نه امیدی به پایان جنگ است نه بهبود وضعیت اقتصادی

نویسنده: عاطف الغمری

دیپلماسی ایرانی: مانند همیشه در حالی که جهان در حال بستن صفحه سال جاری است نگاه‌ها با خوشبینی توام با قدری احتیاط به سال جدید دوخته شده است.

این امر در پرتو عدم اطمینان به بحران‌هایی رخ می‌دهد که همچنان در صحنه بین المللی ادامه دارد. این بحران‌ها عبارتند از جنگ اوکراین، رکود اقتصاد جهانی، تنش‌های ژئوپلتیک میان چین و کشورهای غربی و بی‌ثباتی سیاسی در کشورهای پیشرفته و نیز تغییرات آب و هوایی. تمام این موارد گفته شده حلقه‌های درهم تنیده‌ای است در زنجیره نگرانی نسبت به آنچه در سال 2023 اتفاق خواهد افتاد.

از آنجایی که جنگ اوکراین نقطه کانونی نگرانی‌های کسانی است که منتظر سال 2023 هستند، به نظر نمی‌رسد آغاز سال جدید نگرانی آنها را برطرف کند. چند روز پیش ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در پاسخ به چنین خواسته‌ای گفت که شرایط برای حل و فصل مسالمت آمیز جنگ اوکراین در حال حاضر فراهم نیست. این بدان معناست که جنگ اوکراین فعلا ادامه دارد و در افق هم نمی توان پایانی برای آن تصور داشت.

بحران دیگری که یکی از پیامدهای جنگ اوکراین است، اگرچه به خودی خود معضل بزرگی است، بحران اقتصاد جهانی است. صندوق بین المللی پول برای سال 2023 پیش بینی کرده است که فعالیت اقتصادی روند کُندی را طی کند. علاوه بر این پیش شده است که افزایش تورم و افزایش هزینه‌های معیشتی را شاهد باشیم. مساله ای که در حال حاضر در اروپا، قاره امریکا و برخی از کشورهای آسیایی مشاهده می شود و احتمالا به زودی شاهد وضعیت وخیمتری از آن در کشورهای فقیرتر باشیم، به ویژه کشورهایی که به واردات وابسته اند و درآمدهای ناچیزی دارند. بحران غلات بعد از جنگ اوکراین در سراسر جهان مشکلات متعددی را به وجود آورده که افزایش قیمت انرژی نیز بر آن به شدت افزوده است. 

درخصوص بحران روابط ایالات متحده آمریکا و چین برخی پیش بینی‌ها حاکی از این است که احتمالا دو کشور بیشتر به سمت آرام کردن اوضاع میان خود در سال 2023 پیش می‌روند. چین از هر گونه رویارویی نظامی به شدت پرهیز می کند و امریکا نیز خود را در وضعیتی نمی بیند که بخواهد جنگ تازه ای را آغاز کند یا نظاره گر باشد.

در خصوص وضعیت داخلی ایالات متحده آمریکا نیز ریچارد هاسن، استاد دانشگاه کالیفرنیا در مقاله‌ای در روزنامه «نیویورک تایمز» با عنوان «آیا سال 2024 سال مرگ دموکراسی آمریکاست؟» نوشته ایالات متحده در انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 و انتخابات دیگر در سال‌های بعدی خود با خطر روبه رو است. خطری که قبل از هر چیز تهدیدی برای آینده دموکراسی امریکاست.

با مجموعه‌ای از بحران‌های تقریبا درهم تنیده در سال 2022 روبه رو بودیم که به همه زیان وارد کرد و تلاش های طرف‌های اصلی بین‌المللی برای مهار آنها کافی نبود. بگذریم از اینکه عموما بسیاری از کشورها به ویژه در قاره اروپا تلاشی برای مهار بحران ها از خود نشان ندادند. از این رو  به نظر رسید در برابر محقق شدن گشایش قریب الوقوع برای آنها موانع زیادی وجود دارد.

منبع: الخلیج آنلاین / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11