کرکوک محل نفوذ داعش

نویسنده: شلی کتلسون

دیپلماسی ایرانی: در مقابل مقر تیپ علی الاکبر در شهر بغداد، پایتخت و شهر شیعه نشین واقع در جنوب عراق، تصویر بزرگی از یکی از فرماندهان این گروه که در اواخر نوامبر در شمال استان دیاله و در عملیات علیه عناصر باقی مانده داعش «شهید» شده، نصب شده است. تیپ علی الاکبر بخشی از یگان های الحشد الشعبی است که بخشی از نیروهای نظامی رسمی کشور هستند و حقوق دولتی می گیرند.

40 روز عزاداری سنتی اسلامی برای این مرد هنوز به پایان نرسیده و در همین حال، حملات در دیاله و کرکوک نیز همچنان ادامه دارند و شماری از نیروهای امنیتی عراق در جریان آنها کشته شده اند. به گفته یک منبع امنیتی در کرکوک، سه سرباز ارتش عراق در حمله ای در عصر 21 دسامبر در استان کرکوک کشته شدند. این سومین حمله مرگبار داعش در یک هفته در این دو استان بود. خبر این حمله توسط هیچ یک از رسانه های امنیتی وابسته به دولت عراق منتشر نشد.

در همین حال، یک عملیات بزرگ در اقلیم کردستان عراق به دستگیری ده ها جنگجوی داعش و سازمان دهندگان این گروه تروریستی از جمله یک نفر که وظیفه جذب جنگجویان کُرد را داشته، منجر شده است.

محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق و فرمانده کل نیروهای مسلح این کشور، در 21 دسامبر جلسه ای را در بغداد درباره تحولات امنیتی اخیر در دو استان دیاله و کرکوک برگزار کرد. بر اساس بیانیه منتشر شده توسط دفتر نخست وزیری، سودانی به فرماندهان نظامی حاضر در جلسه دستور داده تاکتیک های مورد استفاده در مناطقی را که عناصر باقی مانده از گروه تروریستی داعش همچنان در آنها وجود دارند، تغییر داده و در جهت تضعیف توانایی های گروه تروریستی داعش و محدود کردن اقدامات این گروه، به روش های غیرمتعارف جنگی روی آورند. او  همچنین به همه فرماندهان و سران نظامی دستور داده تا در بخش های عملیاتی در میدان حضور داشته و در کنار افسران و سربازان خود باشند و برای ارتقای روحیه آنها تلاش کنند.

یک رابط سوری که به دلایل امنیتی خواست نامش فاش نشود، در اواسط نوامبر به المانیتور گفت که «صدها» جنگجوی داعش در هفته های اخیر از سوریه به عراق رفته اند. به گفته این رابط، مقصد بیشتر آنها استان کرکوک بوده که ظاهرا تحت فرماندهی یک «والی» معروف به ابویحیی است.

تنها چند روز بعد از این اظهارات و در 19 نوامبر، چهار سرباز عراقی در حمله ای منتسب به داعش در استان کرکوک کشته شدند. به گزارش رسانه های محلی، سر اجساد این سربازان از بدنشان جدا شده بود. نیروهای امنیتی که در ماه دسامبر با المانیتور درباره مهاجمان انتحاری دخیل در حملات هفته های اخیر در عراق گفت و گو کردند، از ادامه تحقیقات برای تشخیص ملیت مهاجمان خبر دادند. با این حال، منابع متعددی که المانیتور در سوریه و عراق با آنها تماس گرفت، معتقد بودند که سازمان تروریستی بین المللی داعش همچنان تا حد زیادی تحت کنترل اتباع عراقی است.

یک افسر دولت مرکزی عراق که در منطقه حملات اخیر در اقلیم کردستان حضور داشته، به المانتیور گفت که گمان می رود یک گروه کوچک داعش به سرکردگی فردی موسوم به ابوعدنان الکُردی، کردی از منطقه کفری در استان دیاله، در آنجا فعال باشد.

یکی از افسران پیشمرگه هم در حدود ماه اوت گفته بود که یک تشکیلات جدید داعش در عراق فعال است و از میان کُردها نیرو می گیرد و در استان های کرکوک و دیاله و در محدوده فرمانداری صلاح الدین فعالیت می کند. نیروهای پیشمرگه در یک عملیات ضد داعش در نزدیکی این منطقه در ماه اکتبر مورد اصابت یک بمب انفجاری قرار گرفتند که به کشته و زخمی شدن شماری از این نیروها منجر شد. 

فرمانده ارشد کماندوهای واحد 70 پیشمرگه وابسته به حزب اتحادیه میهنی کردستان در اواخر دسامبر بر اثر جراحات ناشی از انفجار اکتبر جان باخت. او در مصاحبه ای در پایگاه خود در نزدیکی سلیمانیه در اواخر سال 2020 به المانیتور گفته بود که یگان 70 ابتدا از بسیاری از جنگجویان خارجی از کشورهای غربی استقبال کرده و بعدتر توسط تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده و سپس توسط نیروهای ویژه دریایی آموزش دیدند و شخص او هم در ایالات متحده زندگی می کرده و در زمان آغاز جنگ علیه داعش در سال 2014، تصمیم گرفته است به کردستان عراق بازگردد.

پایگاه خبری عراقی «العین» با استناد به بیانیه ای که 21 دسامبر توسط اداره امنیتی سلیمانیه منتشر شد، گزارش داد: «مقامات امنیتی در اقلیم کردستان عراق از خنثی سازی یک طرح بزرگ برای ایجاد «امیرنشین» برای سازمان تروریستی داعش در فرمانداری سلیمانیه خبر دادند.» به گزارش رسانه های محلی، در این عملیات 54 نفر دستگیر و 3 نفر کشته شدند و شخص «امیر» بازداشت شد.

یکی از افراد دستگیر شده مدعی شد که در سال 2015 به داعش پیوسته و در کوه های حمرین جنگیده است، اما اخیرا از سوی داعش مامور شده بوده تا «برادران کُرد» را به گروه جذب و مهاجرت آنها به مناطقی که داعش در آنجا حضور دارد را تسهیل کند. فیلم حاوی اعترافات تعدادی از دستگیرشدگان توسط آسایش ضبط شده است.

گروه رسانه ای امنیتی عراق در 22 دسامبر گزارش داد که با هماهنگی نیروهای مبارزه با تروریسم در استان سلیمانیه و فرماندهی عملیات مشترک، 5 تروریست تحت تعقیب سازمان اطلاعات عراق دستگیر شدند.

بیشتر حملات منتسب به داعش در هفته های اخیر در مناطقی در دو استان دیاله و کرکوک گزارش شدند که نشست امنیتی 21 دسامبر به ریاست نخست وزیر بر آنها متمرکز بود. این استان های واقع بین سلیمانیه و بغداد شامل مناطقی هستند که هم دولت مرکزی و هم دولت اقلیم کردستان مدعی کنترل بر آنها هستند. این ادعاهای ارضی همواره با یک سری شکاف های امنیتی همراه بوده و شرایط جغرافیایی منطقه از جمله وجود کوه های حمرین، این منطقه را در چند دهه گذشته به مخفیگاهی مطلوب برای تروریست های داعش تبدیل کرده است. کوه های حمرین از نزدیک مرز ایران در استان دیاله تا مرز بین استان های کرکوک و صلاح الدین امتداد دارند.

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی