ابهام استراتژیک ایالات متحده در مورد تایوان باید پایان یابد

نویسنده: آبه شینزو، نخست وزیر سال‌های 2006-07 و 2012-2020 ژاپن

دیپلماسی ایرانی: به مدت 40 سال، ایالات متحده به این نکته اشاره نکرده است که آیا از تایوان در برابر تهاجم چین دفاع خواهد کرد یا خیر؛ رویکردی که در جلوگیری از اقدام عجولانه چین و تایوانی‌های طرفدار استقلال مؤثر بود؛ اما اکنون که شرایط تغییر کرده است، استراتژی آمریکا نیز باید تغییر کند. 

جنگ روسیه و اوکراین بسیاری از مردم را به یاد روابط پرتنش چین و تایوان انداخت. اما در حالی که سه شباهت بین وضعیت اوکراین و تایوان وجود دارد، تفاوت های قابل توجهی نیز قابل فهم است. اولین شباهت این است که شکاف قدرت نظامی بسیار زیادی بین تایوان و چین وجود دارد، درست مانند اوکراین و روسیه و این شکاف هر سال بیشتر می شود. دوم، نه اوکراین و نه تایوان متحدان نظامی رسمی ندارند. هر دو کشور مجبورند به تنهایی با تهدیدات یا حملات مقابله کنند. سوم، از آنجا که روسیه و چین هر دو اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند و دارای حق وتو، نمی توان به کارکرد میانجیگری سازمان ملل اعتماد کرد. 

اما وضعیت پیرامون تایوان حتی ناآرام تر است. در حالی که تایوان هیچ متحدی ندارد، دارای قانون خاصی است، قانونی که ایالات متحده را از سال 1979 ملزم می کند تا تجهیزات نظامی را به تایوان ارائه دهد که «برای توانمندسازی تایوان برای حفظ ظرفیت دفاع از خود کافی است». این قانون به عنوان نوعی غرامت برای عدم تمایل آمریکا به گفتن صریح اینکه در صورت حمله به تایوان از او "دفاع خواهد کرد" عمل می کند. 

در واکنش به جنگ روسیه و اوکراین، ایالات متحده در همان ابتدا اعلام کرد که نیروهای خود را در دفاع از اوکراین مستقر نخواهد کرد. اما وقتی نوبت به تایوان می رسد، ایالات متحده سیاست ابهام استراتژیک را در پیش گرفته است. این دومین نقطه تفاوت است: هنوز مشخص نیست که آیا ایالات متحده با اقدام نظامی در بحرانی که تایوان را تهدید کرده است، مداخله خواهد کرد یا خیر. 

از آنجایی که ایالات متحده ترجیح می دهد موضع خود را در مورد چگونگی واکنش حمله به تایوان را نامشخص بگذارد، چین (حداقل تا کنون) از ماجراجویی نظامی دلسرد شده است. این به این دلیل است که حاکمان چین باید احتمال مداخله نظامی آمریکا را در نظر بگیرند. 

در عین حال، ابهام ایالات متحده، تایوان را مجبور کرده است تا احتمال مداخله نظامی ایالات متحده را در نظر بگیرد. ایالات متحده چندین دهه است که سیاست ژانوس خود را حفظ کرده اما سومین و مهمترین تفاوت بین اوکراین و تایوان به شدت نشان می دهد که زمان آن فرا رسیده است که ایالات متحده در رویکرد خود تجدید نظر کند. به بیان ساده، در حالی که اوکراین یک کشور مستقل بدون شک است، تایوان اینطور نیست. 

تهاجم روسیه نه تنها نقض مسلحانه حاکمیت ارضی به اوکراین است، بلکه تلاشی برای سرنگونی دولت یک کشور مستقل با موشک و گلوله است. در این مورد، در مجامع بین المللی بر سر تفسیر حقوق بین الملل و منشور سازمان ملل اختلاف نظر وجود ندارد. در حالی که میزان مشارکت کشورها در تحریم‌ها علیه روسیه متفاوت است، هیچ کشوری ادعا نکرده است که روسیه قوانین بین‌المللی را نقض جدی نمی‌کند. 

در مقابل، چین مدعی است که تایوان "بخشی از کشور خود" است و موضع ایالات متحده و ژاپن، بی احترامی به این ادعاست. نه ژاپن و نه ایالات متحده، روابط دیپلماتیک رسمی با تایوان ندارند و اکثر کشورهای جهان، تایوان را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت نمی شناسند. برخلاف اوکراین، رهبران چین می‌توانند ادعا کنند که هرگونه تهاجم به تایوان برای سرکوب فعالیت‌های ضد دولتی در یکی از مناطق خود ضروری است و بنابراین چنین اقداماتی ناقض قوانین بین‌المللی نیست. 

هنگامی که روسیه کریمه را ضمیمه کرد، جامعه بین المللی در نهایت رضایت داد، حتی اگر روسیه حاکمیت اوکراین را نقض کرده بود. با توجه به این سابقه، تعجب آور نیست که رهبران چین به خوبی انتظار دارند که اگر آنها نیز منطق انقیاد "منطقه ای" – به جای ملی – را اتخاذ کنند، جهان همراهی بیشتری داشته باشد؛ این منطق ابهام استراتژیک را غیرقابل دفاع کرده است. سیاست ابهام تا زمانی که ایالات متحده به اندازه کافی قوی بود و تا زمانی که چین از نظر قدرت نظامی بسیار پایین تر از ایالات متحده بود، بسیار خوب عمل کرد اما آن روزها تمام شده اند. 

سیاست ابهام ایالات متحده در قبال تایوان اکنون با تشویق چین به دست کم گرفتن عزم ایالات متحده، در حالی که دولت تایپه را بی جهت مضطرب می کند، به بی ثباتی در منطقه هند و اقیانوس آرام دامن می زند. با توجه به تغییر شرایط از زمان اتخاذ سیاست ابهام راهبردی، ایالات متحده باید بیانیه ای صادر کند که قابل تفسیر نادرست یا تفسیرهای متعدد نباشد. 

زمان آن فرا رسیده است که ایالات متحده روشن کند که از تایوان در برابر هرگونه تلاش برای تهاجم چین دفاع خواهد کرد. هر زمان که رئیس جمهور شی جین پینگ را در دوران نخست وزیری ام ملاقات کردم، همیشه این قانون را به او اعلام کردم که نباید در مورد قصد ژاپن برای دفاع از جزایر سنکاکو اشتباه قضاوت کند و این که نیات ژاپن تزلزل ناپذیر است. 

فاجعه انسانی که بر اوکراین وارد شده، درس تلخی به ما داده است. در عزم ما در مورد تایوان و در عزم ما برای دفاع از آزادی، دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت قانون، دیگر نباید جایی برای تردید وجود داشته باشد.

منبع: پراجکت سیندیکیت / ترجمه: سید رحمان موسوی