فشار به جای توافق

نویسنده: حسن فحص

دیپلماسی ایرانی: یک پیام مستقیم سفر جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به خاورمیانه به نتایج غیرمثبت مذاکرات دوجانبه غیرمستقیم در دوحه بین واشنگتن و تهران مربوط می شود. پیام آمریکا این است که واشنگتن به سیاست فشار حداکثری علیه نظام ایران از طریق اعمال تحریم های بیشتر با هدف مجبور کردن آن به بازگشت به میز مذاکره و تعامل مثبت با نگرانی بین المللی از فعالیت های هسته ای ایران ادامه خواهد داد. 

پیام دیگر سفر بایدن به منطقه برای مقامات ایرانی این است که تهران برای ایفای نقش طبیعی خود درجامعه بین المللی لازم است به خواسته های جامعه بین المللی تن دهد و واشنگتن به تهران اجازه نخواهد داد از بحران بین المللی انرژی و نیاز بازارهای جهانی به نفت ایران، برای تحمیل شروط خود بر مذاکره کننده آمریکایی یا تروئیکای اروپایی بهره برداری کند. 

به نظر می رسد مقامات نظام ایران نمی خواهند از موضع سخت گیرانه رئیس جمهوری آمریکا در خصوص تحریم ها و ادامه فشارها به عنوان بهانه ای برای اعلام شکست مذاکرات استفاده کنند بلکه ضمن محکوم کردن این موضع بایدن، بر پایبندی خود به مذاکرات دوجانبه و چند جانبه و ضرورت بهره برداری از فرصت موجود برای دستیابی به تفاهم های پایدار که دستیابی همه طرف ها را به خواسته هایشان از طریق مذاکره و احیای برجام را تضمین کند، تاکید دارند. 

دغدغه و نگرانی اصلی مقامات ایرانی، تلاش های آمریکا برای تشکیل ائتلاف نظامی تحت عنوان «ناتوی منطقه ای» است. به عقیده سران نظام ایران، ماموریت این ائتلاف، محاصره ایران و قرار دادن آن زیر فشار و محاصره امنیتی و نظامی است به طوری که ایران خود را در معرض تهدید همیشگی احساس کند از این که ممکن است هدف عملیات نظامی گسترده اسرائیل برای نابودی تاسیسات هسته ای و حیاتی اش قرار بگیرد. 

تهران معتقد است نتایج عملی سفر بایدن به منطقه بعد از بازگشت او به واشنگتن شروع به آشکار شدن خواهد کرد. این سفر، تغییر و تحولات عمیقی در منطقه ایجاد خواهد کرد به طوری که زمینه را برای دوری جستن واشنگتن از تعامل مستقیم با بحران های خاورمیانه تسهیل خواهد کرد و به آمریکا اجازه خواهد داد حضور خود در منطقه را کاهش دهد و به چالش های مرتبط با روسیه و چین بپردازد. 

تهدیدات و هشدارهای اکثر مقامات سیاسی و امنیتی و نظامی ایران درباره پیامدهای طرح آمریکا و اسرائیل برای ایجاد ناتوی منطقه ای به این معناست که این مقامات که همیشه شکست پروژه ناتوی منطقه ای را قطعی می دانستند، اکنون خطرات آینده و امکان تشدید محاصره نظام و نقش و نفوذ آن در منطقه را درک کرده اند. قطعی دانستن شکست پروژه ناتو منطقه ای موجب شد مقامات ایرانی برای احیای برجام وقت کشی کنند و تلاش ها در این زمینه را به بن بست بکشانند به این امید که بتوانند از آمریکا در خصوص نقش منطقه ای خود امتیاز بگیرند. آنها انتظار نداشتند واشنگتن به آنها پشت کند و شکست مذاکرات و فروپاشی برجام را گزینه ای بداند که باید با پیامدهای آن کنار بیاید.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11