مشکلات بایدن برای ایجاد ائتلاف دفاع هوایی خاورمیانه مشترک

نویسنده ها: لارا سلیگمان و اکساندر وارد

دیپلماسی ایرانی: دولت جو بایدن از کشورهای عربی می‌خواهد تا برای مقابله با موشک‌های ایران با اسرائیل متحد شوند، اما ادامه بی‌اعتمادی و تفاوت‌های تکنولوژیکی به این معناست که شکل گیری هر نوع اتحادی ممکن است سال ها طول بکشد. 

برخی مقامات و کارشناسان بر این باورند که یک هدف واقعی تر برای اسرائیل می تواند شراکت اطلاعاتی با کشورهای عربی و انجام برخی رزمایش های مشترک و شاید حتی خرید سلاح های سازگارتر باشد. آنها می گویند که این رویکرد دست یافتنی تر از یک سپر دفاعی منطقه ای است.

تام کاراکو، مدیر پروژه دفاع موشکی در مرکز واکاوی های راهبردی و بین‌المللی، می گوید: «اینکه حسگرها و اِفکتورهای (effectors) ارتش و نیروی دریایی ایالات متحده را در یک سیستم فرماندهی و کنترل مشترک قرار دهیم، به اندازه کافی سخت است. حالا وقتی آنها را از کشورهای مختلف با چندین زبان گردهم آورید، چالش برانگیزتر هم می شود.»

ایالات متحده در حال گفت وگو با کشورهای منطقه در مورد "یک پدافند هوایی واقعاً همکارانه" در رویارویی با تهدید فزاینده ایران است. جان کربی در این زمینه می گوید: «مقامات در حال بررسی این ایده هستند که بتوانند به نوعی همه آن پدافند هوایی (کشورهای منطقه) را یکپارچه کنند تا واقعاً پوشش مؤثرتری برای مقابله با تهدید فزاینده ایران وجود داشته باشد. چشم انداز همکاری اسرائیل و کشورهای عربی در زمینه دفاع هوایی در حال حاضر محتمل تر است. زمانی که بایدن معاون بود اسرائیل تنها با مصر و اردن رابطه داشت.»

در سال‌های اخیر، تهران و گروه‌های نیابتی آن ده‌ها حمله موشکی و پهپادی به پایگاه‌های نظامی و زیرساخت‌های حیاتی در منطقه انجام داده اند. کاراکو ایران را محرک افزایش همکاری اسرائیل و کشورهای عربی می داند. مقامات اسرائیلی به نوبه خود گفته اند که همکاری در زمینه دفاع هوایی برای مقابله با حملات ایران با کمک پنتاگون در حال انجام است.

بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل ماه گذشته گفت: «در طول یک سال گذشته، من همراه با شرکای خود در پنتاگون و در دولت ایالات متحده، برنامه گسترده‌ای را رهبری می‌کردم که همکاری بین اسرائیل و کشورهای منطقه را تقویت خواهد کرد. این برنامه در حال حاضر عملیاتی شده و رهگیری موفقیت آمیز تلاش های ایران برای حمله به اسرائیل و سایر کشورها را امکان پذیر کرده است.» 

کشورهای حوزه خلیج فارس هنوز این خبر را تایید نکرده اند. یک مقام ارشد اسرائیلی گفت که هدف از طرح موسوم به دفاع هوایی خاورمیانه طراحی نوعی از معماری است که بازیگران منطقه را یکپارچه کند.

مقام های آمریکایی در اواخر دولت جورج دبلیو بوش تلاش کردند تا دفاع هوایی خلیج فارس را یکپارچه کنند. این تلاش به دلیل بی اعتمادی بین کشورهای مختلف عرب که تمایلی به اشتراک گذاری اطلاعات نداشتند، شکست خورد. 

مارک کیمیت، یکی از مقامات ارشد سابق پنتاگون در دولت بوش و معاون مدیر عملیات آن می گوید: «بی گمان اکنون نسبت به 15 سال گذشته شرایط مناسب تر است. با این حال، هنوز موانعی در اشتراک گذاری اطلاعات وجود دارد. ما پانزده سال پیش چالش های مشابهی داشتیم. وقتی اسرائیل را وارد ترکیب می کنید چالش های دیگری نیز ظاهر می شوند.»

دیوید دز روچز، استادیار دانشگاه دفاع ملی در واشنگتن دی سی نیز در این باره می گوید: «کشورها ممکن است تمایل بیشتری به ارائه اطلاعات تهدید به یک "ستون فقرات دیجیتال" که توسط ایالات متحده ارائه شده، داشته باشند، اما بعید است که آنها داده های تهدید را در زمان واقعی ارائه دهند.»

این واقعیت که اسرائیل مایل به مشارکت در چنین توافقنامه ای است یک گام مثبت تلقی می شود، اما  چنین مدلی با الگوی ناتو که در آن یک ستاد فرماندهی چند ملیتی تهدید را اولویت بندی می کند، بسیار فاصله دارد. با این حال، کارشناسان بر این باورند که رهبری ایالات متحده برای پیشبرد طرح ضروری است. 

جدای از چالش های دیپلماتیک، موانع جغرافیایی و فنی نیز وجود دارد. اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی همگی از دفاع هوایی پیشرفته برخوردارند: اسرائیل از جمله موشک های بومی گنبد آهنین Iron Dome و نیزه داوود David's Sling  استفاده می کند، در حالی که کشورهای عربی پدافند هوایی تاد (THAAD) ساخت ایالات متحده را خریداری کرده اند. در سال های اخیر، ایالات متحده همچنین سامانه های موشکی پاتریوت را در سراسر عربستان سعودی مستقر کرده است.

کاراکو می گوید: «حسگرهای بیشتری در مکان های راهبردی، به عنوان مثال در قطر، برای پوشش موثرتر مورد نیاز است. شما به شمار زیادی حسگر نیاز دارید که به خوبی توزیع شوند. در اسرائیل رادار کافی برای تصویربرداری کامل از منطقه وجود ندارد. مشکل دیگر این است که عربستان و امارات از سامانه های چینی و روسی استفاده می کنند که نمی توانند با تجهیزات غربی یکپارچه شوند.»

در حالی که پاتریوت و تاد (THAAD) در برابر موشک های بالستیک موثر هستند اما در مقابله با موشک های کروز و پهپادها که برای فرار از دفاع هوایی طراحی شده اند قابلیت کمتری دارند. حسگرها باید بتوانند 360 درجه را ببینند و چنین سلاح هایی را شناسایی کنند. 

کارولین رز، تحلیلگر مؤسسه نیو لاین، گفت که ایده یک اتحاد سست دفاع موشکی به تنهایی نشان دهنده چرخش به سمت عادی سازی بین دشمنان سابق است که حول یک موضع خصمانه تر نسبت به ایران متحد می شوند.

منبع: پولتیکو / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11