تشدید بحران غذایی با بن بست در جنگ اوکراین

دیپلماسی ایرانی: نزدیک به یک سوم گندم و جو و بیش از 70 درصد روغن آفتابگردان جهان از روسیه و اوکراین صادر می شود. در نتیجه جنگ روسیه در اوکراین موجب گران تر شدن مواد غذایی در سراسر جهان و تشدید کمبودها، گرسنگی و بی ثباتی سیاسی در کشورهای در حا توسعه شده است.

هفته ها مذاکره برای ادامه صادرات غلات از بنادر اوکراین در دریای سیاه پیشرفت چندانی نداشته است. کارشناسان با اشاره به وابستگی 400 میلیون نفر در سراسر جهان به منابع غذایی اوکراین، درباره ضرورت حل این موضوع تا دو ماه آینده هشدار داده اند.

روسیه مسیر دریایی برای صادرات غلات اوکراین را بسته و انتقال آن از مسیرهای ریلی، جاده ای و ... در مقایسه با مسیرهای دریایی بسیار ناچیز است. دمیتاروسویچ، معاون وزیر کشاورزی اوکراین، از نمایندگان اتحادیه اروپا خواسته است برای صادرات غلات بیشتر کمک کنند. بسته شدن راه دریایی، موجب دورتر شدن غلات اوکراین از بازارهای مصرف، بالا رفتن هزینه ها و در نتیجه افزایش قیمت ها می شود.

صادرات اوکراین پیش از جنگ 6 میلیون تن در ماه بوده که اکنون به 1.5 تا 2 میلیون تن رسیده است.

از سوی دیگر، تحریم صنایع کشتیرانی و بانکی روسیه از سوی غرب، صادرات مواد غذایی و کود را از روسیه غیرممکن کرده است. مقامات روسی بر برداشته شدن تحریم ها برای روانه شدن غلات به بازارهای جهانی تأکید دارند. مقامات غربی اعلام کرده اند تحریم ها به مواد غذایی ربطی ندارد.

اوکراین روسیه را به حمله به زیرساخت های کشاورزی، آتش زدن مزارع، دزدیدن غلات و تلاش برای فروش آنها به سوریه متهم می کنند. ولادومیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین روسیه را عامل ایجاد بحران غذایی در جهان می داند. مقامات غربی نیز با تأیید این سخنان، روسیه را به تسلیحاتی کردن غذا متهم کرده اند.

روسیه اعلام کرده است در صورت اقدام اوکراین به برداشتن مین ها در دریای سیاه و امکان بازرسی کشتی هایی که وارد بنادر می شوند برای اطمینان از این که حامل سلاح نیستند، صادرات را می توان از سر گرفت. مقامات اوکراین و غرب درباره درستی این تعهد تردید دارند.

وزیر امور خارجه ترکیه پیشنهاد راه های ایمن بدون نیاز به پاکسازی دریای از مین ها را مطرح کرده است. اما مشکل پوشش بیمه ای کشتی ها وجود دارد.

دمیتاروسویچ با اشاره به بی اثر بودن راه های ارتباطی بشردوستانه، تنها راه حل این مسئله را شکست روسیه و رفع مسدودیت بنادر خواند.

عواملی همچون بدی آب و هوا، خشکسالی های شدید، برداشت ضعیف افزایش تقاضا در نتیجه پایان کرونا و افزایش سرسام آور قیمت سوخت و کود، افزایش قیمت مواد غذایی، حتی پیش از شروع جنگ را موجب شده بود.

کشورهای در حال توسعه و کشورهایی مانند سومالی، لیبی، مصر و لبنان به شدت به واردات گندم، ذرت و روغن آفتابگردان وابسته اند و بار این بحران بر این کشورها و فقرا افتاده است.

افزایش قیمت مواد غذایی علاوه بر تشدید گرسنگی و قحطی موجب تشدید بی ثباتی سیاسی در این کشورها می شود. در این میان، کشورهای به نسبت مرفه تری مانند مصر، می توانند با هزینه های بالاتر، مواد غذایی بیشتری وارد کنند و کشورهای فقیرتر در وضعیت بحرانی قرار می گیرند و نیازمند کمک های بشردوستانه هستند.

یونیسف درباره انفجار مرگ کودکان هشدار داد. آژانس های سازمان ملل نیز درباره قحطی و گرسنگی فاجعه بار در کشورهایی مانند سومالی، سودان و یمن هشدار داده اند.

دبیرکل سازمان ملل هفته ها برای توافقی درباره رفع محدودیت صادرات غله و کود روسیه و صادرات دریایی از اوکراین تلاش کرده، اما پیشرفت چندانی حاصل نشده است.

مقادیر زیادی از غلات اوکراین به علت درو نشدن محصولات مزارع یا عدم امکان فروش آنها در نتیجه جنگ یا انبار شدن آنها به دلیل مسدود شدن صادرات دریایی در خاک و مزارع این کشور محبوس مانده است.

جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا از همکاری خود با همتایان اروپایی اش برای ساخت سیلو در مرزهای اوکراین خبر داد.

افزایش 45 درصدی قیمت گندم، 41 درصدی قیمت روغن گیاهی و نیز افزایش قیمت شکر، گوشت، شیر و ماهی تورمی را که از قبل در جهان آغاز شده بود، بدتر کرد.

کشورهایی مانند هند نیز برای تأمین مواد غذایی در داخل، محدودیت هایی را بر صادرات برخی از مواد غذایی خود اعمال کردند.

کمبود و گران شدن کودها نیز یکی دیگر از مشکلات جدی است که خود کاهش تولید محصولات را موجب خواهد شد.

منبع: الجزیره / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11