مهاجر افغان: یونان را مانند گوانتانامو می دانم!

نویسنده: سید میثم موسوی، دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران

دیپلماسی ایرانی: مهاجرت در کشورهای مختلف متفاوت است. در بسیاری از کشورها مهاجرت برای رسیدن به زیست بهتر و پیشرفت در زندگی است، اما مهاجرت مردم افغانستان برای فرار از رنج و درد است، رنجی که تا استخوان رسیده و هر لحظه زجر کش می‌کند.

تغییر یک‌باره و ناگهانی رژیم سیاسی و برهم خوردن نظم اجتماعی کشور تأثیرات عمیق بر روان مردم گذاشته است. بحران سیاسی حکومت، تحریم‌های مالی و اقتصادی و رشد فقر و بیکاری موجب شده کشور به سوی بحران امید برود و وضعیت چنان شده است که مردم فقط برای بقا و زنده‌ماندن تلاش می‌کنند و مهم نیست چه کسانی و چگونه آنها را در این مسیر یاری می‌رسانند.

یأس و ناامیدی چنان در جان مردم رخنه کرده است که با وجود آگاهی آنان از سختی‌های راه مهاجرت، حاضرند جان‌شان را در همین راه بدهند، ولی از این مملکت بروند. اگر می‌بینید از چرخ‌های هواپیمای امریکایی آویزان می‌شوند یا خطرهای راه قوچاق را به گردن می‌گیرند و از گلوله و مرگ بیم نمی‌کنند به همین سبب است.

سجاد (نام مستعار) مهاجر افغانی که چند روزی است از یونان توسط پلیس این کشور به سمت خاک افغانستان دیپورت شده و اکنون در ایران زندگی می کند، او برای مدت اقامتش در ایران، خود را به اداره پلیس این کشور معرفی کرد تا بتواند چند صباحی را به دور از دغدغه و مشکلات موجود در افغانستان و بی رحمی های پلیس ترکیه و یونان زندگی کند.

پای درد دل های او نشستم، آن چنان از سختی های مهاجرت گفت که دل هر نوع آدمی به درد می آمد. او داستان خود را از خاک افغانستان شروع کرد که قاچاقچیان انسان چه رفتارهایی با مهاجرین دارند. از رفتار بد پلیس ترکیه تا یونان تعریف کرد. آنقدر برایم گفت که حتی من را به یاد خاطرات گفته شده زندانیان گوانتانامو انداخت.

داستان های سجاد از یونان نسبت به دیگر مناطق بسیار ناراحت کننده تر است. در اینجا لازم شد خاطرات وی را برایتان بنویسم تا بدانیم در خاک یونان با مهاجرین چه رفتارهایی می شود. 

سجاد برایم تعریف می کند که "سال 1399 همراه با حدود 4 هزار پناهجوی دیگر عمدتا از سوریه و افغانستان بودند، در میانه مرز ترکیه و یونان قرار داشتیم. پلیس یونان برای جلوگیری از پیشروی مهاجرین به سمت ما گازهای اشک آور همراه با آب پاش های قوی و شلیک گلوله استفاده می کردند که در این حادثه تا جایی که اطلاع داشتم 2 الی 3 نفر بر اثر شلیک های پلیس یونان کشته شدند. عمدتا دستگیر شدیم، شکنجه تا حدی بود که احساس می کردیم لحظات آخر عمرمان فرا رسیده است. پس از دستگیری ما را به سمت مرز ترکیه انتقال دادند، نحوه انتقال به گونه ای بود که ما را پابرهنه توسط ماشین های نظامی به مرز ترکیه رساندند به محض رسیدن، ما را آنچنان با شلاق زدند که دیگر فکر ورود به خاک یونان را در سر خود نداشته باشیم."

این رفتار دوگانه، بد و خشن نیروهای امنیتی یونان همراه با مهاجرین و پناهندگان حتی باعث نگرانی دیده بان حقوق بشر شده است. «بیل فرلیک»، عضو ارشد دیدبان حقوق بشر، درباره رفتار تبعیض‌آمیز یونان با پناهجویان افغان گفت: یونان در حالی که از اوکراینی‌ها به‌عنوان "پناهندگان واقعی" استقبال می‌کند، افغان‌هایی را که از خشونت‌های مشابه فرار می‌کنند را به صورت ظالمانه‌ای به عقب می‌راند. وی افزود: این استاندارد دوگانه رفتاری است که ارزش‌های ادعایی اروپایی در مورد برابری، حاکمیت قانون و کرامت را به سخره می‌گیرد.

این سازمان همچنین در گزارش اخیر خود ذکر کرده است که نیروهای مرزی این کشور پس از بازداشت مهاجرین به آنها انواع و اقسام آسیب های جسمی ازجمله تجاوز جنسی اعمال می کنند و وسایل شخصی شان را غارت! سپس به کشور ترکیه انتقال می دهند. این در حالیست که مقامات ارشد اتحادیه اروپا، اقدامات کنترل مرزی یونان را تحسین کرده اند و این کشور را "سپر اتحادیه اروپا" نام نهاده اند.

نادیا هاردمن، محقق حقوق پناهندگان و عضو ارشد دیدبان حقوق بشر، در اعتراض به رویکرد مقامات ارشد اتحادیه اروپا در قبال مهاجرین عنوان کرده است که اتحادیه اروپا به جای اینکه به پناهندگان و مهاجرینی که به دلایل مختلف به اروپا روانه می شوند کمک کند از عملکرد وحشیانه پلیس یونان در قبال مهاجرین قدردانی می کنند! 

دیدبان حقوق بشر در گزارش خود از یک مورد تجاوز جنسی پلیس یونان به یک مهاجر سوری می گوید: هنگامی که یک زن و شوهر اهل کشور سوریه قصد ورود به خاک یونان را داشتند، پس از دستگیری آنها، پلیس یونان، تصمیم به تجاوز جنسی به خانم این شخص سوری می گیرند! همچنین مرد سوری از این ماجرا می گوید: آنها (نیروهای امنیتی یونان) سعی کردند همسرم را بازرسی کنند در این هنگام سینه های او را لمس کردند. سپس سعی کردند روسری و شلوارش را بردارند. وقتی خواستم جلوی آنها را بگیرم، با مشت، پا و باتوم مرا مورد ضرب و شتم قرار دادند. با یک چوب پلاستیکی سنگین به سر دختر 2 ساله ام زدند که هنوز کبودی آن وجود دارد. 

در بیشتر موارد، مصاحبه‌شوندگان اظهار داشته اند که افراد امنیتی یونان حتی لباس‌های زیر زنان را درآورده‌اند و به زور از رودخانه اوروس به ترکیه بازگردانده‌اند!

دیدبان حقوق بشر در گزارش این مسئله را این گونه عنوان کرده است: "پلیس یونان پناهجویان را در مرز زمینی یونان و ترکیه در رودخانه اوروس بازداشت کرده و در بسیاری از موارد لباس‌هایشان را از تن‌شان درآورده و پول، تلفن و سایر دارایی‌هایشان را دزدیده و سپس مهاجران را به مردان نقابدار می‌سپارند که آنها را مجبور به سوار شدن به قایق‌های کوچک می‌کنند، به وسط رودخانه اوروس می‌برند، به داخل آب سرد می کشند و وادار می‌کنند به سمت ترکیه حرکت کنند."

پناهجویان افغان در یونان می‌گویند علاوه بر سیاست‌های خصمانه حکومت، با گروه‌های ناسیونالیستی افراطی نیز مواجهند که گه‌گاهی با حملات از سوی آنها مواجه می شوند!

یک ساعت و 35 دقیقه از هم صحبتی با سجاد گذشت، آنقدر از وضعیت اسفناک مهاجرین در یونان برایم گفت که من فقط توانستم مقداری از آنها را برایتان بنویسم. او می گوید: "سخت است، مهاجرت بسیار سخت و دردآور است. برای من جوان 22 ساله که اکنون باید درس بخوانم و تحصیل کنم، شرایط روزگار برایم به گونه ای رقم خورده است که باید از خانواده ام دوری کنم و مشخص نیست که چه زمانی بتوانم خانواده ام را ببینم و اینکه آیا به سلامت به مقصدم خواهم رسید یا خیر!؟ هیچ چیزی مشخص نیست و توکل به خدا می کنم."

امیدوارم روزی برسد که افغانستان طعم صلح و آرامش را بچشد و ما به خاک عزیز خود برگردیم. امیدوارم هیچ کس مهاجرت را تجربه نکند، مهاجرت مسیری است پرخطر و پر از مسائلی که در آن هیچ‌گاه یک شخص عادی در زندگی خود تجربه نمی کند!