بایدن در همان تله ای افتاد که ترامپ برایش گذاشته بود

نویسنده: ریان کاستللو 

دیپلماسی ایرانی:  (فرض کنید که) اکنون اوت 2022 است و دولت بایدن هنوز بر جنگ اوکراین که وارد هفتمین ماه خود می شود، تمرکز کرده است. دولت بایدن و دمکرات ها، نگرانی فزاینده ای درباره چشم انداز مبهم خود در انتخابات میاندوره ای نوامبر دارند و ایران و آمریکا هم ماههاست در غیاب یک توافق هسته ای، در آتش بس دشواری بسر می برند. ایران از غنی سازی سطح تسلیحاتی خودداری می کند حال آنکه دولت بایدن، هرچند از تحریم هایی که میراث ترامپ است نکاسته اما در اجرای آنها هم بر ایران آسان می گیرد و چندان سخت گیری ای نمی کند.

اما ظرف زمان، سر ریز می شود و اسراییل با اعلام برنامه ترور یک مقام ارشد امنیتی ایران به همتایان آمریکایی، آنها را غافلگیر می کند. دولت بایدن – همانند ماجرای خرابکاری در سایت نطنز - زمان کافی برای جلوگیری از این ترور ندارد و به ناچار منتظر واکنش تلافی جویانه ایران می شود. این کار اسراییل، گمانه زنی درباره یک نزاع گسترده تر منطقه ای و حتی جنگ سوم جهانی را تقویت می کند. ایران عهد می بندد که انتقام بگیرد، جنگ در می گیرد و  به سقوط بازارهای جهانی می انجامد.

 ایران در گام نخست، بازرسان آژانس هسته ای را بیرون می اندازد و قصد خود برای خروج رسمی از پیمان عدم تکثیر هسته ای را اعلام کرده کار غنی سازی اورانیوم سطح تسلیحاتی را آغاز می کند. با انتشار گزارش هایی درباره قصد ایران برای حملات تلافی جویانه به پایگاههای آمریکا و شرکایش و نیز حرکت ناوهای هواپیمابر آمریکا به سوی خلیج فارس، بهای بنزین در آمریکا به شش دلار در هر گالن نزدیک می شود.

دولت بایدن فکر می کرد که ابتکار عمل مسئله ایران را در دست دارد و صبر می کند تا از انتخابات میاندوره ای بگذرد اما اکنون رییس جمهوری مجبور است بین گزینه هایی انتخاب کند که هیچ یک از آنها به بُرد نمی انجامد. آیا دستور حمله به تاسیسات هسته ای ایران را بدهد و یک جنگ خونین منطقه ای را کلید بزند که پیامدهای اقتصادی وخیم تری با خود می آورد یا خویشتنداری کند به این امید که اوضاع آرام شود پیش از آنکه ایران از آستانه گریز هسته ای بگذرد؟

تصور سناریویی به مانند آنچه در بالا اشاره شد، دشوار نیست. اگر دولت بایدن و ایران نتوانند آخرین مانعی را که بر سر راه امضای توافق وجود دارد از میان بردارند (مانعی که همان قرص سمی ای است که ترامپ در این مسیر گنجاند)، بحرانی از همه سو شعله می کشد.

اما اکنون دولت بایدن خواهان امتیازاتی غیرهسته ای از ایران در برابر حذف نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی است. ایران هم امتناع می کند و به موضع خود چسبیده که سپاه باید از این فهرست حذف شود. اگر (هم)گزینه های سازش دنبال می شوند، چندان جلب توجه نکرده اند.

دولت بایدن، هرگز فرصت و اراده سیاسی لازم برای حل و فصل این مشکل را درک نکرد و این از همان نخستین روز ورود به کاخ سفید آغاز شد که نتوانست هیچ گام – نمادین یا غیرنمادینی - بردارد که نشان دهد از رویکرد فشار حداکثری ترامپ فاصله گرفته است. این بود که رفع بن بست هسته ای، روز به روز دشوارتر شد. در ایران یک دولت تندرو بر سر کار آمد و بایدن هم همچنان تحریم ها را برقرار نگه داشت و برنامه هسته ای ایران هم به آرامی تا سطوح بالاتری پیشرفت کرد و خرابکاری های اسراییل هم که بایدن قادر به جلوگیری از آن نبود، این روند را شتاب داد.

ترامپ، همان آتش افروزی بود که قصد آتش زدن برجام را داشت و بایدن هم در اطراف صحنه این جنایت پرسه زد به جای آنکه آتش را خاموش کند. پیامدی که هر روز محتمل تر می شود این است که دولت بایدن، هزینه این آتش افروزی ترامپ را با شعله کشیدن جنگی بین ایران و آمریکا خواهد پرداخت. چه بایدن در متوقف کردن ایران از دستیابی به بمب هسته ای ضعف نشان دهد یا با بی پروایی به جنگی تن دهد که ترامپ هم از آن شانه خالی کرد، جمهوریخواهان به هدف خود رسیده اند و این بایدن است که باید خودش را سرزنش کند.می توان جلوی همه این فجایع را گرفت. یک توافق خوب آماده شده و روی میز است اگر بایدن شهامت حفظ آن را داشته باشد.

منبع: اندیشکده کوئینسی