نگرانی عمیق از تحولات بوسنی

دیپلماسی ایرانی: گروه جی۷ (G7) یا نشست وزیران اقتصاد هفت کشور صنعتی جهان در سال ۱۹۷۵ باحضور شش کشور: آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا تشکیل گردید و سپس کانادا عضو این گروه شد. سران کشورهای این گروه که حدود ۶۵% اقتصاد جهان را در دست دارند، هر ساله در یک گردهمایی مشترک، در خصوص مسائل و موضوعات مهم بین المللی با یکدیگر بحث و گفت وگو می کنند. 

وزرای امور خارجه گروه هفت (G7) طی دیدار دو روزه ی اخیر در آلمان، علاوه بر مباحث دیگر در مورد وضعیت کنونی بوسنی و هرزگوین نیز مذاکره کردند.

بر اساس جمع بندی اعلام شده ی پایانی این نشست، عنوان شد: اعضاء از عمیق تر شدن بحران سیاسی در بوسنی و هرزگوین ابراز نگرانی کرده اند.

رهبران گروه 7 اعلام کردند: "ما هر گونه تلاش برای تضعیف وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور را محکوم می کنیم و سیاست جدایی طلبانه جمهوری صربسکا را که آینده بوسنی و ثبات در منطقه را تهدید می کند، تحمل نخواهیم کرد". 

آنها خواستار بازگشت به عملکرد تام دولت ها در همه ی سطوح شدند، تا به طور کامل به کار خود ادامه دهند و از لفاظی هایی که باعث ایجاد تفرقه و آتش افروزی می شود، پرهیز کرده و همچنین  از 
هر اقدامی که می تواند موجب عدم ثبات بوسنی شود، اجتناب کنند.

رهبران گروه 7 افزودند: "ما از همه احزاب در این کشور می‌خواهیم تا اطمینان حاصل کنند که انتخابات عمومی طبق برنامه در ماه اکتبر برگزار می‌شود. ما به طور کامل از مأموریت کریستین اشمیت ، نماینده عالی کشور و کاملاً از دستور اجرایی عملیات نیروی نظامی اتحادیه اروپا در بوسنی و هرزگوین  برای حفظ یک محیط امن و پایدار در این کشور حمایت می کنیم".

این مواضع اعلام شده از سوی سران جی 7، در مقابل اقدامات و تحرکات شدید رهبر صرب های بوسنی، میلوراد دودیک است که ضمن برخورداری از حمایت دولت های روسیه و چین بر جدایی طلبی صرب ها از نهادهای قانونی بوسنی و هرزگوین پافشاری می کند. دودیک که در سالیان اخیر همواره با تهدید و تحریم های دولت های غربی روبرو بوده، به نزدیکی تفکرات و مشی سیاسی معنادار با مواضع روس ها متهم است. لذا اعضای جی 7 همواره در خصوص خطر عدم ثبات منطقه ی بالکان و آغاز جنگی دیگر، ابراز نگرانی می کنند.

در حال حاضر به دلیل تعلیق عضویت روسیه در جی 8، این گروه جی 7 لقب گرفته است. روسیه که از سال ۱۹۹۸ به عضویت رسمی این گروه درآمده بود، در سال ۲۰۰۶ برای اولین بار ریاست گروه جی ۸ را بر عهده داشت. کشور روسیه پس از آغاز بُحران اوکراین از این گروه کنار گذاشته شده است که بنظر می رسد: حضور و نوع نقش آفرینی کشورهای قدرتمند کانونی در مناسبات سیاسی با حوزه ی اقتصاد جهانی که خود خالق و بازیگر آن هستند، ارتباط تنگاتنگ و لاینفکی دارد.

در سال‌های اخیر، این نوع رویه های گروه جی 7 موجب ایجاد انتقادات جدی نسبت به عملکرد و مواضع آن، من جمله عدم عضویت قدرت های نوظهور اقتصادی دنیا مانند چین، هند، برزیل در این گروه شده است. 

اگر چه ۷ کشور عضو، تقریباً نیمی از تولید ناخالص داخلی دنیا را به خود اختصاص می‌دهند ولی گروه ۷ امروزه در بر گیرنده ی همه کشورهای قدرتمند دنیا به لحاظ اقتصادی نیست و بنظر می رسد: غیبت -چین که از لحاظ تولید ناخالص داخلی، رتبه دوم جهان را داراست یا -برزیل که هفتمین قدرت اقتصادی دنیا به شمار می رود و همچنین عدم حضور هند ( بر اساس تولید ناخالص داخلی جلوتر از کانادا و روسیه قرار دارد) از نقاط ضعف مهم اجلاس گروه ۷ به‌شمار می‌رود. 

نهایتا گمان بر این است: نگرش کلان و چینش فعلی اعضای گروه هفت که حضور کشورهایی همچون چین، هند و یا برزیل را در حلقه ی انحصاری یاران خود (کشورهایی مانند امریکا، کانادا، بریتانیا، فرانسه، آلمان و...) پذیرا نیستند، ریشه در اهمیت و ضرورت مسائل و منازعات سیاسی در میان جهان اولی ها و یا حداقل در همترازیِ محض با حوزه ی اقتصاد جهانی دارد که تعلیق عضویت روسیه بعد از ماجرای اوکراین و صف کشی مستقیم ناتو به نمایندگی از غربِ سیاسی-اقتصادی-نظامی در مقابل روس ها، به نوعی دلیلی بر این ادعاست.

بر اساس مستندات تاریخی موجود، منطقه ی بالکان و خصوصا جمهوری فدراتیو بوسنی و هرزگوین نیز مانند بسیاری از کشورهای پیرامونیِ جهان از دیرباز جولانگاه و میدان جنگ های نیابتی اعضای قدرتمند اقتصادی و سیاسی گروه 7، همچون امریکا و روسیه بوده است. 

بیش از یکصد سال پیش که به بهانه ی ترور ولیعهد اتریش-مجارستان در سارایوو، آتش جنگ جهانی اول شعله ور شد، تا مقطع کنونی که عملیات ویژه نظامی روس ها در اوکراین و همزمان با هفتاد و هفتمین سالگرد پایان جنگ دوم جهانی رقم می خورد، به وضوح شاهد اقدامات و تحرکات عامدانه ی قدرت های بزرگ جهانی در ایجاد تنش و التهابات سیاسی، مذهبی و نژادی در این منطقه ی استراتژیک هستیم، چرا که فلسفه ی وجودی اینان بر همین اصل استوار است.

منبع: ساریوو تایمز / ترجمه: سعید هاشمی، کارشناس شرق اروپا- دانشجوی دکتری تخصصی جامعه شناسی سیاسی