اردوغان پس از پنج سال به فکر عربستان افتاد

نویسنده: موموکو کیدرا 

دیپلماسی ایرانی: رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه روز بیست و هشتم ماه آوریل پس از گذشت پنج سال به عربستان سعودی سفر و با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی و همچنین محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دیدار و گفت وگو کرد. سران عربستان سعودی و ترکیه با این دیدار به دنبال بهبود روابط میان دو کشور هستند که بر اثر قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار عربستان سعودی تیره و تار شده بود. رویکرد عربستان سعودی و ترکیه که از قدرت های منطقه هستند،‌ تاثیر بزرگی بر نظم بین المللی منطقه خاورمیانه دارد.

اردوغان در مصاحبه مطبوعاتی که شامگاه بیست و هشتم ماه آوریل و قبل از سفر به عربستان سعودی در آنکارا انجام داد، درباره اهمیت این سفر گفت: «این سفر برای دو کشور، منطقه خلیج فارس، و جامعه اسلامی دریچه ای به سوی عصر جدید باز خواهد کرد.» پادشاه عربستان سعودی در جده، واقع در غرب عربستان و نزدیک به مکه و مدینه، دو مکان مقدس مسلمانان، از اردوغان استقبال و وی را به مراسم افطار دعوت کرد. 

رئیس جمهوری ترکیه پس از ماه ژوئیه سال 2017 یا به عبارتی پس از گذشت پنج سال برای نخستین بار است که به عربستان سعودی سفر می کند. روابط عربستان سعودی و ترکیه از ماه اوت سال 2018 بر اثر قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار معروف عربستانی در کنسولگری این کشور در استانبول تیره و تار شد. ترکیه با اشاره به مداخله محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقجی و ارائه فایل صوتی به اروپا و آمریکا ولیعهد عربستان سعودی را تحت پیگرد قانونی قرار داد.

صادرات ترکیه به عربستان سعودی که در سال 2019 سه میلیارد و دویست میلیون دلار بود، بر اثر وخیم شدن روابط میان دو کشور در سال 2021 به دویست میلیون دلار کاهش یافت. به گزارش یک شرکت ساختمانی ترک که در عربستان سعودی فعالیت دارد، شرکت های ترکیه ای نیز از مناقصه های دولت عربستان سعودی کنار گذاشته شدند. 

ترکیه همواره در بهبود روابط میان دو کشور پیشقدم بوده است. دادگاه ترکیه روز هفتم ماه آوریل تصمیم گرفت که پرونده رسیدگی قتل خاشقجی را متوقف و آن را به عربستان سعودی واگذار کند. حسن نیت دولت ترکیه در پایان دادن پرونده قتل خاشقجی در بهبود روابط میان دو کشور بسیار موثر بوده است.

ارزش لیر ترکیه در مقایسه با سال گذشته بیش از چهل درصد افت داشته و به این ترتیب باز پرداخت بدهی های خارجی این کشور افزایش یافته است. بنابراین به نظر می رسد دولت اردوغان در نظر دارد با بهبود روابط با عربستان سعودی وضعیت اقتصاد کشور را بهبود بخشد. 

از سوی دیگر، عربستان سعودی هم به لحاظ امنیتی نگرانی هایی دارد. آمریکا مداخله در خاورمیانه را کاهش داده و افزون بر این دولت بایدن به علت مسائل حقوق بشری از عربستان سعودی سخت انتقاد کرده است. همچنین حملات موشکی حوثی ها، نیروهای مسلح متحد ایران، به منابع اقتصادی و زیرساخت های عربستان سعودی یکی پس از دیگری رخ می دهد. بنابراین همگام شدن عربستان سعودی با ترکیه که قدرت نظامی بزرگ در خاورمیانه به شمار می آید ، می تواند نگرانی های امنیتی این کشور را کاهش دهد. 

اردوغان روز بیست و هشتم ماه آوریل از «حملات تروریستی» به عربستان سعودی انتقاد و به تحکیم روابط با این کشور در حوزه دفاعی اشاره کرد. ممکن است ترکیه در آینده به عربستان سعودی هواپیماهای بدون سرنشین ساخت این کشور ارائه دهد.

منبع:‌ نیکی/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11