استفاده روسیه از کارت ایران برای کاهش تحریم ها

نویسنده: ست.جی. فرنتزمن

دیپلماسی ایرانی: از نظر ایران، روسیه ظاهرا در مذاکرات وین در کنارش بوده است. اما اکنون مسکو ممکن است از نفوذی که بر ایران دارد، استفاده ‌کند تا چیزهای بیشتری را از توافق به دست آورد. از آن جایی که روسیه به دلیل تهاجم خود به اوکراین به طور فزاینده ای منزوی شده است، مسکو همچنان کارتی دارد که می تواند بر ایالات متحده و جامعه بین المللی اعمال نفوذ کند. هفته گذشته گزارش شد که ایالات متحده گفت وگوهای متعددی با نماینده روسیه در مذاکرات هسته ای ایران داشته و ممکن است روسیه بتواند از آن برای اهرم فشار در بحبوحه بحران اوکراین استفاده کند.

اکنون گزارش جدید گاردین نشان می دهد که روسیه به دنبال بهره برداری از مذاکرات به نفع خود است. اتکای آمریکا به روسیه در مذاکرات ممکن است روسیه را در موقعیتی قرار دهد که هم آمریکا و هم ایران را برای رسیدن به آنچه می‌خواهد تحت فشار قرار دهد. گاردین گزارش داد: "روسیه متهم شده است که می‌خواهد توافق هسته‌ای ایران را به عنوان بخشی از نبرد گسترده‌تر خود با غرب بر سر اوکراین به گروگان بگیرد، پس از این که در آخرین لحظه طرح‌هایی را برای توافق برای لغو بخشی از تحریم‌های اقتصادی آمریکا مطرح کرد."

در تهران، به نظر می رسد رسانه های ایرانی نیز این موضوع را تایید می کنند، زیرا خبرگزاری تسنیم گزارشی در این زمینه منتشر کرده است. اگرچه تسنیم اعلام کرده است که بر گزارش گاردین تکیه می کند، اما معمولا رسانه های ایرانی برای همه اطلاعات خود، فقط به گزارش های خارجی تکیه نمی کنند و معمولا وقتی آنها اطلاعاتی را منتشر می کنند بر اساس یک دستور کار است. این بدان معناست که رسانه های ایران که برخی با دولت مرتبط هستند، برنامه ای برای افشای رفتار دوگانه روسیه دارند.

از نظر ایران، روسیه ظاهرا در مذاکرات وین در کنارش بوده است. اما اکنون ممکن است مسکو از اهرم هایی که بر ایران دارد، استفاده کند تا چیزهای بیشتری را از توافق به دست آورد. روسیه در تهاجم خود به اوکراین از باج‌گیری هسته‌ای ایران نیز استفاده می‌کند و به گوش لابی طرفدار روسیه در غرب نجوا می‌کند که هرگونه تشدید تنش با «روسیه دارای تسلیحات هسته‌ای» می‌تواند منجر به افزایش درگیری ها شود.

روسیه حتی در مورد قرار دادن نیروهای هسته ای اش در حالت آماده باش صحبت کرد. اکنون روسیه می خواهد از ایران نیز استفاده کند. گاردین می‌گوید: «پس از ماه‌ها مذاکره در وین، انتظار می‌رفت ظرف چند روز به توافقی بازنگری شده برسند که بر اساس آن تحریم‌های آمریکا در ازای بازگشت تهران به توافق کامل منع اشاعه هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو می‌شود». اما تلاش‌های دیپلماتیک به دلیل درخواست غیرمنتظره روسیه برای تضمین کتبی مبنی بر معافیت تجارت اقتصادی این کشور با ایران از تحریم‌های آمریکا علیه روسیه از زمان حمله این کشور به اوکراین، به نتیجه نرسید. به نظر می رسد که روسیه خواهان "حقوق" خود در توافق هسته ای است و اکنون پرده از آنچه در وین در جریان است، برداشته شده است. ایالات متحده تا حدی به روسیه متکی بود در حالی که روسیه به نفع خود بازی می کرد. اکنون مشخص شده که این یک روش روسی برای استفاده از مذاکرات هسته ای برای منافع خود است و به طرز عجیبی، دولت ایالات متحده این اتفاق را ندیده است.

روسیه اعلام کرد که ما از همکاران آمریکایی خود درخواست کردیم... در حداقل سطح وزیر امور خارجه به ما ضمانت های کتبی بدهند مبنی بر اینکه روند کنونی [تحریم ها] که توسط ایالات متحده آغاز شده به هیچ وجه به حق ما برای تجارت آزاد و روابط اقتصادی و بازرگانی لطمه ای وارد نمی کند. لاوروف گفت: همکاری سرمایه گذاری و همکاری نظامی – فنی با ایران می تواند مانند یک سپر برای روسیه رفتار کند، زیرا روسیه از آن برای خارج کردن روسیه از تحریم های اعمال شده علیه خود به دلیل حضورش در اوکراین استفاده می کند.

مقامات ایرانی به نقل از گاردین گفتند: "روس ها این خواسته را چند روز پیش در مذاکرات وین روی میز گذاشتند. این درک وجود دارد که روسیه با تغییر موضع خود در مذاکرات وین، می خواهد منافع خود را در جاهای دیگر تامین کند و این اقدام برای مذاکرات هسته ای وین سازنده نیست." این خبر چند روز پس از انتشار اخباری مبنی بر پرواز نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل به مسکو در بحبوحه بحران اوکراین و گمانه زنی هایی مبنی بر اینکه نوع جدیدی از توافق با ایران یا لغو تحریم ها در راه است، منتشر می شود. 

روسیه تنها یکی از بازیگران این داستان است؛ فرانسه، آلمان، بریتانیا و چین نیز ظاهرا درگیر آن هستند. در گزارش تسنیم آمده که لاوروف معافیت تجارت بین ایران و روسیه از تحریم ها را خواستار است. به گزارش تسنیم، این بدان معناست که غرب این توافق را رد خواهد کرد. مسکو نیز بر این توافق حق وتو دارد. 

اکنون ایران خوشحال به نظر نمی رسد و اگرچه ایران وانمود می کند که نسبت به این توافق بی علاقه است و می گوید که توانسته تحریم ها را دور بزند، اما نمی خواهد توسط روسیه محدود شود. ایران از قبل برنامه‌ای برای امتیازگیری از غرب داشته است و اکنون می‌بیند که روسیه تلاش می‌کند از آن برای امتیازخواهی خود بهره‌برداری کند.

ایران برنامه دیگری دارد

این گزارش خاطرنشان کرد: ایران بیش از 2 میلیون بشکه در روز نفت می تواند تولید می کند و در صورت ورود این نفت به بازار، افزایش قیمت آن کاهش می یابد در حالی که روسیه از افزایش قیمت نفت سود می برد. صحبت ها در مورد ممنوعیت واردات انرژی از روسیه توسط ایالات متحده، ظاهرا قیمت ها را افزایش می دهد. سپس ایالات متحده باید از کشورهای خلیج فارس بخواهد که افزایش قیمت ها را با افزایش عرضه جبران کنند.

اما ایران می‌گوید: "یک مقدار شکیبایی کنید، ما نفت زیادی برای فروش داریم" البته این می تواند یک تفسیر باشد. یا ایران و روسیه ممکن است که نقش "پلیس خوب، پلیس بد" را بازی کنند که روسیه اکنون نقش پلیس بد را بازی می کند و ایران تظاهر به پلیس خوب بودن می کند. به گزارش تسنیم، در هر صورت، روسیه، بزرگترین تولیدکننده نفت جهان، قصد دارد با افزایش بیشتر قیمت نفت و افزایش تولید، اقتصاد غرب را تحت فشار قرار دهد. روسیه اکنون نه تنها به عنوان کشوری غیرقابل اعتماد از نظر حملات کنترل نشده علیه اوکراین، بلکه در مذاکرات هسته ای ایران نیز به عنوان کشوری غیرقابل اعتماد معرفی شده است.

منبع: جروژلم پست / ترجمه: بنیامین صادقی (پژوهشگر صلح و مناسبات بین المللی)