برآوردهای نظامی - سیاسی سال ۲۰۲۱

دیپلماسی ایرانی: جنگ در اوکراین ادامه دارد و همچنان، یکی از داغ ترین درگیری ها در اروپا به شمار می رود. این درگیری در چارچوب یک جنگ موضعی دائمی که توسط امریکا و به دست رژیم اوکراین حمایت می شود، ادامه دارد. روشن است که امریکا تمایلی به پایان این مناقشه سودآور ندارد و پیوسته بحران هایی را ایجاد می کند تا روسیه را از اروپا دور کند و میان آنها درگیری های اقتصادی و سیاسی به وجود آورد.

جنگ سرد میان امریکا و روسیه در حال افزایش است و اروپای شرقی با تلاش های واشنگتن در حال تبدیل شدن به پرده آهنین جدید علیه روسیه است. این انتخاب روسیه نیست، اما انتخاب دیگری ندارد – یا باید تسلیم شود و یا بجنگد. روسیه مسیر مبارزه را انتخاب کرده است. به موازات اوکراین، منافع روسیه و امریکا در مسائل بلاروس، مولداوی، صربستان، ارمنستان و گرجستان ضد یکدیگر است. کشورهای ناتو در اکثر موارد، خواسته و یا ناخواسته از روند تشدید تنش ها از سوی امریکا حمایت می کنند.

پس از شکست کودتای سال 2020 بلاروس ناگزیر شد مسیر نزدیکی بیشتر با روسیه را در پیش بگیرد. در رابطه با بلاروس، روسیه در مقابل امریکا پیروز شده است. اما، تلاش های امریکا برای تغییر رژیم مینسک به شیوه مطلوب خود و تبدیل بلاروس به ابزار سیاسی ضد روسیه ادامه دارد.

جنگ در سوریه به پایان رسیده است. اما عملیات ضد تروریستی در بخش شرقی این کشور که تحت تصرف شبه نظامیان قرار دارد، همچنان ادامه دارد. به علاوه در خاک سوریه، جنگ ترکیبی میان ایران و اسرائیل در جریان است. به رغم پیروزی دولت بشار اسد در جنگ داخلی تا برقراری ثبات در سوریه هنوز راه طولانی باقی مانده است.

جنگ در یمن به شدیدترین شکل ادامه دارد. تلفات زیاد در میان دو طرف درگیر، استفاده از هوانوردی، پهپادها، موشک های بالستیک و انواع تسلیحات مدرن نشان دهنده اهمیت رویدادهای این منطقه است. ایران با کمک حوثی ها از جنبش انصار الله حمایت می کند و از این طریق رهبری ریاض را تحت فشار قرار می دهد.

طی سال گذشته، عراق همچنان با بی ثباتی در قدرت، اقدامات تروریستی سیستماتیک داعش و همچنین حملات متقابل میان امریکا و گروه های مسلح حامی ایران مواجه بوده است. ایران همچنان برنده است، زیرا امریکا ناگزیر است، با اکراه، حضور نظامی خود در این کشور را کاهش دهد. در حالی که نیروهای سیاسی حامی ایران و حامیان مقتدی صدر زبان مشترکی پیدا می کنند، روند بیرون راندن امریکا از عراق ادامه دارد.

در سال گذشته، دولت ایران تغییر کرد و ابراهیم رئیسی به قدرت رسید. پیش شرط های ایران در مذاکرات هسته ای وین، شرایط را برای فسخ نهائی توافق هسته ای و بروز بحران های هسته ای فراهم می کند. به ویژه که اسرائیل از امریکا می خواهد تا موضوع هسته ای ایران را با راه نظامی حل و فصل کند.

تهران به جنگ ترکیبی فعال خود علیه امریکا، عربستان سعودی و اسرائیل در عراق، سوریه، یمن و لبنان و با پایبندی به استراتژی سردار قاسم سلیمانی ادامه می دهد. تلاش ها برای تضعیف ایران از داخل و تضعیف برنامه هسته ای این کشور فقط نتیجه معکوسی به همراه داشته است.

شکست اسرائیل در جنگ ماه مه با جنبش حماس و دیگر گروه های فلسطینی نه فقط یکی از عوامل اصلی شکست بنیامین نتانیاهو بود، بلکه ارزش سرمایه گذاری بر گروه های غزه را نیز نشان داد. گفتنی است که حمایت تهران از این مقاومت این امکان را مهیا کرد که خود را به عنوان یکی از مدافعان اصلی فلسطینی ها در پس زمینه ناامیدی فلسطینی ها در عربستان سعودی و ترکیه معرفی کند.

یکی از رویدادهای مهم، تصرف قدرت در افغانستان توسط شبه نظامیان طالبان بود. عقب نشینی سازمان دهی شده نیروهای امریکایی تحت رهبری دونالد ترامپ به یک ازدحام منفی در دوره جو بایدن تبدیل شد و فیلم سقوط افغان ها از هواپیماهای نیروی هوایی امریکا در فرودگاه کابل تاریخی شد.

نفوذ کلی امریکا در جمهوری های آسیای مرکزی رو به کاهش است در حالی که نفوذ پکن و آنکارا رو به افزایش است. طالبان در تلاش است تا خود را از یک تهدید بلقوه به شریک بلقوه تبدیل کند و انتظار می رود که طالبان قادر به تغییر و کنار گذاشتن اقدامات تروریستی خود باشد.

در سال 2021 امریکا برای غلبه بر پیامدهای شکاف سیاسی داخلی و ریدادهای انتخابات در سال 2020 میلادی ادامه داد. موضوع هجوم به کاپیتول در جریان اصلی خبرها باقی ماند و منعکس کننده تقسیم جامعه امریکاست که توانایی بلند مدت امریکا برای سرکردگی جهانی را تضعیف می کند. عواقب اقدامات ترامپ بسیار عمیق بود که نمی توان آن را به سادگی از میان برداشت و به سال 2016 بازگشت.

در لیبی، انتخابات ریاست جمهوری مورد انتظار هرگز برگزار نشد. به رغم پایبندی به آتش بس دائمی و تلاش برای متحد کردن نهادهای قدرت، کشور نتوانست از فشار خارجی رهایی یابد. از این رو، اختلال در همه پرسی و کودتا در طرابلس و رسوایی در مورد نامزدی پسر قذافی مطرح شد. راه لیبی به سوی صلح هنوز بسیار دشوار است که نتیجه طبیعی فرایندهایی است که در اثر تجاوزهای امریکا به این کشور نگون بخت ایجاد شده است.

کره شمالی عملا به عضویت در باشگاه هسته ای ادامه می دهد و قرار نیست این نقش را کنار بگذارد. همه مذاکرات در خصوص خلع سلاح هسته ای این کشور به بن بست رسیده و پیونگ یانگ دیگران را ناگزیر می کند تا با این واقعیت کنار آیند.

چین به عنوان رقیب اصلی امریکا در مبارزه با سرکردگی جهانی به رشد خود ادامه می دهد. شکاف اقتصادی و نظامی میان این دو کشور رو به کاهش است و این شکاف کمرنگ شدن جنگ سرد میان آنها را به همراه دارد. بحران اصلی، تایوان است که مبارزه برای بازگشت آن به سوی چین احتمال دارد با یک جنگ بزرگ منطقه ای و درگیری مستقیم میان چین و امریکا همراه باشد.

منبع: ای نیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11