افزایش تهدیدهای ایران و اسرائیل در آستانه توافق هسته ای جدید

نویسنده: یانیس هاگمن   

دیپلماسی ایرانی: جو موجود با یک فضای کاری و سازنده متفاوت است: در حالی که مذاکره کنندگان هسته ای تلاش می کنند تا توافق بین المللی ایران را احیا کنند، ایران و اسرائیل به تهدیدهای خشن و جنگی علیه هم دست می زنند. ایران تهدید به بمباران گسترده اسرائیل می کند. روز چهارشنبه، روزنامه تهران تایمز نقشه اسرائیل را با صدها علامت در صفحه اول خود چاپ کرد که هر علامت یک هدف احتمالی برای حملات موشکی ایران است. این روزنامه برای تأکید بر این تهدید به نقل از آیت الله علی خامنه ای، رهبر انقلاب ایران گفت که در تخریب تل آویو و حیفا تردیدی وجود نخواهد داشت.

اسرائیل نیز تهدیدهای خود را تشدید کرده و بر "آمادگی نظامی" خود برای پاسخ به پیشرفت برنامه هسته ای ایران تاکید کرده است. در نشستی در واشنگتن، طرف اسرائیلی گفت که می خواهد برنامه های مشترک با آمریکا برای توقف برنامه های هسته ای ایران را پیش ببرد. وزیر دفاع آمریکا نیز بر این تهدید با این جمله که آمریکا آماده روی آوردن به "گزینه های دیگر" است، صحه گذاشت. اشاره وی به مذاکرات هسته ای در وین بود که بسیار کند پیش می رود.

عدنان طباطبایی از اندیشکده کارپو می گوید که بازگشت به توافقنامه 2015 چندان آسان نیست. از یک سو، تحریم های آمریکا آسیب های اقتصادی قابل توجهی را به ایران وارد کرده است که قابل ترمیم نیست. از سوی دیگر، ایران در برنامه هسته ای خود پیشرفت هایی داشته است که گرچه ایران می گوید که می توان آن را معکوس کرد، اما دانشی که ایران به دست آورده قابل برگشت نیست، مثلا غنی سازی اورانیوم تا 60 درصد یا استفاده از سانتریفیوژهای جدید توانایی های جدیدی هستند که ایران به تازگی به دست آورده است.

علاوه بر این، ترامپ از خود یک توافق هسته ای نابود شده، حکومتی عمیقاً بدبین در ایران و تحریم های بی شمار به جا گذاشت. ایران همچنین می خواهد شاهد لغو تحریم هایی باشد که از سال 2018 اعمال شده و به تعبیر آمریکا به اتهامات تروریستی مرتبط است. از سوی دیگر، آمریکا خواستار حفظ برخی تحریم هاست که از دیدگاه ایران، اجرای توافق هسته ای را به شدت محدود می کند. در حالی که به نظر می رسد موضوع تحریم ها محور اصلی مذاکرات است، سؤالات بی پاسخ دیگری وجود دارد، مانند اینکه آیا اورانیوم غنی شده که طبق توافق هسته ای باید از کشور خارج شود، فورا و به یکباره منتقل می شود؟

سایر طرف های قرارداد سعی می کنند بین مواضع آمریکا و ایران میانجیگری کنند، اگرچه اروپایی ها نیز بدبین هستند. توافق بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه امیدهایی را ایجاد کرد: پس از این که ایران نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی را به میزان قابل توجهی محدود کرد، تهران اکنون با تعویض دوربین های نظارتی آسیب دیده در تاسیسات هسته ای کرج تا پایان سال موافقت کرده است. این دوربین ها در حمله ای در ماه ژوئن آسیب دیدند و طباطبایی می گوید: «این یک راز آشکار است که این حمله توسط اسرائیل انجام شد.»

به گزارش خبرگزاری نور نیوز، تهران به عنوان یک «ژست حسن نیت» اجازه نصب دوربین های جدید را داد و این یک "اقدام داوطلبانه" برای رفع سوء تفاهمات در رابطه با آژانس بین المللی انرژی اتمی است. طباطبایی می گوید نصب دوربین های جدید مهم است، اما این توافق هنوز نشان دهنده پیشرفتی در وین نیست. امید می رود همه طرفین درک کنند که شکست توافق در نهایت حتی پرهزینه تر از احیای آن خواهد بود.

منبع: تاگس سایتونگ (آلمان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی