سه احتمال پیش روی مذاکرات وین

نویسنده: محمد بدرالدین زاید

دیپلماسی ایرانی: با افزایش درک جهانی از جدی بودن بحران هسته ای ایران و فشار این بحران بر طرف های مذاکره و طرف های منطقه ای، ارتباط نزدیک این بحران با آینده منطقه خاورمیانه و توازنات آن آشکارتر می شود و در عین حال تاثیر اشتباهات راهبردی قدرت های بین المللی و منطقه ای را نشان می دهد که معضل و چالش بزرگی در سطح بین المللی و منطقه ای ایجاد کرده است.

دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا اعلام کرد به علت اقدام ایران به نقض توافقنامه هسته ای و بهره برداری از این توافقنامه برای توسعه نفوذ خود و مداخله در امور همسایگانش و ادامه دادن به برنامه توسعه موشک های بالستیک، از این توافقنامه خارج می شود. اما با گذشت دو سال از آن زمان و اعمال تحریم ها علیه ایران، می بینیم تهران در همه زمینه های یاد شده اعم از غنی سازی اورانیوم و مداخلات منطقه ای، پیشرفت داشته است. به همین علت بود که جو بایدن تصمیم گرفت به برجام بازگردد.

برخی تحلیلگران معتقدند هدف ایران از تعلل در مذاکرات وین و درخواست امتیازاتی است که دولت آمریکا نمی تواند برآورده کند، یعنی کسب بیشترین میزان لغو تحریم ها و دستیابی به بیشترین میزان پیشرفت در زمینه غنی سازی اورانیوم.

در شرایطی که مذاکرات با ایران در وین ادامه دارد، ما با سه احتمال مواجه هستیم. احتمال نخست این است که وقت کشی و تعلل ایران در نهایت به امضای توافقنامه خوبی با دستاوردهای اقتصادی و بین المللی برای ایران منجر شود بدون آن که هیچ تاثیری بر توقف برنامه های منطقه ای ایران داشته باشد. در این صورت ممکن است کشورهای منطقه به سمت دستیابی به تفاهم هایی با ایران حرکت کنند و اسرائیل در حالت انزوا باقی بماند.

احتمال دوم این است که مذاکرات با ایران مدت زیادی طول بکشد و طی آن ایران به میزان بیشتری غنی سازی انجام دهد و چه بسا بتواند به پیشرفتی دست یابد که تغییری اساسی در توازنات بین المللی و منطقه ای ایجاد کند. این مسیر ممکن است به تشدید تنش های منطقه ای و حتی مسابقه تسلیحات هسته ای در منطقه منجر شود که تنش ها را در منطقه افزایش خواهد داد و اقتصاد را تحلیل خواهد برد.

احتمال سوم این است که بن بست در مذاکرات به تنش نظامی منجر شود که در شرایط کنونی امکان پیش بینی نتایج و تاثیر آن وجود ندارد ولی قطعا واکنش ها و پیامدهای جدی به همراه خواهد داشت. این احتمال به رغم جنجالی که اسرائیل در خصوص آن ایجاد کرده، کمترین بخت تحقق را دارد زیرا کنترل پیامدهای آن دشوار است و اوضاع منطقه را پیچیده تر خواهد کرد.

فقدان راهبرد مناسب برای تعامل با ایران موجب شده است هر سیاستی که اتخاذ شود – اعم از دستیابی به توافق یا برخورد نظامی – موجب قدرتمندتر شدن ایران شود و در سایه ضعف کشورهای دیگر بر بی ثباتی در منطقه بیفزاید.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11