چین، عامل تنش در روابط امریکا و اسرائیل

نویسنده: داود عمر داود

دیپلماسی ایرانی: پروژه بندر حیفا، این روزها نشانه هایی از بحران میان ایالات متحده و اسرائیل به دلیل روابط با چین به چشم می خورد، که در آن چین پروژه نوسازی بندر حیفا را به عهده دارد، پروژه‌ای که واشنگتن به شدت با آن مخالف است؛ به ویژه با نزدیکتر شدن به تاریخ اجرایی شدنش در سال 2021.

دولت اسرائیل در سال ۲۰۱۵ با چین قراردادی مبنی بر بازسازی بندر حیفا در ازای بهره برداری چین از آن برای ۲۵ سال آینده را به امضا رساند، که در آن آمده است این قرارداد در سال ۲۰۲۱ اجرایی می شود که در صورت اصرار اسرائیل بر پیشبرد این پروژه، اسرائیل روابط استراتژیک خود با واشنگتن را، در ازای تقویت روابط با پکن، به باد خواهد داد. 

نگرانی های استراتژیک ایالات متحده

دلایل عدیده ای برای چرایی اتخاذ موضع سختگیرانه از سوی ایالات متحده در قبال اجاره بندر حیفا به چین، برای بیست و پنج سال، وجود دارد که در نتیجه آن واشنگتن از بندری در ساحل شرقی مدیترانه، که زمانی محل استقرار ناوگان ششم آن بود، به یکباره شاهد تحولی غافلگیرانه شد، و پایگاهش به بندری تحت سیطره‌ چین مبدل و از آن محروم شد. 

رقابت اصلی با چین در عرصه بین الملل، که باعث وارد آمدن خساراتی سنگین بر نفوذ آمریکا در منطقه خاورمیانه، اروپا و واژگون شدن هیبت آن در سطح جهانی شده است، چه بسا نقطه آغازین کاهش نفوذ ایالات متحده در مناطق دیگر باشد، به ویژه با توجه به تقویت حضور نیروی دریایی روسیه در لاذقیه و کمی به سمت شمال در بندر حیفا که جایی برای جلوگیری از ورود تجهیزات ایالات متحده به اوکراین شده است. اجاره بندر حیفا و تاسیس یک کارخانه آب شیرین کُن توسط چین که در سطح جهانی بزرگترین نیز به حساب می آید، به منظور تامین یک چهارم مصرف آب آشامیدنی اسرائیل، دولت ترامپ را وادار کرد تا وزیر امور خارجه وقت خود مایک پمپئو، را به یک ماموریت ویژه بفرستد در حالی که حامل پیام تند و صریح اللهجه به همراه هشدارهای شدید از طرف دولت آمریکا را به گوش رهبران رژیم صهیونیستی رساند. 

بحرانی در آستانه وقوع

پیشروی اسرائیل در پروژه بندر حیفا با چین، در تعارض با منافع آمریکاست، بنابراین منجر به تشدید تنش در روابط با واشنگتن می شود، زیرا چین را تهدیدی استراتژیک برای خود می‌داند که اکنون وارد منطقه ای شده است که واشنگتن آن را حیاط خلوت خود می‌داند. آمریکا قبلا از دو معامله که به منظور فروش سیستم های نظامی اسرائیل به چین، که شامل فناوری آمریکایی بود، جلوگیری کرده است؛ معامله بندر حیفا، آب شیرین کن آب دریا و سایر معاملات زیرساختی، از جمله علل تنش کنونی میان ایالات متحده و چین است. 

فشارهای بی فایده

کنگره آمریکا پیشتر به اسرائیل درباره پیامدهای امنیتی سرمایه‌گذاری‌های خارجی هشدار داده بود، و نگرانی های خود را در مورد اجاره بندر حیفا به چین ابراز کرده بود، خصوصا از آنجا که برنامه‌هایی برای استقرار نیروهای دریایی پیشرفته آمریکا در بندر حیفا در دست دارد. 

در زمان دولت ترامپ، همچنین دولت اسرائیل تهدید شد که تقویت روابط تجاری آن با چین به همکاری امنیتی میان طرفین آسیب می رساند. 

کاخ سفید و وزارت امور خارجه لابی کردند تا دولت اسرائیل را از اجاره بندر حیفا منصرف کنند، اما نتیجه‌ای نداشت، بنابراین اسرائیل نمی‌تواند ایالات متحده را به این سادگی و بدون داشتن حمایت بین‌المللی دیگری، به احتمال زیاد اروپایی‌، که می‌خواهد چین را جایگزین آمریکا کند به چالش بکشد. 

اعتراضات داخلی اسرائیل

آمریکایی‌ها در ضمن تلاش های خود برای ترغیب اسرائیل به منظور عقب نشینی از تحویل بندر حیفا به چین، برخی نگاه های امنیتی داخل اسرائیل را به این قضیه وارد کردند. آنها این گونه نشان می دادند که این پروژه به ضرر اسرائیل است، موضع‌گیری‌های کارشناسان امنیتی در داخل رژیم صهیونیستی، به منظور مخالفت با این پروژه در این امر به آنها کمک کرد. کارشناسان امنیتی مخالف گفتند: این قرارداد به چین توانایی جاسوسی، استراق سمع و نظارت بر بندر حیفا را می دهد، چرا که این بندر پایگاه اصلی نیروی دریایی و نیز ناوگان زیردریایی اسرائیل است که باعث می شود اطلاعات و جزئیات شناورهای دریایی و ماموریت هایی که در اعماق دریا انجام می دهند برای چینی ها فاش شود و علاوه بر این تکنیک های مقابله با بمب های زیر دریایی، روش های پارازیت افکنی و شیوه های نفوذ زیر آبها نیز در معرض هک و کشف قرار گیرند.

نکته آخر: سِحر گریبانگیر ساحر شد

اسرائیل، در زمان مائو تسه تونگ، هیچ گونه روابطی با چین که در اوایل دهه هفتاد میلادی از طرفداران فلسطین بود، نداشت؛ اما وقتی رئیس جمهوری آمریکا صفحه جدیدی در روابط با چین باز کرد، اسرائیل نیز با موافقت واشنگتن فروش تجهیزات نظامی به چین را آغاز کرد، اسرائیل روابط رسمی خود را با پکن در سال ۱۹۹۲ آغاز کرد، و با فروش مستمر اسلحه به این کشور، روابط تجاری میان دو کشور گسترش بیشتری یافت، تا اینکه چین شریک شماره ۳ رژیم صهیونیستی شد. 

آمریکایی‌ها خود راه را برای اسرائیل باز کردند تا سلاح به چین بفروشند. حالا پس از گذشت چند دهه، نقش آفرینی شان به پایان رسیده و به دست و پای همپیمان دست پرورده خود افتاده اند تا بلکه از فروش پایگاه دریایی که برایشان دارای اهمیت استراتژیک است، به یک رقیب بین المللی خود داری کند. و اینجاست که حرف شاعر بر آمریکایی ها صدق می کند:

انوری خود کرده را تدبیر چیست                    زهر خند و خون گِریی خودکرده ای

منبع: الجزیره / ترجمه: محمد جوزدانی