ایران بیش از هر زمانی در برابر عربستان اعتماد به نفس دارد

دیپلماسی ایرانی: ایران، به دور از پرونده هسته ای و برنامه موشکی خود، آماده گفت وگویی" بدون چشم داشت" با عربستان است. تهران – ایران عدم قبول مشارکت پادشاهی عربستان را در هرگونه مذاکره درباب برنامه هسته‌ای خود را اعلام کرد، و این رویکرد به ادعای عربستان و متحدانش با بسیاری از درخواست های قبلی تهران مبنی بر گفت وگو با همسایگان خلیج فارس در تضاد است، که پیش‌تر تهران آنها را مسئول ناکامی در ناکامی پیش قدمی هایش به عنوان موانع سد راه "حسن نیت" متهم کرده بود. 

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، چند روز پیش اشاره کرد که ریاض اصل اقدام به گفت وگو با تهران رد نمی‌کند، مشروط بر این که شامل هر گونه مذاکرات احتمالی در مورد آینده توافق هسته‌ای ایران باشد، با توجه به اینکه در صورت دستیابی تهران به زرادخانه هسته‌ای پادشاهی عربستان و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بیش از همه در معرض خطرند، به همین دلیل به این کشورها این حق را می‌دهد که در رایزنی‌های این پرونده ایفای نقش کنند. 

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، سعید خطیب زاده، روز دوشنبه در پاسخ به اظهارات فیصل بن فرحان گفت: "توافق هسته‌ای بسته شده است" و "عربستان سعودی باید به گفت وگوهای منطقه‌ای بازگردد" وی افزود:" در این صورت است که ما دست یاری  خود را به سوی آن درازخواهیم کرد". 

سخنان این مقام ایرانی از ماهیت گفت وگویی که کشورش می‌خواهد با عربستان سعودی انجام دهد، رونمایی می کند؛ این گفتمان، می تواند گفت وگویی آزاد و غیررسمی باشد که امکان عادی سازی روابط تهران با عربستان سعودی را فراهم می کند و نیز می تواند از این فرصت برای عادی سازی روابطش با کشورهای حاشیه خلیج فارس بهره مند شود، بدون این که خدشه ای به اعتبار برنامه هسته ای و یا تسلیحات موشکی وارد آید. 

خطیب زاده افزود: "موضع عربستان سعودی در خصوص توافق هسته‌ای روشن است و موضوع سازنده ای نیست و ما از آن می خواهیم که از این موضع فاصله بگیرد." 

شاهزاده فیصل بن فرحان در مصاحبه‌ای با شبکه آمریکایی سی ان ان گفته بود: "کاملا منطقی است که ما بخشی از رایزنی ها و گفت وگوها (درباره هسته‌ای ایران) باشیم و از شرکای اروپایی و آمریکایی نیز می شنویم که پرداختن به نگرانی‌های کشورهای منطقه امری ضروری و لازم است ما در آن رایزنی ها و مذاکرات نقشی داشته باشیم". 

وی همچنین تاکید کرد: کشورش با شرکای بین المللی در ارتباط است تا درباره نقش خود در این موضوع وهمچنین چگونگی تعامل با علل نگرانی هایش گفت وگو کند. 

وی با یادآوری اینکه، ایران بارها علاقه خود را برای آغاز گفت وگو با همسایگان خود در مورد امنیت منطقه ابراز داشته است پرسید: مسئله امنیت منطقه اگر مسئله هسته‌ای نیست پس چیست؟ 

وی ادامه داد: "اگر ایران خواستار گفت وگو با ما باشد امری پسندیده است، اما ما معتقدیم که این گفت وگو باید در قالب رایزنی درباره برنامه جامع اقدام مشترک در خصوص برنامه هسته‌ای ایران انجام شود، که بتواند تا حد زیادی به کاهش نگرانی های ما کمک کند". 

وی همچنین ابراز امیدواری کرد، که در این رایزنی ها ایران به توافق کامل هسته‌ای بازگردد و همچنین نگرانی های موجود پادشاهی عربستان را درمورد، کمبودها و کاستی های ساختار برنامه جامع اقدام مشترک، مسائل ثبات منطقه‌ای، برنامه بالستیک و سایر پرونده‌ها را برطرف کند. 

اگرچه وزیر امور خارجه سعودی اصل گفت وگو میان ریاض و تهران را مطلقا رد نکرد، اما آن را با الزام ایران به  توقف "فعالیت های خود در ناپایدار کردن ثبات منطقه و رفتارهای تهاجمی از نظر سعودی ها" مرتبط دانست. 

وی ادعا کرد: مطمئنا، اگر تهران به این کار تمایل داشته باشد این امر نه تنها برای ایجاد روابط نزدیک بلکه حتی برای مشارکت دروازه ها را به رویش باز می کند؛ اما نزدیکی در روابط بدون حل معضل تهدیدات از قبیل بی‌ثبات کردن  امنیت کشورهای منطقه از لبنان گرفته تا سوریه، عراق و یمن، علاوه بر فعالیت هایی که در داخل کشورهای منطقه انجام می دهد، امکان پذیر نیست. 

این امر در تضاد با سیاست های دامن زننده به درگیری و جنگ در منطقه است، تهران در طول سال های گذشته خود را مشتاق به گفتمان نرم و مثبت برای کشورهای حاشیه خلیج فارس، که عملا از سیاست‌های ایران متضرر شده‌اند، نشان داده است. 

این در حالی است که، ناظران این امر را بزرگنمایی تهران در پذیرش گفتمان آتش‌بس در قبال کشورهای منطقه می دانند، به ویژه در قبال اولین هماورد خود، پادشاهی عربستان، دشواری های زیادی که تهران با آنها روبه روست باعث شده که به تلاش برای آتش‌بس با همسایگان خود برآید ولو ظاهری. 

در طول سال‌های دولت ترامپ، ایران تحت فشارهای بی‌سابقه و تحریم های شدیدی قرار گرفت که باعث افزایش مشکلات و تنش های داخلی آن شد. 

و اما، با ظهور یک دولت دموکراتیک آمریکایی به رهبری جو بایدن، امیدهای ایران  برای بازگشت واشنگتن به سیاست های نرم خویانه دنبال شده توسط دولت اوباما، در قبال تهران زنده شد که یکی از ثمرات این سیاست های نرم خویانه، امضای توافق هسته ای بود، که تا حد زیادی آب به آسیاب ایران می ریخت. 

از نحوه سخنان طرف ایرانی این چنین بر می‌آید، که ایران در حال حاضر از روحیه بالایی برخوردار است؛ که از امتناع اجرای تدریجی الزامات توافق هسته‌ای این گونه برداشت می شود. بسته شدن دروازه گفت وگو با عربستان سعودی بر سر برنامه هسته ای نیز می تواند بیانگر احساس کاهش فشار از طرف آمریکا بر ایران باشد. 

منبع: العرب / ترجمه: محمد جوزدانی