تل آویو نمی تواند سیاست خود را درباره ایران به واشنگتن دیکته کند

نویسنده: دنیل شاپیرو

دیپلماسی ایرانی: اسرائیل باید حرف خود را در مشورت های فوری سطح بالا با دولت تازه آمریکا بزند اما توانایی دیکته کردن سیاست خود به آمریکا را ندارد و بنابراین باید آماده پیوستن دوباره بایدن به برجام باشد. این به معنای شکل دادن به یک راهبرد مشترک برای بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته ای است که به نظر می رسد فراتر از سال های باقیمانده برجام است و نیازمند بکارگیری همه ابزارهای دیپلماتیک، اقتصادی، عملیات پنهان و اقدامات نظامی است.

دونالد ترامپ برای نتانیاهو ممتاز بود. بایدن برای اسرائیل بهتر است. در مجموع، اظهارات نتانیاهو، گونه ای اخلال در آغازه کار دولت تازه آمریکا به نظر می آید که این خود می تواند به مناسبات میان متحدان آسیب برساند هرچند اسرائیل و آمریکا، پیش از این هم بر سر ایران دچار اختلاف نظر بوده اند. حتی از نگاه اسرائیل هم نتایج "فشار حداکثری" ترامپ نتایجی درهم بوده است؛ به اقتصاد ایران آسیب زده اما ایران هم غنی سازی را از سر گرفت و به قول بایدن "به توانایی داشتن مواد کافی برای ساخت بمب هسته ای" نزدیک تر شد. رویکرد ترامپ، هرچند با تشویق و تحسین عربستان و اسرائیل همراه بود اما به آن ائتلاف بین المللی که برجام بر آن متکی بود، آسیب زد.

زمانی که بایدن کار خود را در کاخ سفید آغاز کند شاید ایران تا به آن حد از تعهدات برجامی خود فاصله گرفته باشد که بازگشت به آن ناممکن باشد. در آن صورت بایدن ناچار است این گزینه را بررسی کند که آیا هر تحریمی که ترامپ وضع کرد، نمی تواند اهرمی برای وادار کردن ایران به گسترش شروط برجام باشد. حتی اگر بایدن آنها را بردارد هم می تواند تهدید کند که در صورت نیاز، آنها را برخواهد گرداند و ایران هم می داند که تحریم ها گزنده هستند.

اسرائیل هم باید به دنبال این باشد که از گسترش برجام، چه تضمینی برای غیرهسته ای ماندن ایران بگیرد تا زمان یک راه حل فراگیرتر برسد. در واقع، اوایل 2020 بود که جِیک سولیوان، نامزد مشاوره امنیت ملی بایدن و دانیل بنائیم، مشاور سیاست خاورمیانه ای وی، خواهان یک "گفت وگوی ساختارمند منطقه ای" شدند که می تواند تهدیدهای غیرهسته ای ایران را به موازات گفت وگوهای تازه هسته ای، چاره جویی کند. چنین دیپلماسی ای که در ترکیب با تحریم ها و دیگر تدابیر لازم باشد، می تواند به اسرائیل اطمینان دهد که منافعش دیده می شوند حال چه اسرائیل بر سر میز گفت وگو باشد یا نباشد.

یافتن یک راه حل فراگیر برای مشکل بازدارندگی ایران، باید نقطه تمرکز تلاش مشترک آمریکا – اسرائیل باشد. بایدن یک توافق دیرپاتر و نیرومندتر را خواستار شده که اطمینان می دهد ایران در درازمدت به سلاح هسته ای دست نمی یابد، که این به معنی بازرسی های شدیدتر است، و نیز اینکه ایران دیگر فن آوری های خطرناک همچون موشک های بالستیک را به کار نمی گیرد.

اسرائیل و آمریکا، الزاما نباید درباره همه چیز توافق داشته باشند اما به سود هر دو طرف است که رویکردشان در برابر ایران را هماهنگ کنند. اسرائیل از توانش و اراده سیاسی برای انجام عملیاتی همچون قتل فخری زاده برخوردار است. اما این برای اسرائیل مناسب نیست که بدون حد و مرز به رویارویی با ایران برود چرا که این کار در تضاد مستقیم با راهبرد یک دولت دوست در آمریکاست که همان هدف راهبردی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای در درازمدت را دنبال می کند. یک تعهد به موقع برای غلبه بر اختلافات در زمینه های تاکتیکی و تمرکز بر اهداف راهبردی، برای اتحاد آمریکا – اسرائیل بهتر است و نیز راه موثرتری برای محدود کردن ایران. 

منبع: واشنگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11