شکل جدیدی که در دوران پساصدام به خود دید

نقش قومیت ها در عراق

۱۵ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۴:۰۰ کد : ۱۹۹۴۹۵۲ خاورمیانه انتخاب سردبیر

پرهام پوررمضان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در راستای آینده پژوهی این چالش باید بیان کرد جامعه عراق بالقوه در یک ژئوپلتیک تنش زاست و اگر نخبگان سیاسی حاکم در عراق نتوانند فکری برای این چالش ها کنند عراق دورنمای خوشی را نمی تواند تجربه کند.

نویسنده: پرهام پوررمضان، پژوهشگر اندیشکده روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: شاید بتوان سال 2003 را برای کشور عراق یکی از مهم ترین سال ها در حیات سیاسی این کشور دانست و دلیل این امر هم این است که با فروپاشی حکومت صدام می توان بحران های داخلی، منطقه ای و فرامنطقه ای را برای این کشور و همسایگان اش در نظر بگیریم. پس از این برهه که به دوران پسا صدام در کشور عراق معروف است این کشور دچار یک ساختار اجتماعی تکثرگرا شد و وجود گروه ها و قومیت ها در این ساختار و نیز ارتباط یافتن ریشه این قومیت ها با کشورهای همسایه و بعضا سیاستگذاری های امنیتی همسایگان بر این ساختار اجتماعی باعث شد تا این بحران ها نمود بیشتری پیدا کند.

فروپاشی رژیم بعث صدام تنها یک فرو پاشی در ساختار قدرت سیاسی حاکم بر عراق نبود و این مسئله باعث شد چالش های قومیتی در عراق با روند فزاینده تری پا به عرصه بگذارند. ساختار اجتماعی عراق را می توان تقریبا شبیه سایر ساخت های خاورمیانه دانست که همان نوع معروف یعنی موزاییکی است.

جامعه عراق در درون خود با دو چالش عمده یعنی قومیت و مذهب رو بروست، شکاف قومیت این کشور را به دو عرصه کرد و عرب و شکاف مذهب این کشور را به دو گروه سنی و شیعه تبدیل می کند از این شکاف ما 3گروه قومی قبیله ای را می توانیم در عراق مشاهده کنیم که عبارتند از: اعراب شیعی، اعراب سنی و اکراد شیعی.

یک چالش مهم دیگر در جامعه عراق ساختار قبیله ای و روستایی آن است که هنوز نتوانسته است خود را در دو گانه سنت یا تجدد پیدا کند. مساله بعدی که در جامعه عراق خود را با یک چالش نشان می دهد نقشه راه روند ساخت دولت وملت در عراق با تکیه و تاکید بر یک قومیت بود که به دلیل اینکه نتوانست با روند توسعه در منطقه خاورمیانه خود را هماهنگ کند در ایدئولوژی رهبران عراق پسا صدام به یک الگوی ساخت دولت و ملت اما اینبار دموکراتیک تغییر موضع داد .

در اینجای یادداشت باید به رویکرد گروه های مختلف شیعه، کرد و سنی باید بپردازیم، گروه های شیعی در روند ساخت دولت ملت سازی در عراق نوین تهدید را به فرصت تبدیل کردند و همین امر باعث شد که بتوانند در انتخابات مجلس با ایجاد یک ائتلاف مشترک از 275 صندلی 128 صندلی را برای خود کنند.

کردها نوع دیگری از چالش را در فدرالیسم عراق تجربه کردند و در پسا صدام در شمال عراق دارای پارلمان، مناصب امنیتی و ارکان حکومتی شدند. در نهایت گروه های سنی با فدرالیسیم به شدت دچار چالش اند و این امر را در یکپارچگی عراق عرب اصلا مناسب نمی دانند و دلیل این امر عدم دسترسی این افراد به مناطق نفتی است.

در پایان این یادداشت در راستای آینده پژوهی این چالش باید بیان کرد جامعه عراق بالقوه در یک ژئوپلتیک تنش زاست و اگر نخبگان سیاسی حاکم در عراق نتوانند فکری برای این چالش ها کنند عراق دورنمای خوشی را نمی تواند تجربه کند.

کلید واژه ها: عراق قومیت های عراق شیعیان عراق اهل تسنن عراق کردهای عراق صدام حسین سقوط صدام حسین

نظر شما :

ممقانی ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۹:۴۸

1400 سال اقلیت سنی همیشه بر اکثریت شیعه حاکم بود چنان که گویی این رویه قضای الهی و حتمی هست وگریزی از آن نخواهد بود اما دست برقضا شیطان بزرگ ناخواسته وبدون اینکه در صفحه شطرنجش حرکت های بعدی را پیش بینی کند و با روند بازیگران مهم دیگر همچون آیت الله سیستانی و ایران مجبور به دموکراسی زودهنگام کرد و این اژدهای کرخت سرما گرفته بعد هزاران سال سر بیرون آورد و چون اکثریت شیعه بودند غالبیت از آن آنها شد گرچه قاتل به اشتباهش پی برد و بنا به روایت مشهور باز به صحنه جنایت بازگشت تا اشتباهش را جبران کند - آمریکا هم با ایجاد داعش خواست اشتباه بزرگش را جبران کند که هرچه کرد نتوانست و شخصیت بزرگ و آسمانی سردار شهید نقشه اش را در نطفه خفه کرد وشیعیان حتما بایستی این فرصت تاریخی بزرگ را قدرش رابشناشند و فریب بازی های آمریکا و اذنابش فرانسه و غیره را نخورند

خسرو ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ | ۲۱:۲۷

پارلمان عراق باید با لغو اختیارات اقلیم شمال عراق(عامل اصلی تجزیه ) و ایجاد شش استان در شمال عراق و دلجویی از اعراب سنی و مشارکت دادن بیشتر آنها در قدرت و ایجاد سیستم یک نفر یک رای و بازنشسته کردن جنگ سالاران قدیمی ( مانند بارزانی و ... و جبوری و..و مالکی و... ) و بدست گرفتن منابع مالی عراق ، حکومت متکثر ولی ملی و غیر قومی و غیرعشیره ای را پیاده کند

رضا ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۱:۴۶

داعش با بهانه کمک و نجات اهل سنت با حمایت اعراب غرب و ترکها و همدستی بعثی ها و افراطی های اهل سنت وارد صلاح الدین و الانبار شد و بیشترین خسارات و تلفات جانی به همان اهل سنت وارد کردند عراق در تاریخ اسلام همیشه یکی از پایتخت‌های خلفا بوده و اهل سنت خود را حاکم بلا منازع عراق میداند و این تفکر در زمان عثمانی ها و حس بکر پسرعمو صدام و صدام امتداد یافته و قیامهای کردها در شمال غرب و شیعیان در جنوب حاصل تفکرات اعراب داشته و نه شیعیان عراق و نه کردها حاضر به قدرت گرفتن اهل سنت و تکرار تراژدی نسل کشی هستند

فرهاد ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۳:۲۱

نصف پارلمان عراق از استانهای جنوبی مثل بصره خودشون دنبال فدرالیسم و تشکیل اقلیم دیگه ای هستن. مطمئنا آرزوی پانترکیسم و نژادپرستها برای نابودی کردستان به جایی نمیرسه. بهتره کردستان ترکیه رو فعلا بچسبن که جمعیت کردها به گفته خود اردوغان سی سال دیگه از ترکها بیشتر میشه. پس بهتره گور خودشون رو از حالا نکنن.

خسرو ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۹:۵۹

این نوشته در باره عراق هست نه ترکیه ، ولی حالا که حامیان تجزیه طلبی اینقدر از ایجاد دولت مقتدر و ملی در عراق می ترسند ، یعنی تجزیه طلبی اقلیم و اختیارات وسیع دولت اقلیم مشکل واقعی عراق هست که باید لغو شود ، هرگاه مردم شیعه جنوب عراق هم بخواهند عراق را تجزیه(که بعید است زیرا ملی گرایی عراقی درحال قدرت گرفتن است ) کنند ، مثل مدل چک واسلواکی می تواند باشد ولی به شرط قبول ایران و سوریه و ترکیه ، که بعید است ایران تجزیه عراق را قبول کند ولی گزینه واقعی در آن صورت الحاق سلیمانیه به ایران و اربیل به ترکیه خواهد شد

ایرج ۱۷ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۴:۲۶

سرنوشت کردها مشخص کردی خسرو جان اربیل به ترکیه ؟؟؟؟!!!!هنوز در تفکر عثمانی سیر می‌کنی چیزی نمی گویم خوش باش

فرهاد ۱۷ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۴:۳۹

یعنی شما هم پانترک و نژادپرست هستی دیگه که جواب نظر من رو خطاب به اینها میدی؟ البته از نظرات کاملا مشخص بود.

كامران ۱۷ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۴:۵۱

کردها تجربه بدی از اعطای خودمختاری در ذهن کشورهای منطقه ایجاد کردنند. رفراندوم استقلال کردستان عراق در زمانی که حضور امریکا و عناصر pyd و pkk در مناطق وسیعی در سوریه تثبیت شد سیگنال های شدیدا منفی داد و به رسمیت شناختن این رفراندوم توسط اسرائیل زنگ های خطر را به صدا دراورد. و قطعا با استقرار دولت مقتدر در عراق و خروج قطعی نیروهای امریکایی این خودمختاری هم ملغی خواهد شد.

ایرج ۱۷ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۸:۵۳

حق خود مختاری در قانون اساسی عراق آمده است و به راحتی ملغی کردنی نیست

کوروش ۱۷ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۹:۰۶

خودمختاری کردها هر چه باشد از تولد داعش توسط ترکیه بدتر نیست. اسرائیل همین حالا ترکها را فروش اسلحه می دوشد. چطور گاوهای شیرده اسرائیل می‌توانند از روابط بقیه با اسرائیل انتقاد کنند!؟

خسرو ۱۷ شهریور ۱۳۹۹ | ۲۰:۴۱

سرنوشت تقدیر الهی است ، ولی منطق سیاسی و زمینه های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی ، شاخص های مهم جهت گیریهای جوامع انسانی است ، امروز هم سلیمانیه و طالبانی به ایران و اربیل و بارزانی ها به ترکیه نزدیکند ، دوستان کرد لطفا یکبار برای همیشه باور کنید که کشور ما و شما ایران است و ایرانی باشید

كامران ۱۸ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۵:۲۹

اقای کوروش یک نمونه از فروش اسلحه توسط اسرائیل به ترکیه در سالهای اخیر بیاور !! روی هوا حرف نزنید . هم اینک امریکا جنگنده هایی که ترکیه پولش را پرداخت کرده تحویل نمیدهد و از فروش پاتریوت سالهاست امتناع میکند.

كامران ۱۸ شهریور ۱۳۹۹ | ۱۵:۴۶

n September 2011, military agreements between Turkey and Israel were suspended. Turkey has frozen 16 defense contracts worth billions of dollars since March 2010. Turkey suspended a 5 billion dollar deal for 1,000 Merkava Mk 3 tanks.[120] Turkey also dropped Israel Aerospace Industries Arrow-2 anti-ballistic missile اگر ترکیه دشمن است بهتر از است دشمن خود را دقیق بشناسید نه از روی باد هوا حرف بزنید.

حاجی کورش،هوخشتره زاده ۰۲ آبان ۱۳۹۹ | ۱۹:۰۱

آقا چرا نوشتید نصف بیشتر عراق قوم فوق متمدن پانپارسی است چون بلاخره در زمان ساسانیان که پایتختشان هم بغداد بود خودشان هم عیلامی اکدی بودند،انموقع قوم هندی دری زبان افغانی را کجای عراق وپایتختش تیسفون ومداین را چکار کنیم ما بلاخره انشالله اگه بتونیم یک ۴۰ سال دیگه هم سر اسلام کلاه بزاریم ع آب را تبدیل به قوم پانپارسی میکنیم چون چطور ثابت کنیم پانپارسی هم در تاریخ عددی بوده چون با کسر ۴۵۰ سال به یونانی ها و۳۵۰ سال به عربها و۱۶۰۰ سال به ترکها به پانپارسی جماعت چیزی نمی‌ماند ،ما چطور ادعای ایران وممالک اطراف را داریم.خداهم نمی‌داند.