از هراس های موقتی تا بازبینی امنیت سلامت

دیپلماسی ایرانی: زندگی در شهرهای ما پس از همه‌گیری کروناویروس چگونه خواهد بود؟ 11 کارشناس در فارن پالیسی پیرامون دوران پساکرونا به این پرسش پاسخ می دهند:

ریچارد فلوریدا (Richard Florida- استاد دانشکده مدیریت روتمن در تورنتو): شهرهای بزرگ از کروناویروس نجات خواهند یافت. شهرها همواره مرکز بیماری‌های عفونی بوده و همیشه قوی تر از گذشته به زندگی بازگشته‌اند. برخی از نمادهای شهرها و کلان‌شهرهای ما بسته به زمان ماندگاری همه‌گیری کنونی، تغییر شکل خواهد داد.

هراس از تراکم جمعیت، به ویژه در متروها و قطارها، همراه با تمایل برای برخورداری از ایمنی و محیط خصوصی بیشتر چه بسا برخی‌ها را به مناطق حومه و روستایی بکشاند. به ویژه خانوارهای دارای کودکان خردسال و آسیب‌پذیر احتمالا آپارتمان‌های شهریشان را با خانه‌ای حیاط دار مبادله خواهند کرد. اما نیروهای دیگری، مردم را به سوی مراکز شهری بزرگ پیش خواهد راند. جوانان بلندپرواز در جستجوی فرصت‌های فردی و حرفه‌ای همچنان به شهرها هجوم خواهند آورد. پیش‌بینی‌های مربوط به نرخ مرگ و میر شهرها همیشه غافلگیرکننده هستند اما شهرنشینی همواره نیرویی بزرگتر از بیماری‌های عفونی بوده است.

ادوارد گلیزر (Edward Glaeser- استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد): در صورت تبدیل همه‌گیری به روندی روزمره، تعاملات انسانی بیش از آنکه شادی‌آفرین باشد، هراس آور خواهد بود و ده‌ها میلیون‌ مشاغل خدمات شهری ناپدید خواهند شد. در یک قرن پرسعادت اخیر که شهرهای غربی از سلامت کامل برخوردار بوده‌اند، مشاغل از مزارع به کارخانه‌ها و بخش‌های خدماتی منتقل شد که فقط در آمریکا 80 درصد از کارگران را در استخدام دارد.

در ایالات متحده 23 شغل در بخش‌های خرده‌فروشی، سرگرمی و مهمان‌پذیری وجود دارد که اکنون در خط مقدم همه‌گیری قرار گرفته‌اند. یافته‌های یک پژوهش اخیر نشان می‌دهد در صورتی‌ که بحران کووید-19 چهار ماه یا بیشتر ماندگاری داشته باشد، 70 درصد از رستوران‌های کوچک برای همیشه تعطیل خواهند شد. تنها راه پیشگیری از این فاجعه در بازار کار، سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری هوشمندانه در زیرساخت‌‌های پزشکی ضد‌همه‌گیری است تا این شیوع فاجعه‌بار به اشتباهی تکرارنشدنی تبدیل شود.

رابرت موگا (Robert Muggah- بنیانگذار اندیشکده Igarapé Institute  و گروه SecDev Group، دو مرکز پژوهشی درباره چالش‌های امنیتی و توسعه‌ای در برزیل): همه‌گیری کروناویروس زندگی شهری را تغییر داده است. در نبود واکسن، برخی اختلالات مانند شلوغی بیمارستان‌ها، تعطیلی دادوستد، محدودیت دسترسی به فضاهای عمومی، فشار بر زیرساخت‌های دیجیتالی، چالش‌های سلامت روانی و قرنطینه خانگی می توانند همیشگی شوند. شهرها از قبل هم با کمبود درآمد و بودجه مواجه بودند. اکنون اولویت با نجات جان انسان‌ها، ارائه خدمات اساسی و حفظ نظم و قانون است. این به ویژه در شهرهای کشورهای در حال توسعه و شهرک‌های غیررسمی که افزایش قیمت غذا ریسک گرسنگی و ناآرامی‌های اجتماعی را بالا می‌برد، اهمیت بیشتری دارد.

شهردارها اکنون به دنبال طرح‌های شهری برای پیشگیری از همه‌گیری بعدی هستند. در کوتاه‌مدت، در بسیاری از شهرها برنامه‌هایی برای تست گروهی، ردیابی دیجیتالی، ساختمان‌ها و فضاهای عمومی بهینه‌سازی و به‌روز شده برای فاصله‌گذاری اجتماعی و تقویت سیستم‌های بهداشت و سلامت برای مقابله با تهدیدات آتی اجرا خواهد شد.

دیجیتالی‌سازی خرده‌فروشی، حرکت به سوی اقتصاد بدون پول نقد، چرخش به دورکاری، تحویل مجازی خدمات و بهینه‌سازی خایابان‌ها برای استفاده انحصاری عابران پیاده از پیامدهای بلندمدت شیوع کروناویروس در شهرها است. بخش حمل و نقل عمومی تلاش خواهد کرد بدون سازگاری با تمهیدات فاصله‌گذاری، مسافرانش را حفظ کند. استفاده از خودروهای بدون راننده و برنامه‌های میکروموبیلیتی (استفاده از وسائل حمل و نقل کوچک، سبک و دارای سرعت زیر 25 کیلومتر بر ساعت)، حیاتی خواهد شد.

توماس جی. کامپانلا (Thomas J. Campanella- استاد برنامه‌ریزی شهری و دبیر برنامه مطالعات شهری و منطقه‌ای دانشگاه کورنل): شهرها در طول تاریخ در برابر همه‌گیری‌های سهمگین تاب‌‌آوری داشته اند و پس از بیماری، بزرگتر و پرجمعیت‌تر از قبل شکوفا شده‌اند. هراس از زندگی شهری که پس از کووید-19 به وجود آمده، موقتی خواهد بود.

پس از اتمام همه‌‌گیری شاید بسیاری از بارها، رستوران‌ها و کافه‌های موردعلاقه ما دیگر وجود نداشته باشند، اما بسیاری دیگر جای آنها را خواهند گرفت. سالخوردگان و بیماران دارای ضعف ایمنی شاید برای مدتی از فضاهای شهری دوری کنند و به طور موقت جمعیت جوان، سالم و ریسک‌پذیرتر جای آنها را بگیرند. فشار ناشی از قرنطینه خانگی در برابر ترس ناگزیر از ابتلای به بیماری قرار خواهد گرفت: مردم تشنه‌ خارج شدن از قرنطینه و چشیدن لذت‌های ساده‌ای مانند حضور بدون ترس در خیابان‌های شلوغ شهری خواهند بود.

ربه‌کا کاتز (Rebecca Katz_ استاد دانشگاه علوم پزشکی جورج تاون و رئیس مرکز علوم پزشکی و امنیت جهانی): این همه‌گیری می تواند روند شهرنشینی را معکوس کند. اکنون که بسیاری از ما به دورکاری خوگرفته‌ایم چه‌بسا در اندیشه مهاجرت از شهر به محیط‌های روستایی باشیم. اما این پیش‌بینی هم وجود دارد که آمادگی و واکنش رهبران شهری به بیماری بهتر از قبل شود. مراکز مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی مجهزتر از گذشته خواهد شد. ما در شهرها بهترین اقدامات را برای حفاظت از سلامت مردم انجام خواهیم داد و در عین حال به جذاب ماندن محیط‌های روستایی کمک خواهیم کرد.

میمونه مهد شریف (Maimunah Mohd Sharif- دبیر اجرایی برنامه اسکان بشر سازمان ملل): نزدیک به 95 درصد از مبتلایان به کووید-19 در مناطق شهری زندگی می‌کنند. این مساله باعث شده نابرابری‌های اساسی در قلب شهرهای و شهرستان‌های ما پدیدار شود. کووید-19 به آسیب‌پذیرترین افراد شدیدترین گزندها را وارد خواهد کرد، از جمله یک میلیارد ساکنان پرجمیت‌ترین شهرک‌های غیررسمی و زاغه‌ها و سایر مردمی که به مسکن مناسب و ایمن دسترسی ندارند. بدون داشتن خانه، در خانه ماندن ممکن نیست. بدون پناهگاه امن و دسترسی به خدمات اولیه، دستور پناه‌گرفتن در خانه بی‌معناست.

همه‌گیری در حال حاضر شکاف‌های شهری ناشی از ناکامی بلندمدت در پرداختن به نابرابری‌های اساسی و تضمین حقوق بشر اولیه را بدتر کرده است. واکنش پساکووید-19 مستلزم پرداختن به این ناکامی‌ها و فراهم کردن خدمات اولیه به ویژه مسکن و مراقبت‌های پزشکی برای تمام ساکنان شهرها است تا این اطمینان حاصل شود که تمام افراد به زندگی درخور دسترسی دارند و برای بحران جهانی بعدی آماده هستند.  مقامات محلی باید نیروی پیشران کاهش نابرابری باشند و توسط سیاست‌های دولت ملی حمایت شوند، سیاست‌هایی که تاب‌آوری شهرها و ساکنانشان را افزایش می‌دهند.

ژانت صدیق-خان (Janette Sadik-Khan- یکی از مدیران بلومبرگ آسوشیتز و عضو پیشین هیئت مدیره اداره حمل و نقل نیویورک): بهبود از این همه‌‌گیری از خیابان‌های ما می‌گذرد. ما می‌توانیم شهرها را بازگردانیم بدون این که ترافیک، تراکم، آلودگی و 13 میلیون مرگ ناشی از تصادفات رانندگی در سال را بازگردانیم. ما می‌توانیم خیابان‌هایمان را برای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا حمل و نقل عمومی اصلاح و بهینه‌سازی کنیم تا مردم به آسانی و بدون توجه به این که کجا زندگی می‌کنند از خیابان‌ها برای این اهداف استفاده کنند. ما این فرصت را داریم که به ساکنان شهرهای سراسر جهان استقلال واقعی حمل و نقل – گزینه‌های واقعی برای رفت و آمد و آزادی از اجبار داشتن خودرو – را بدهیم.

همه‌گیری نشان داد که شهرها چقدر به کارکنان بخش خدمات اساسی وابسته هستند و کارکنان بخش خدمات اساسی برای رسیدن به محل کارشان در بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های موادغذایی و سایر بخش‌های زنجیره عرضه چقدر به حمل و نقل عمومی (قطارها و اتوبوس‌ها) وابسته‌اند.

توانایی ما برای تاب‌آوری در برابر این همه‌گیری به پروتکل‌های ایمنی تازه‌ای که برای محافظت از مسافران و کارکنان حمل و نقل عمومی طراحی شده‌اند و همچنین به سرمایه‌گذاری در توسعه خدمات گسترده‌ای که مدیریت بحران بعدی را آسان تر می‌کنند، بستگی دارد. چالش پیش‌روی ما این نیست که آیا شهرها آنگونه که ما می‌شناسیمشان از این بحران نجات خواهند یافت یا خیر. پرسش این است که آیا ما چشم‌اندازی برای اصلاح خیابان‌ها و ایجاد ایمنی، قابلیت دسترسی و تاب‌آوری بیشتر در شهرها را داریم.

بروس کاتز (Bruce Katz- مدیر نوواک مترو فایننس لابراتوار در دانشگاه درکسل): نهادهای تازه‌تاسیس، شهرها را پس از همه‌گیری احیا خواهند کرد. تاریخ نشان داده که بحران‌ها اغلب باعث به وجود آمدن آژانس‌ها و نهادهای دولتی تازه می‌شوند. بنابراین احتمال دارد که همه‌گیری کروناویروس دگرش‌های نهادین در شهرها ایجاد کند و توانش‌های تازه در شهرها برای رسیدگی به آسیب‌های اقتصادی پدیدار شود.

فروپاشی بی‌سابقه کسب‌وکارهای کوچک، به ویژه در کریدورهای تجاری جوامع محروم و تحت مالکیت رنگین‌پوستان، نیازمند میانجی‌های عمومی و غیرانتفاعی تازه هستند تا به شرکت‌هایی که آسیب مالی دیده‌اند، خدمات ارائه کنند و به کارآفرین‌های تازه آموزش‌های ماهرانه ارائه بدهند.

ما از قبل، افزایش‌دهنده و شتاب‌دهنده تجاری داریم، آنچه اکنون نیاز داریم تقویت کننده تجاری است. این نهادها باید دسترسی به محصولات مالی مبتنی بر برابری – و نه فقط ارائه‌ی وام بیشتر – را تضمین کنند. هم‌زمان بانک‌های عمومی، زمین و شرکت‌های غیرانتفاعی توسعه – برای تجمیع زمین‌ها و شتاب‌دادن به روند تجدید حیات شهرها – به شکل چشمگیری رشد خواهند کرد. بدون دگرش شدید در نهادها، احیای گسترده شهرها بسیار زمان‌بر خواهد بود.

جوئل کوتکین (Joel Kotkin- استاد دانشگاه چاپمن و دبیر اجرایی موسسه اصلاحات شهری): کروناویروس و زندگی متراکم از ابتدا همراه هم بوده‌اند و به همین دلیل شهرها باید دگرش یابند: اجازه دادن به رشد بیشتر محیط‌های پیرامونی شهرها که نیازمند دگرش‌های اساسی در کاربری زمین و قوانین منطقه‌بندی است؛ تشویق به دورکاری هرجا که ممکن است؛ و توسعه سیستم‌های حمل و نقل شخصی کاملا خودگردان به جای مجبورکردن مردم به استفاده از متروهای پرجمعیت.

زمانی که شهرها در اوایل قرن بیستم با همه‌گیری روبه رو شدند، پاسخ جامعه با کاهش تراکم جمعیت همراه بود. هرچه تعداد بیشتری از مردم به مناطق اطراف مهاجرت می‌کردند، شهرها امن‌تر و بهداشتی‌تر می‌شد. راهبرد مشابه می‌تواند در آینده کمک حال ما باشد. پراکندگی جمعیت می‌تواند انتشار مشاغل و کاهش هزینه مسکن شهری را نیز به دنبال داشته باشد. طراحی نسل بعدی مناطق حومه باید در راستای کاهش انتشار آلاینده‌ها، افزایش کار در خانه و سفرهای کوتاه‌تر صورت بگیرد.

چان هنگ چی (Chan Heng Chee_ استاد فناوری و طراحی دانشگاه سنگاپور و رئیس مرکز شهرهای نوآورانه لی کوان یو): همه‌گیری کروناویروس بیدارباشی بود برای شهرهای سراسر جهان که درباره طراحی شهری و امنیت سلامت به عنوان یک اولویت اصلی در آن بازاندیشی کنند. امنیت سلامت، جنبه‌های بسیاری دارد که برای شهرها به ویژه شهرهای آسیب‌پذیر در برابر زنجیره عرضه دارو و غذا، چالش‌های اساسی ایجاد می‌کند.

 مثلا یکی از این چالش‌ها در سنگاپور، تامین امنیت سلامت جمعیت بزرگ کارگران مهاجر خارجی است. بدیهی است که باید درباره الگوی اقتصادی کنونی – که برای رشد و توسعه وابستگی شدیدی به کارگران مهاجر دارد – بازاندیشی شود. ارتقای فناوری برای افزایش بهره‌وری که دولت‌ها از دیرباز خواهان آن بوده‌اند با ضرورت و فوریت بیشتری مورد تاکید قرار خواهد گرفت تا وابستگی به توان‌بشری در بهره‌وری و تولید را کاهش دهد.

دان دکتراف (Dan Doctoroff- مدیرعامل لابراتوارهای ساید والک و معاون پیشین شهردار نیویورک در امور توسعه و بازسازی اقتصادی): شهرها قوی‌تر از گذشته بازخواهند گشت اما این رویداد با الگوی تازه‌ای از رشد همراه خواهد بود، الگویی که بر همه‌شمولی، تاب‌آوری و فرصت اقتصادی تاکید خواهد داشت. حتی پیش از این بحران نیز جوامع شهری سراسر جهان خواهان کاهش هزینه‌های زندگی و برنامه‌های قوی‌تر برای مقابله با دگرش‌های اقلیمی بودند.

شروع احیای رشد جمعیت شهری پس از همه‌گیری با بازگشت اعتماد به سلامت عمومی شهری و ایمنی زندگی متراکم همراه خواهد بود. اما زمانی که مردم به شهرها باز می‌گردند ما باید از اهرم سیاست‌ها و فناوری‌های تازه استفاده کنیم تا زندگی شهری را برای بیشتر مردم ارزان‌تر و پایدارتر کنیم.

شیوه‌های ارزان و انعطاف‌پذیرتر ساختمان‌سازی مانند بلندمرتبه سازی می‌تواند هزینه مسکن و همچنین انتشار آلایندگی‌های ناشی از ساخت و سازهای جدید را به شکل چشمگیری کاهش دهد. گزینه‌های تازه برای سفر و توسعه حمل و نقل عمومی می‌تواند به ساکنان شهرها برای رسیدن به محل کارشان کمک کند بدون این که به داشتن خودرو نیازی باشد.

نوآورهای بخش انرژی می‌تواند مناطق تمام‌الکتریکی را در کاهش آثار اقلیمی کمک کند بدون این که نیازی به پرداخت قبض‌های کمرشکن وجود داشته باشد. اگر ما از این فرصت برای بهینه‌سازی استفاده کنیم، شهرها نه تنها احیا خواهند شد بلکه فرصت‌های بهتری را در مقایسه با پیش از شیوع کروناویروس فراهم خواهند کرد.

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی