کرونا به مثابه یک جنگ تمام عیار علیه ایران

نویسنده: سید علی موسوی خلخالی، سردبیر دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی: چه ویروس کرونا نتیجه فعالیت های مغرضانه آزمایشگاهی امریکایی یا غربی باشد چه نباشد، واقعیت این است که یکی از بزرگترین متضررین این ویروس کشورمان است. چه بگوییم کرونا نتیجه توطئه ای خارجی است یا این که واقعا یک بیماری طبیعی باشد که فراگیر شده و همه را درگیر خود کرده است، ایران ضرر و زیان های بسیاری از شیوع این ویروس متحمل می شود.

ایران در بحبوحه سیاست فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا، متحمل این بیماری مهلک شده است. بیماری ای که تا کنون به گفته وزارت بهداشت کشورمان تا کنون دست کم 44 هزار و 605 مبتلا و 2898 قربانی داشته است. ویروس کرونا نشان داد که زیرساخت های بهداشتی ما تا چه اندازه ضعف دارند و تحریم ها تا چه اندازه بر بهداشت و سلامتی جامعه ما تاثیر گذاشته اند. همچنین دسترسی نه چندان آسان ما به دارو و کمک های بهداشتی جهانی و تجهیزات پزشکی به واسطه تحریم ها به خوبی خود را نشان دادند و برایمان روشن شد که تا چه اندازه تحریم ها می توانند جلوی دسترسی ما را به دارو و تجهیزات پزشکی بگیرد. نسبت مرگ و میر به میزان مبتلایان که بالاتر از میانگین نرخ کشورهای دیگر است، به خوبی این واقعیت ها را به ما نشان می دهند.

اما این همه داستان نیست. بحران ناشی از شیوع کرونا بر ایران بعد از پایان این بیماری بیش از پیش خود را نشان خواهد داد. ضربات مهلکی که به واسطه ویروس کرونا به اقتصاد کشورمان خورده و سبب شده است تا مشکلات اقتصادی متعددی در انتظارمان باشند. 

آنچه شاهدیم دست کمی از جنگ ندارد. جنگی که در آن از سلاح استفاده نمی شود بلکه این ویروس است به جان مردم افتاده است. در بحبوحه جنگ همه فکر و ذکر مسئولان و فرماندهان در میدان نبرد، چگونگی پیروزی در میدان نبرد است، مشکلات و ویرانی های ناشی از جنگ بعد از آن خود را نشان می دهند. شیوع ویروس کرونا نیز دقیقا همان اثرات را برای ما و جامعه جهانی دارد. اکنون شاهدیم که اکثر کشورهای آسیایی، اروپایی و ایالات متحده درگیر این ویروس کشنده هستند و تبعات اقتصادی که این ویروس بر اقتصاد جهانی گذاشته به گواه صندوق بین المللی پول بدتر از رکود اقتصادی سال 2009 است. دقیقا به همین دلیل است که آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه از بزرگترین بحران بشری بعد از جنگ جهانی دوم سخن می گویند و تبعات این بحران را آن قدر زیاد می دانند که بعد از جنگ جهانی دوم سابقه نداشته است.

این تبعات برای ایران که به گفته مقامات امریکایی تحت شدیدترین تحریم های تاریخ جهان است، به مراتب بیشتر است. آنچه ویروس کرونا با ایران کرد شباهت بسیاری با تبعات یک جنگ بین المللی دارد؛ اگر بنا بود جنگی علیه کشورمان دربگیرد مرزهایمان بسته می شدند، شهروندانمان کشته می شدند، فرودگاه هایمان خالی می شدند، پروازها به خاک کشورمان متوقف می شدند، حمل و نقل دریایی و زمینیمان دچار مشکلات گوناگونی می شدند، اقتصادمان آسیب می دید، زیرساختهایمان ضربه می خوردند، و این دقیقا تمامی کارهایی است که در حال حاضر کرونا با کشورمان کرده است. 

مساله زمانی خود را نشان می دهد که همانند همه کشورهای جهان بخواهیم از تل آسیب های ناشی از ویروس کرونا برخیزیم. در آن موقع ایالات متحده می تواند از بحران کرونا و مشکلاتی که برای ما به وجود آمده است به عنوان ابزاری برای فشار بر ایران استفاده کند و رابطه کشورهای جهان با ما را تحت تاثیر قرار دهد. کشورها برای بازسازی خود نیاز به کمک کشورهای دیگر دارند، چون سرمایه های داخلیشان تحلیل رفته و زیرساخت هایشان آسیب دیده اند، این مساله برای ما که تحت فشارهای حداکثری امریکا هستیم، می تواند به مراتب سخت تر شود و ما را بیش از پیش تحت فشار بگذارد. شاید عده ای گمان کنند که چون امریکا خود نیز درگیر این بیماری شده پس وقتی نخواهد داشت که به فشار به ما فکر کند، در حالی که نباید این نکته را فراموش کرد که اولا، امریکا حتی در سخت ترین شرایط که درگیر بحران های داخلی خود هم بوده، از پیگیری سیاست های خارجی خود دست نشسته و به رفتارهای سوء خود ادامه داده است (البته این فقط امریکا نیست که این گونه رفتار می کند، اکثر کشورهای جهان متناسب با قدرت و توانایی هایشان همواره این گونه برخورد کرده اند)، پرونده های عراق، سوریه، ونزوئلا و جاهای دیگر گواه این ادعاست. ثانیا، اخلاق هیچ گاه، دست کم در تاریخ 120 ساله اخیر، نقشی در مناسبات بین المللی نداشته است. بارها دیده ایم بدترین بداخلاقی ها در اوج بحران های بین المللی روی داده است. 

شکی نیست که شیوع ویروس کرونا آینده روابط بین الملل را تحت تاثیر قرار می دهد و مناسبات بین المللی را به شدت دگرگون می کند. در این هم شکی نیست که با شیوع جهانی این ویروس مهلک، کشورهای دیگر نیز تحت فشار قرار می گیرند و این مساله باعث می شود تا آنها در پیشبرد روابط بین المللی خود دچار مشکلات متعددی شوند. در این میان ایران می تواند بیش از دیگران آسیب ببیند و متحمل سختی شود.