سیر تشدید رفتارهای خصمانه امریکا علیه ایران

نویسنده: محمد حسین کبریا، کارشناس سیاسی

دیپلماسی ایرانی: آمریکا را می توان کشوری معرفی کرد که هیچ وقت در هیچ جای تاریخ به هیچ یک از پیمان های جهانی و منطقه ای و قراردادهای دوجانبه ای که با کشورهای مختلف منعقد کرده، پایبند نبوده است. این رفتار، راهبرد آمریکا است و فرقی نمی کند که چه حزبی قدرت را در دست داشته باشد. با این وجود دوران ترامپ را باید نقطه عطفی در این زمینه دانست، چرا که او با عملکرد خود، چهره بی روتوش و عریان آمریکا را به جهانیان نمایانده است. در زمان ترامپ، عدم پایبندی آمریکا به تعهدات بین المللی یا خروج از معاهدات بین المللی، سرعت بیشتری یافته و فهرست بلند بالایی را شامل می شود: «پیمان تجاری اقیانوس آرام»، «توافقنامه آب و هوایی پاریس»، «خروج از یونسکو»، «پیمان مهاجرتی سازمان ملل یا پیمان نیویورک»، «خروج از شورای حقوق بشر»، «قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)»، «منع موشک‌های میانبرد اتمی با روسیه»، «شناسایی بیت المقدس بعنوان پایتخت رژیم صهیونیستی»، «متعلق دانستن بلندی های جولان به رژیم صهیونیستی»، «آنروا»، آژانس امداد و اشتغال آوارگان فلسطینی و .... 

هر چند دشمنی آمریکا با ایران راهبردی است، ولی مردم ایران نیز دشمنی آمریکا با خود را در زمان ترامپ، بیشتر از هر زمان دیگر احساس کرده اند. دولت ترامپ با خروج غیر قانونی از برجام و نقض قطعنامه ی 2231 شورای امنیت سازمان ملل، تروریسم اقتصادی تحت عنوان فشار حداکثری، علیه مردم ایران را آغاز کرد. ترامپ ضمن اعمال تحریم های گسترده علیه کشورمان، برای اولین بار در تاریخ، نیروی نظامی رسمی یک کشور (سپاه پاسداران) را به فهرست گروه های تروریستی افزود. وی در کنار تحریم غیرقانونی شخصیت های حقیقی و حقوقی، عالیترین مقام رسمی کشورمان و رئیس دستگاه دیپلماسی کشور را تحریم کرد. او به قول خود تحریم های سخت و بی سابقه ای علیه مردم کشورمان تحمیل کرده و با محدودسازی شدید مبادلات مالی و بانکی، حتی واردات دارو و مواد غذایی به کشورمان را با مشکلات عدیده مواجه کرده و جان هزاران بیمار صعب العلاج را به خطر انداخته است. 

اقدامات غیرقانونی آمریکا محدود به موارد فوق نبوده و روز به روز پر رنگتر می شود، به طوری که تنها طی 2 ماه گذشته شاهد موارد خطرناکی از نقض قوانین بین المللی از سوی دولت ترامپ بودیم که می توانست منطقه را به جنگ و درگیری های نظامی گسترده بکشاند. 

1-  بمباران مقر لشکر گردان های حزب الله عراق
آمریکا در اقدامی غیرقانونی در حمله به مقر لشکر ۴۵ گردان‌های حزب ‌الله در منطقه القائم واقع در غرب استان الانبار، ضمن بی احترامی به استقلال، حاکمیت ملی و یکپارچگی سرزمینی عراق، 27 نفر نیروی حشد الشعبی را به شهادت رسانده و تعدادی را هم مجروح کرد. این حمله به بهانه حمله به پایگاه نظامی «کی. وان» آمریکا، در نزدیکی شهر کرکوک عراق که به کشته شدن یک پیمانکار نظامی و مجروحیت چند سرباز آمریکایی منجر شد، صورت گرفت در حالی که هیچ سندی مبنی بر دست داشتن نیروهای حشد الشعبی در این واقعه وجود نداشت.

2-  ترور سردار شهید سلیمانی 
اقدام به ترور سردار سلیمانی و ادعای آمریکا مبنی بر اینکه این اقدام در راستای دفاع از خود صورت گرفته، برخلاف اصول و اهداف منشور ملل متحد است. ترور یک مقام رسمی نظامی یک کشور در کشور ثالث که با دعوت رسمی به آنجا سفر کرده بود، با هیچ یک از مبانی حقوقی همخوانی نداشته و حتی مقامات حقوقی و امنیتی آمریکا را هم با چالش جدی مواجه ساخته است. آمریکا نه مجوزی از سوی شورای امنیت سازمان ملل برای این اقدام خود اخذ کرده بود و نه اینکه می تواند اثبات کند که سردار سلیمانی یک خطر جدی و فوری برای منافع آمریکا بوده است. آمریکا شخصیتی را ترور کرد که خنثی کننده توطئه های آمریکا علیه جهان اسلام، به واسطه تروریسم و افراط گرایی بود. ترور چنین سرداری، به جهانیان نشان داد که شعار مبارزه با تروریسم آمریکا هم طبلی توخالی است و آمریکا نه می خواهد و نه می تواند با زاده (مولود) خود مبارزه کند. علاوه بر آن، اقدام ترور در خاک یک کشور ثالث بر اساس قوانین صریح سازمان ملل نقض حاکمیت آن کشور است. ترور سردار سلیمانی ضربه سهمگینی به صلح و امنیت منطقه ای و به سخره گرفتن اصول تمدن بشری بود.

3-  تهدید به تخریب میراث فرهنگی ایران
ترامپ پس از اقدام تروریستی خود در صدور فرمان ترور سردار شهید سلیمانی، به منظور مرعوب سازی ایران و منصرف کردن کشورمان از مقابله به مثل، طی پیام توئیتری اعلام کرد: «ما 52 مکان و سایت را که برخی از آنها ارزش بسیار بالایی از نظر فرهنگی دارند، تحت نظر داریم. ایران و خود این اهداف تحت حمله سریع و شدید قرار خواهند گرفت و آمریکا دیگر هیچ تهدیدی را قبول نمی‌کند.» با توجه به اینکه حمله به مراکز فرهنگی برخلاف کنواسیون لاهه و اساسنامه نورنبرگ به حساب آمده و جنایت جنگی تلقی می شود، پومپئو درصدد توجیه پیام ترامپ برآمد، ولی او تهدید خود را تکرار کرد. البته وسعت اعتراض به تهدید عریان ترامپ آنقدر زیاد بود که او عقب نشینی کرد. شایان ذکر است حمله به مراکز فرهنگی، حتی در زمان جنگ نیز برخلاف قوانین بین الملل بوده است و جنایت جنگی محسوب می شود. 

4-  عدم صدور روادید برای دکتر ظریف
عدم صدور روادید آمریکا برای دکتر ظریف وزیر امور خارجه کشورمان برای شرکت در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، برخلاف تعهدات آن کشور در توافقنامه ۱۹۴۷ با سازمان ملل و نقض صریح آن است. جلسه شورای امنیت در 19 دی ماه می‌توانست به دکتر ظریف فرصت ویژه‌ای برای انتقاد عمومی از ایالات متحده در پی ترور سردار شهید سلیمانی بدهد و این نمی توانست به نفع آمریکا باشد. البته وزیر امور خارجه کشورمان بر این باور است: «آمریکایی‌ها وحشت دارند که کسی بیاید و حقایق را برای مردم آمریکا بازگو کند. البته اشتباه می‌کنند چون دنیا در نیویورک خلاصه نمی‌شود و ما از تهران هم می‌توانیم با دنیا صحبت کنیم.» 

5-  مقاومت آمریکا در برابر خواست رسمی و قانونی دولت عراق 
پس از اقدام تروریستی آمریکا در به شهادت رساندن سردار سلیمانی، حمله به پایگاه نیروهای حشد الشعبی و نقض حاکمیت ملی عراق، پارلمان عراق بنا بر خواست افکار عمومی این کشور، خروج نیروهای آمریکایی از خاک عراق را تصویب کرد. مصوبه پارلمان، موافقتنامه میان عراق و آمریکا در خصوص حضور نیروهای آمریکایی در این کشور را نقض می کند و ادامه حضور آن نیروها در خاک عراق غیرقانونی است. حضور میلیونی مردم عراق در تظاهرات علیه حضور آمریکاییان در این کشور، پشتوانه قوی برای مصوبه پارلمان بود، با این وجود دولت ترامپ در مقابل این مصوبه مقاومت کرده و اصرار بر حضور نیروهایش در عراق دارد. 

آمریکا با تشدید اقدامات غیرقانونی خود و نقض معاهدات بین المللی و دوجانبه و بی توجهی به تعهداتش در قبال آنها، در حال سوق دادن سیاست های یکجانبه گرایانه، هژمونی و عملگرایانه خود به آخرین حد افراط گرایی است. این اقدامات آمریکا باعث تضعیف بیش از پیش قوانین بین المللی شده و سیاست بین الملل را به مرور به سمت سیاست جنگل سوق می دهد که در آن، طرف های ضعیفتر از بین خواهند رفت. آنچه موجب گستاخی بیش از پیش آمریکا شده، سکوت یا همراهی کشورهای دیگر با آمریکا است. برای نمونه اگر پس از ترور غیرقانونی و بزدلانه سردار شهید سلیمانی، این اقدام با محکومیت جهانی مواجه می شد، آمریکا جرات تهدید به ترور فرمانده جدید نیروی قدس را پیدا نمی کرد. این در حالی است که سکوت برخی از کشورها و مقصر جلوه دادن ایران از سوی کشورهایی چون آلمان، انگلیس و فرانسه و تایید مستقیم و غیر مستقیم اقدام تروریستی آمریکا از سوی آنها، موجب جری تر شدن آمریکا شد و دولت این کشور دیگر ابایی در علنی سازی رسمی و پرده برداری آشکار از تروریسم هدفمند و دولتی خود، ندارد. 

ساکتین و پیروان آمریکا بر این احساس هستند که چنانچه در مقابل زیاده خواهی های آمریکا سکوت کرده یا با آن همراهی کنند، از شر آمریکا در امان خواهند بود، در حالی که پس از کشورهای ضعیف، قربانی بعدی خود آنها خواهند بود. همان طوری که در پیام وزیر امور خارجه کشورمان مشخص است، این واقعیت به آنها گوشزد شده است: «دوستان من، این کار هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. فقط اشتهای وی را تندتر می‌کنید. قلدر دوره دبیرستان را به خاطر نمی‌آورید؟ اگر می‌خواهید شرافت خودتان را بفروشید به همین مسیر ادامه دهید. ولی برای خودتان موضع برتر اخلاقی و حقوقی قائل نباشید. شما چنین موقعیتی ندارید!» طولی نکشید که اروپا نتیجه همراهی خود را دید و بار دیگر با تهدید آمریکا در مورد تعرفه های گمرکی مواجه شد. به قول دکتر ظریف: «وقتی E3 - آلمان، انگلیس و فرانسه – هفته گذشته باقی مانده‌های برجام را برای خودداری از (افزایش) تعرفه‌های (دولت) ترامپ (برای کالاهای وارداتی اروپایی) فروختند، هشدار دادم که این امر تنها او را حریص‌تر خواهد کرد. بعد از فروختن شرافت و از دست دادن هرگونه اصول اخلاقی و قانونی، یک تهدید دیگر در زمینه تعرفه مطرح شده است. بهتر است اتحادیه اروپا عملکرد بهتری در زمینه اعمال و اجرای حاکمیت از خود نشان دهد.»