آیا ناتو دچار مرگ مغزی شده است؟

نویسنده: کریستف فن مارشال   

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا و امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه طی سال های گذشته بارها پایان کار ناتو را اعلام کرده اند. اما آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در جلسه بودجه چهارشنبه گذشته در پارلمان این انتقادها را رد کرد و گفت: "حفظ ناتو حداقل به همان اندازه دوران جنگ سرد به نفع ماست."

روی کاغذ، ناتو قدرتمندترین اتحاد نظامی روی زمین است و هنوز هم کشورهای زیادی خواستار عضویت در آن هستند. اما هر اتحاد نظامی، فقط به اندازه انسجام سیاسی خود قوی یا ضعیف است. از مدت ها پیش، تردیدها درباره وحدت و انسجام این اتحاد رو به افزایش است: برخی اعضا مانند آمریکا، فرانسه و ترکیه سعی دارند در جهات مورد نظر خود حرکت کنند.

ترامپ و ماکرون با داوری های شدید اللحن خود می خواهند شرکای ناتو را هوشیار کنند که این وضعیت نمی تواند این گونه ادامه یابد: باید در این اتحاد و روابط فی مابین تغییراتی ایجاد شود، زیرا دنیا در حال تغییر است.

اگرچه اروپا دیگر قاره ای جنگ زده نیست، اما همچنان آمریکا بیش از 70 درصد از هزینه های دفاعی ناتو را تامین می کند. به گفته رئیس جمهوری آمریکا، امروزه اتحادیه اروپا قدرت اقتصادی مشابه آمریکا دارد، بنابراین شرکای اروپایی باید مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرند. فرانسه نیز از خواسته‌ های ترامپ به عنوان بهانه ای برای احیای رویای یک اروپای مستقل از آمریکا استفاده می کند. اگر اروپا واقع بینانه به امور سیاسی رسیدگی کند و به طور موثر به سازمان دهی مسئولیت های خود بپردازد، دیگر لزوما به حمایت آمریکا احتیاج نخواهد داشت.

تاثیرات قابل توجه بیانات ترامپ و ماکرون، آلمان را نگران کرده است: از یک سو، دولت فدرال می داند که اتحادیه اروپا بدون کمک آمریکا نمی تواند از امنیت و منافع خود در آینده نزدیک دفاع کند. از سوی دیگر، کشورهای بالتیک مثل لهستان و مجارستان و دیگر متحدین جبهه شرقی و جنوب شرقی ناتو موجودیت خود را در نتیجه جدا شدن از آمریکا در خطر می بینند؛ آنها معتقدند که فقط آمریکا می تواند امنیت آنها را تضمین کند.

آلمان نیاز به تغییر در ناتو را درک می کند، اما می خواهد زمان کافی برای تعدیل تدریجی به دست آورده و با این گونه اقدامات مختل کننده مخالف است. همچنین آلمان می خواهد صبر کند و ببیند آیا ترامپ همچنان در کاخ سفید باقی خواهد ماند یا اروپا سال آینده با یک رئیس جمهوری دمکرات سر و کار خواهد داشت. بر این اساس، اروپا تصمیم خواهد گرفت که چگونه باید سیاست امنیتی خود را تغییر و تطبیق دهد.

مشکل اصلی ناتو این است که اعتبار و جایگاه آن از داخل و نه از خارج، مورد انتقاد و اعتراض قرار گرفته است. لزوم سازگار شدن با شرایط جدید جای تردید ندارد، اما کسی که انتقاد می کند و خواستار ایجاد تغییر است، باید مسیر و لحن صحیحی را برای این کار پیدا کند. در غیر این صورت خسارت های وارده بیشتر از منافع احتمالی خواهد بود.

منبع: اشپیگل / تحریریه دیپلماسی ایرانی