اصلاحات باید از راس هرم آغاز شود

سعید الشهابی

دیپلماسی ایرانی: عراق مانند جهان اسلام از سوی جبهه های متعددی مورد هجوم ادامه دار نیروهای دشمن متحد با ائتلاف انگلیس – آمریکا قرار دارد. این هجوم از ناتوانی و ضعف در ساختار این کشور استفاده می کند و از طرق مختلف مانند تروریسم، مذهبی گری یا فساد سیاسی و اداری و اختلافات درون نهاد حاکمیت بهره می برد.

ساده لوحی است که رویدادهای جدید را مسئله ای داخلی یا ناشی از خشم مردمی غافلگیر کننده بدانیم با وجود این که عوامل بروز آن از سال 2003 تاکنون وجود داشته است.

از زمان سرنگونی حکومت صدام حسین کشمکش ها در عراق میان سه طرف اصلی ادامه دارد: ائتلاف انگلیس – آمریکا، ایران و نیروهای مخالف معاند هدایت شونده از سوی عربستان.

مسئله جدیدی نیست این که بگوییم ایران از سرنگونی صدام استفاده کرده و حمایت از منافعش را در این کشور گسترش داده است. مطمئنا تفسیرهای زیادی درباره نقش ایران در عراق وجود دارد. در این راستا تهران تمایل خود را برای توسعه روابط علنی پنهان نمی کند. آمریکا نیز به حق خود برای گسترش نفوذ در خاک عراق باور دارد. ایران روابط مستحکمی با گروه های مبارزی دارد که در دوران صدام در این کشور شکل گرفتند. ایران می تواند این گروه ها را در صورت نیاز به منظور جلوگیری از نزدیکی عراق با آمریکا تحریک کرده چنانچه این مسئله را تهدیدی برای منافع خود بداند.

درخصوص ناآرامی ها واقعیت هایی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد: نخست؛ در طول شانزده سال گذشته نخبگان سیاسی تاثیرگذار، دارای صلاحیت و پاک دست شکل نگرفته است. دوم: تبعات فساد گسترش یافته در این کشور فقط محدود به مصادره حقوق عامه مردم نیست بلکه به عدم صلاحیت و شایستگی در مدیریت امور اداری نیز منجر شده است. سوم: فشارهای سیاسی خارجی سیاستمداران را به گشودن درهای کشور به روی طرف هایی مجبور کرده که دهه هاست برای تضعیف عراق و محروم کردن این کشور از برعهده گرفتن نقش رهبری در جهان عرب تلاش می کنند. دولت سابق اشتباه فاحشی مرتکب شد وقتی درهای کشور را به روی ائتلاف جریان دشمنی باز کرد و نمایندگان این دولت ها با اموال عظیمی که در اختیار دارند برای تحریک مردم عراق وارد این کشور شدند، و به ویژه در مناطق شیعه نشین به تحریک مردمی علیه چند گروه دست زدند: نخبگان سیاسی، بسیج داوطلب مردمی، مرجعیت دینی و ایران. چهارم: نظام سهیمه بندی سیاسی که طرح دموکراسی را بی محتوا و شکافی میان مردم و حاکمان ایجاد کرد.

اما در پی همه این حرف ها چه خواهد شد؟ مطمئنا در برخورد  با معترضان باید درایت به خرج داده شود و از خشونت پرهیز و درخواست های معترضان شنیده شود. این اقدامات از شدت خشم آنها می کاهد.

راه حل این بار باید از راس هرم قدرت آغاز شود و شامل بازنویسی قانون اساسی، مشارکت دادن مردم در نگارش قوانین اعمال کننده دموکراسی، پایان دادن به نظام سهمیه بندی، تقویت نقش شورای های محلی در تدوین سیاست ها، عمران و توسعه زیرساخت ها، کاهش سهمیه وزرا و اعضای پارلمان، جلوگیری از نظام رشوه گیری از شرکت های خارجی، توسعه روش های ارتباطی میان مسئولان بلندپایه و شهروندان و گشایش درهای بحث و جدل مردمی به منظور تضمین گفت وگوی ملی صادقانه و... شود. چنانچه موارد گفته شده انجام شود احساس خشم و سرخوردگی در میان نسل جدید فروکش می کند.

نیاز به عبور از منافع شخصی برای دستیابی به مناطق جمعی و حاکمیت ملی و حفظ آزادی های عمومی وجود دارد تا زمانی که امید به جای سرخوردگی و ناامیدی گسترش یابد. در آخر خشونت باید متوقف شود زیرا درها را به روی مرحله خون باری باز می کند. اعمال خشونت به زیان همه خواهد بود و به نفع دشمنان عراق تمام خواهد شد.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی