آقای نخست وزیر هنوز در پیچ اول گیر کرده است

نویسنده: سید عماد حسینی، کارشناس مسائل خاورمیانه

دیپلماسی ایرانی: نخست وزیر عراق بار دیگر بر عزم خود برای ادامه راهی که آغاز کرده تاکید و برای چند دهمین بار طی چند ماه گذشته قول داد به زودی شاهد تکمیل کابینه اش خواهیم بود. عادل عبدالمهدی که امروز جایگاه نخست وزیری عراق را با خود یدک می کشد، به همان حجم از محبوبیت و همان اندازه از شتابی که با آن موفق شد خود را به کرسی نخست وزیری عراق برساند و چارچوب اصلی کابینه خود را تشکیل دهد، در همان سطح و اندازه و البته در نقطه مقابل آن اکنون خود را با چالش بزرگ تکمیل آخرین گام های این کابینه مواجه می بیند. 

برای عبدالمهدی که چند ماه پیش به عنوان فاتح و سوپرمن صحنه سیاسی عراق با وعده زدودن تمامی مشکلات این کشور وارد صحنه شده بود امروز در افکار عمومی این کشور به فردی ضعیف که از نشاندن چند وزیر در کنار خود هم عاجز مانده است، دیده می شود. او که با مغز محاسبه گرش رؤیاهای بلندپروازنه ای برای آینده عراق داشت امروز بیش از هر زمان دیگری به پیچیدگی فرایند تصمیم گیری در این صحنه اذعان می کند. این شخصیت سیاسی اسلامگرا که کمونیسیم و وسکولاریسم را هم در دوره های خاصی از زندگی خود تجربه کرده امروز نه تنها مخالفان سیاستی سنتی است بلکه متحدین خود را هم در صف منتقدینش می بیند.

به تعبیری واضحتر برای مردی که چندی پیش با حداکثر محبوبیت و حتی حمایت مرجعیت شیعیان عراق را هم با خود همراه می دید، امروز خود را در آن موقعیت نمی بیند. به اعتقاد کارشناسان بر خلاف پیش بینی های موجود، نه تروریسم داخلی در عراق، نه مشکلات منطقه ای و نه حتی کشمکش آمریکا با ایران در صحنه عراق هیچ یک به بزرگی چالش ساز مخالف قطب های مختلف سیاست عراق برایش رنج آور و تهدید آمیز نشده است. به گفته یکی از کارشناسان عبدالمهدی امروز همانند رهبر گروه ارکستری است که نوازندگان آن نه تنها فالش می زنند بلکه معتقدند باید برای شنیده شدن صدای سازشان باید به تنهایی بنوازند و خود را محق ترین فرد در این ارکستر می دانند در حالی که در میان این جنگ قدرت دیگر نشانی از موسیقی نیست.

عادل عبدالمهدی در حالی به قدرت رسید که افکار عمومی لیست بلندی از انتظارات را بر دوش او قرار دادند:

• بازسازی ساختار بیمار دولت 

• سر و سامان دادن به ساختار بی سامان نظامی 

• پایان دادن به شیوع گسترده سلاح در دست مردم 

• مبارزه با فساد

• بازگرداندن ثبات به کشور 

• بهبود شرایط خدمات رسانی به ویژه همزمان با فرا رسیدن فصل گرما 

• تحقق آشتی واقعی بین محورهای تشکیل دهنده جامعه عراق 

• حل مشکل آوارگان جنگ داعش 

• ترسیم رابطه ای برد برد با منطقه همیشه یاغی شمال عراق 

• ایجاد بستر مدیریتی بسیار هوشمندانه برای تعامل با تضاد منافع کشورهای قدرتمند منطقه ای و بین المللی که در صحنه عراق شکل گرفته است
برخی از این مسایل هستند که مردم انتظار حل آن را دارند در حالی که عبدالمهدی همچنان در اولین پیچ دولت خود یعنی تشکیل کابینه در جا می زند.

با وجود آنکه برخی از کارشناسان طرفدار او، زیاده خواهی طیف های مختلف تشکیل دهنده ساختار سیاسی عراق را عامل اصلی این گره کور می دانند اما بی تردید ناتوانی مرد شماره یک اجرایی کشور در عبور از دست انداز کوچک انتخاب وزیر برای خود، ابهامات زیادی را در میزان توانایی او برای حل مشکلات بغرنج بزرگتری که برخی از آن در فهرست بالا هم ذکر شده به وجود می آورد.

در روزهای اول، جامعه سیاسی عراق به طور اخص و افکار عمومی این کشور به طور اعم، عبدالمهدی را نامزد مورد حمایت جریان سائرون و ائتلاف اصلاح و سازندگی عراق می دانستند این در حالی است که امروز این دو جریان و با استناد به اظهار نظر رهبرانش به بزرگترین منتقدان وی تبدیل شده اند.
اینکه نخست وزیر عراق در جایگاه خود باقی مانده به کارش ادامه داده، استعفا کرده یا از طریق پارلمان بر کنار شود، اخبار ضد و نقیضی است که هر یک گروه و جناحی از منظر خود به آن پرداخته و هر کدام از این احتمالات به شکل سینوسی در رسانه ها شدت و ضعف می گیرد اما آنچه مشخص است این است که نخست وزیر عراق در همان پیچ اول مسیر سیاسی معمول هر همتای خود در جهان به بن بست خورده است در حالی که فشار مطالبات مردمی هم به تدریج بر مطالبات و خواست های حزبی و جناحی در عراق اضافه می شود. در چنین شرایطی این پرسش مطرح می شود که آیا در سایه ورود عراق به گردونه تضاد منافع بین المللی و آغاز اعتراضات مردمی که با افزایش گرما و کاهش خدمات عمومی شدت می گیرد، عبدالمهدی قادر خواهد بود گردباد این تابستان را به سلامت پشت سر بگذارد؟ یا آنکه آلترناتیو او که این روزها به قطب فعالیت دیپلماتیک سفرای مقیم عراق تبدیل شده، اجازه نخواهد داد اولین سالگرد ورودش به کاخ نخست وزیری را جشن بگیرد.