توقف غیرقابل پیش بینی جنگ غزه و ارتباط آن با معامله قرن

نویسنده: بهاره سلطانپور، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی: ازسال 1948 که آتش بس برای  جنگ اعراب و اسرائیل و جنگ های داخلی  اعلام شد، اسرائیل و فلسطین و دیگر کشورهای عربی به دلایل گسترده ای با هم درگیر شدند. این درگیری ها چند سالی است ادامه دارد. اما درگیری که هفته پیش در خان یونس در جنوب نوار غزه بین گروه تسهال (کماندوهای ارتش اسرائیل) و گروه حماس اتفاق افتاد، با درگیری های گذشته میان این دو گروه فرق داشت. آتش بسی که بعد از این درگیری اعلام شد از جانب هیات مصری بود. یکی از اتفاقات عجیب بعد از این آتش بس، استعفای وزیر جنگ اسرائیل، آویگدور لیبرمن بود. لیبرمن دلیل استعفای خود را مخالفت با آتش بس اعلام کرده است. لیبرمن همچنین اعلام کرده حزب خود را از دولت حاکم خارج می کند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد نخست وزیر اسرائیل اکثر کرسی های پارلمان را از دست می دهد و شاید انتخابات زود هنگام با توجه به اصرار برخی چهره ها در کابینه، رخ دهد. پارلمان فعلی تا ماه نوامبر 2019 مشغول به کار است. بنیامین نتانیاهو اما این بار در برابر این حملات اظهار نظر قاطعی نکرده است. چنان چه این عمل بسیار بعید است. شاید او به طرح (معامله قرن) که از سوی ترامپ برای حل مساله بین اسرائیل و فلسطین مطرح شده دل بسته است.  

نصرت‌الله تاجیک، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در این باره به دیپلماسی ایرانی گفت: «گذشته از زمینه های افزایش تنش و درگیری بین حماس و رژیم صهیونیستی اما خاتمه سریع این دور از درگیریها نشان از آن دارد که حماس به راحتی می تواند با ابزارهای قدرت نرم و سختی که در دست دارد با این رژیم بازی و مشکلات داخلی و خارجی برای آن فراهم کند.»

وی در ادامه افزود: «بعد از راهپیمائی بازگشت که با 200 شهید از مردم غزه همراه بود ولی موجی از حمایت افکار عمومی مردم جهان از این حرکت حماس و مردم این شهر به عنوان بزرگترین زندان سرباز دنیا و بر عکس مخالفت با رژیم صهیونیستی و منفعل شدن سران این رژیم در بر داشت این عکس العمل قاطع و بجای حماس در مقابل راهبرد مشت آهنین این رژیم دست بالای حماس را نشان داد. پس از واکنش قاطع حماس به حمله نظامیان اسرائیلی و پرتاب بیش از 400 موشک به سمت شهرک های یهودی نشین، که منجر به افزایش تنشهای داخلی دولت ائتلافی این رژیم شد و سیاستمداران دست راستی تر اسرائیلی را به جان نتانیاهو انداخت ولی اکثریت اعضای دولت نتانیاهو و شخص وی را وادار کرد تا هرچه زودتر این تقابل نظامی را پایان دهد.» 
تاجیک همچنین اظهار داشت: «مجموعه تحولات کنونی بین حماس و رژیم صهیونیستی نشان می دهد کاربرد اصل غافل گیری با استفاده توامان و به موقع از قدرت سخت و نرم می تواند ضربه پذیری های این رژیم را افزایش دهد. اینکه چرا نتانیاهو به این زودی کوتاه آمد بیشتر به این امر برمی گردد که نتانیاهو که وجود و حضور ترامپ در آمریکا را غنیمت شمرده نمی خواهد این فرصت طلائی را برای معامله قرن که عادی سازی روابط با اعراب تلقی می شود را این گونه از دست بدهد. زیرا عادی سازی قدرت مانور رژیم صهیونیستی را افزایش می دهد تا با این سیاست با اعراب که زیر فشار ترامپ هم هستند هم موضع و سپس با ایجاد فشار از سوی آنان به فلسطینیها برای برقراری صلح و ثبات و استفاده از قولهای ترامپ و رژیم صهیونیستی و بدون آن که لازم باشد امتیاز زیادی به فلسطینی ها بدهد مشکلاتش را حل کند.»

در همین رابطه عباس پرورده، کارشناس مسائل خاورمیانه نیز درباره این حملات به دیپلماسی ایرانی گفت: «آنچه حملات هوایی اسرائیل به غزه را کمی متفاوت جلوه می دهد، استعفای وزیر دفاع اسرائیل است که از احزاب راست افراطی و دولت ائتلافی اسرائیل است تا جایی که برخی کارشناسان احتمال سقوط کابینه و برگزاری انتخابات زود هنگام را می دهند. حالا چرا این استعفا نشانه مهمی است؟ به دلیل اینکه گفته می شود اسرائیل در مقابله با حملات راکتی حماس  چندان موفق نبوده و تن به آتش بس زودهنگام داده است.»

وی در ادامه افزود: «به نظر من اگرچه در شرایط کنونی ممکن است نتانیاهو و سایر اعضای راست افراطی کابینه ملاحظاتی در مقابله نظامی با حماس داشته باشند، اما دلیل این ملاحظات و آتش بس فعلی کمی پیچیده تر از یک حدس اولیه درباره ضعف نظامی صهیونیست ها است. به نظر می رسد پذیرش این آتش بس به خاطر فرایند مذاکرات صلحی باشد که دونالد ترامپ تهیه کرده و احتمال میانجی گری عمان نیز در آن وجود دارد. بر این اساس می توان حدس زد راست های افراطی اسرائیلی اگرچه در پاسخ به حملات راکتی حماس یک شبکه تلویزیونی غزه را منهدم کردند، اما با انگیزه جلوگیری از افزایش تنش و نامساعد شدن فضای منطقه برای طرح صلح، به همین اندازه بسنده کرده و از حملات وحشیانه بیشتر که از روش های شناخته شده صهیونیست ها برای انتقام گیری است خودداری کرده اند. اما احتمالا چنین راهبردی مورد تایید فرماندهان نظامی و وزیر جنگ اسرائیل نبوده و او را وادار به استعفا کرده است.»

وی تاکید کرد: «روی هم رفته این توافق آتش بس نشان می دهد تل آویو در شرایط کنونی شکننده خاورمیانه تا حدی که احساس تهدید خیلی جدی نداشته باشد از وارد شدن به درگیری های گسترده با آینده نامشخص پرهیز می کند و ترجیح می دهد منتظر گذشت زمان بماند. همچنین با توجه به اینکه مصر میانجی برقراری آتش بس بوده، صهیونیست ها تلاش می کنند با کاهش تنش به صورت مقطعی در میان اعراب کسب محبوبیت کنند تا فرایند صلح و تثبیت پایتختی بیت المقدس برای اسرائیل به سرانجام برسد.»