مصادره به مطلوب توصیه های مرجعیت ممنوع!

نویسنده: رامین حسین آبادیان، کارشناس مسائل عراق

دیپلماسی ایرانی: در حال حاضر قریب به دو ماه و نیم از برگزاری انتخابات پارلمانی سال جاری میلادی در عراق سپری می شود؛ انتخاباتی که در نهایت با موفقیت به پایان رسید و در جریان آن، احزاب و جریان های شیعی موفق شدند اکثریت قریب به اتفاق کرسی های پارلمانی را از آن خود کنند. 
این رویداد بزرگ در عرصه سیاسی عراق درحالی اتفاق افتاد که تلاش های زیادی جهت برهم زدن این انتخابات و یا حداقل به چالش کشیدن آن صورت پذیرفت. با این حال، علیرغم تمامی تلاش های مذبوحانه برای به انحراف کشاندن انتخابات از مسیر اصلی‌ آن، این رویداد سرنوشت ساز به سرمنزل مقصود رسید. 
پس از برگزاری موفقیت آمیز انتخابات پارلمانی و پیروزی قاطعانه شیعیان در آن، مرحله حساس دیگری در عرصه سیاسی عراق کلید خورد و آن، آغاز رایزنی های سیاسی و گفت وگوهای فشرده دو و چندجانبه برای تشکیل فراکسیون اکثریت و به تبع آن تشکیل هر چه سریعتر دولت آتی بود. 
این گفت وگوها و رایزنی ها درست از روز پس از اعلام نتایج به صورت رسمی کلید خوردند تا با تشکیل ائتلاف شیعیِ فراکسیون اکثریت در پارلمان، به نوعی تکمیل کننده پیروزی ها و دستاوردهای حاصل از برگزاری انتخابات باشند. 
با وجود تمامی رایزنی ها و گفت وگوهای فشرده ای که میان طرف های مختلف و متعدد سیاسی و پیروز انتخابات به انجام رسید، باز هم صحنه سیاسی عراق شاهد تشکیل یک ائتلاف فراگیر جهت اعلام رسمی فراکسیون اکثریت در پارلمان نبود تا اینکه اولین ائتلاف بزرگ که از آن تحت عنوان هسته اولیه تشکیل فراکسیون اکثریت یاد می شود، تشکیل شد.
این ائتلاف چندی پیش با مشارکت جریان حکمت ملی و ائتلاف های سائرون، النصر و الوطنیه رسما اعلام موجودیت کرد تا بدین سان، اولین ائتلاف بزرگ پسا انتخاباتی در عراق پس از مدت ها بحث و رایزنی، تشکیل شده باشد.
مسأله ای که در این خصوص حائز اهمیت به نظر می رسد این است که اعضای ائتلاف مذکور به احتمال فراوان افزایش خواهند یافت و شخصیت ها و جریان های سیاسی بیشتری طی روزهای آینده بدان ملحق خواهند شد؛ اتفاقی که از آن به عنوان یک غافلگیری یاد می شود. 
در همین ارتباط، «عبدالله الزیدی» از اعضای جریان «حکمت ملی» عراق تأکید کرده است: «فراکسیون بزرگ پارلمانی ممکن است پیش از برپایی نشست پارلمان جدید در اوایل سپتامبر اعلام شود. ممکن است طی روزهای آتی شاهد امور غافلگیر کننده‌ای در رابطه با ائتلاف بزرگ پارلمانی عراق باشیم.»
یکی از سناریوهای بسیار محتمل در خصوص این غافلگیری همانطور که پیشتر بدان اشاره شد، حضور احزاب، گروه ها و شخصیت های سیاسی بیشتر در ائتلاف چهارجانبهِ تشکیل شده است؛ سناریویی که اگر اتفاق بیفتد، بدیهی است که فراکسیون اکثریت در پارلمان عراق به صورت رسمی تشکیل خواهد شد.
 این درحالی است که برخی از احزاب و جریان های سیاسی همچنان حاضر به پذیرش واقعیت های موجود در صحنه سیاسی عراق نیستند و بدین ترتیب، نمی توانند و یا نمی خواهند باور کنند که سنگ بنای تشکیل ائتلاف فراکسیون اکثریت توسط ائتلاف چهارجانبه نهاده شده و آنها دیگر به تنهایی شانسی برای تشکیل چنین ائتلافی ندارند.
این دست از احزاب و جریان های سیاسی، سیاست فضاسازی های رسانه ای را در پیش گرفته و مُدام از نزدیک شدن به تشکیل ائتلاف بزرگ سخن می گویند؛ حال آنکه خود نیک می دانند که اوهام ذهنی نمی توانند واقعیت های میدانی را دستخوش تغییر کنند.
لذا این گروه از احزاب و جریان های سیاسی با اقداماتشان برای تحریف واقعیت های موجود در عرصه سیاسی عراق، تنها شانس حضور خود در ائتلاف چهارجانبه جهت تشکیل فراکسیون اکثریت را کاهش می دهند و با تداوم این روند، بدون شک از صحنه نقش آفرینی در بدنه دولت نیز محروم خواهند ماند. 
برهمین اساس، آنچه در وهله اول معقول و منطقی به نظر می رسد، اتخاذ تصمیمِ پیوستن به ائتلاف جریان حکمت ملی، سائرون، النصر و الوطنیه، توسط سرانِ این احزاب و جریان هاست. این تنها تصمیمی است که می تواند بقای احزاب سیاسی فوق الذکر در فرایند تشکیل دولت را تضمین کند. 
نکته بعدی که در این زمینه وجود دارد به رایزنی ها و گفتگوهای سیاسی میان احزاب و جریان های کُردی و سنّی باز می گردد که هر یک ائتلاف هایی را به صورت جداگانه تشکیل داده اند. این درحالی است که آنها خود خوب می دانند که ائتلاف های تشکیل شده نمی تواند به انتظاراتشان از انتخابات پارلمانی جامه عمل بپوشاند. 
بنابراین، تصمیم معقول و منطقی برای این دست از احزاب کُردی و سنّی تعامل سازنده و مثبت با ائتلاف بزرگِ کنونی یعنی ائتلاف جریان حکمت ملی، سائرون، النصر و الوطنیه است. کما اینکه این ائتلاف بارها و در مناسبت های مختلف اعلام کرده است که از حضور تمامی احزاب در صفوفش ـ اعم از شیعی، سنی و یا کُرد ـ استقبال می کند. 
بر اساس آنچه گفته شد، اکنون این فرصت طلایی در برابر احزاب کُردی و سنّی وجود دارد تا آنها نیز همچون ائتلاف سنّی «الوطنیه» واقعیت های موجود را درک کرده و برای نقش آفرینی در تشکیل دولت آتی و سپس ایفای نقش در بدنه دولت، به ائتلاف بزرگ بپیوندند.
از سوی دیگر، اتفاق دیگری که هم اکنون در فضای پسا انتخاباتی در عراق مشاهده می شود، نوعی بی اعتنایی برخی گروه ها، جریان ها و احزاب سیاسی عراق به توصیه ها و رهنمودهای مرجعیت در این برهه حساس کنونی است. 
واقعیت آن است که تصدی پست نخست وزیری، در حال حاضر دغدغه بسیاری از احزاب و جریان های سیاسی در عراق محسوب می شود و هریک از این احزاب و جریان ها نیز  برای نشاندن نامزد نهایی خود بر کرسی نخست وزیری، به هر ریسمانی چنگ می زنند. 
یکی از حربه های برخی احزاب و جریان های سیاسی برای تصدی پست نخست وزیری در عراق، متوسل شدن به مرجعیت عالیقدر شیعیان یعنی آیت الله سیستانی است. برخی از این احزاب و جریان‌ها به گونه ای با افکار عمومی سخن می گویند که به آنها القاء کنند مورد حمایت مرجعیت هستند. 
این حربه در حالی به کار گرفته می شود که نگاهی هرچند گذرا به قاموس سیاسی مرجعیت نشان می‌دهد که وی در هیچ برهه‎‌ای از مراحل سیاسی، از شخصیت یا حزب خاصی حمایت به عمل نیاورده و تنها به ذکر مؤلفه های لازم برای شناسایی افراد دارای صلاحیت برای تصدی پست نخست وزیری، اکتفاء کرده است.
بنابراین، پر واضح است که طرح مسأله برخورداری از حمایتِ مرجعیت تنها در حد یک ادعای گزاف بوده و احزاب و جریان هایی که در این مسیر حرکت می کنند، در واقع به دنبال مصادره به مطلوب توصیه ها و رهنمودهای مرجعیت در عرصه سیاسی هستند. مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق همواره به مسائل و تحولات سیاسی، نگاه ملّی داشته و در هر مناسبتی بر لزوم اجتناب از گرایش های مذهبی و فرقه ای تأکید کرده است. آنچه برای مرجعیت حائز اهمیت است، «عبور از شرایط فعلی» و «تغییر به نفع مردم» است.