اسرائیل و عربستان: همبستران عجیب خاورمیانه معاصر

نویسنده: مدیا بنجامین

دیپلماسی ایرانی: در نگاه اول به نظر می رسد که عربستان سعودی و اسرائیل بد ترین دشمنان یکدیگر هستند و هیچ گاه روابط دیپلماتیک نداشته اند. عربستان سعودی از فلسطینی ها حمایت می کند، در حالی که مورد ظلم اسرائیلی ها هستند. اسرائیلی ها می گویند گروه های فلسطینی در کنار تندروهای اسلامگرا هستند، در حالی که بسیاری از اسلامگرایان توسط ایدئولوژی وهابی تشویق شده و در عربستان سعودی پرورش می یابند.

اما از صورت مساله که بگذریم، عربستان و اسرائیل به عنوان دو دشمن قدیمی، اشتراکات بسیاری با هم دارند. در واقع، در خاورمیانه معاصر آن ها به عجیب ترین همبستران سیاسی تبدیل شده اند.

چند سالی است که درباره آغاز روابط اسرائیل و عربستان شایعاتی شنیده می شود. مقام های سعودی و اسرائیلی در سال ۲۰۱۵ تایید کردند که دیدارهایی را در سطوح ارشد با یکدیگر داشته و درباره نگرانی ها مشترک از جمله افزایش روزافزون نفوذ ایران در عراق، سوریه، یمن و لبنان و همچنین برنامه هسته ای ایران گفت و گو کرده اند. شیمون شاپیرا، یکی از نمایندگان اسرائیل که در گفت و گوهای محرمانه با سعودی ها حضور داشته، این طور می گوید: «ما متوجه شدیم که مشکلات مشابه، چالش های مشابه و پاسخ های مشابهی داریم.»

ترکی بن فیصل، رئیس سابق سازمان اطلاعات عربستان سعودی، و یاکوو آمیدرو، ژنرال ارشد اسرائیلی در کنفرانسی به میزبانی موسسه «واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» در واشنگتن با یکدیگر گفت و گو کردند. موسسه ای که گفته می شود شاخه سیاسی لابی حامی اسرائیل «آیپک» است. در این کنفرانس که به صورت زنده پخش می شد، نشان می داد که عربستان سعودی و اسرائیل سرانجام به یکدیگر نزدیک شده اند. اما اشتراکات ریاض و تل آویو عبارتند از:

۱-ستمکاری

تل آویو و ریاض هر دو نسبت به گروه های غیرغالبی که در مناطق مرزی ساکن هستند، ظالم هستند. اسرائیل فلسطینی ها را سرکوب می کند، در سرزمین های آنان به صورت غیرقانونی شهرک سازی می کند و روستاهای آنان را با دیوارهای نژادپرستانه و سربازان تا دندان مسلح محاصره می کند. عربستان سعودی نیز سیستم سیاسی و قضایی را در پیش می گیرد که تمام غیرسنی های ساکن در این کشور (مانند شیعیان و غیرمسلمانان)، همچنین زنان و کارگران خارجی را سرکوب می کند.

هم تل آویو و ریاض به مخالفت های سیاسی با شیوه های مشابه، استفاده از نیروی قهری، بازداشت خودسرانه و نامحدود و همچنین ارعاب و شکنجه پاسخ می دهند.

۲-تجاوز نظامی

اسرائیل و عربستان سعودی هر دو به سرزمین های همسایه تجاوز نظامی کرده و هزاران غیرنظامی را کشته اند. اسرائیل از سال ۲۰۰۸ تاکنون بار ها به غزه حمله کرده و این منطقه را بمباران کرده است. ارتش اسرائیل تنها در سال ۲۰۱۴ دو هزار و ۱۰۴ تن را که بیشتر آنان غیرنظامی بودند به قتل رساند و ۱۷۲۰۰ منزل مسکونی را ویران کرد و زندگی ۴۷۵ هزار تن را در شرایط اضطراری قرار داد.

در همین حال، سعودی ها نیز در امور کشور همسایه خود، یمن، دخالت کرده اند. آن ها در سال ۲۰۱۵ بمباران هوایی علیه مخالفان شیعی (حوثی ها) را در این کشور آغاز کردند. سعودی ها بازار ها، مدارس، بیمارستان ها، مناطق مسکونی، مجالس عروسی را بمباران کرده و دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن را بی خانمان کردند.

علاوه براین، تل آویو و ریاض، هر دو، در این حملات از تسلیحاتی استفاده کردند که به لحاظ بین المللی ممنوع شده است: اسرائیل از فسفر سفید در غزه استفاده کرد، در حالی که سعودی ها از بمب های خوشه ای در یمن استفاده کردند.

۳-تبعیض مذهبی

اندیشه های افراطی مذهبی نقش کلیدی در سیاست های اسرائیل و عربستان سعودی دارد. در اسرائیل مهاجران یهودی از بیشترین امکانات برخوردارند، در حالی که مسلمانان با تبعیض روزانه روبه رو هستند و به عنوان شهروندان درجه دو با آنان برخورد می شود. در عربستان سعودی هم تنها مسلمانان شهروندان سعودی به شمار می روند و با غیرمسلمانان به عنوان شهروندان درجه دو برخورد می شود.

۴-صادرات خشونت

اسراییل و عربستان سعودی محصولاتی را صادر می کنند که خشونت را ترویج می کند. اسراییل بزرگترین صادرکننده تسلیحات است و نیروهای اسراییلی اغلب تکنیک های خشونت آمیز را به نیروی پلیس کشورهای دیگر از جمله ایالات متحده را آموزش می دهند. سعودی ها ایدئولوژی بنیادگرایی سنی را که وهابیسم نامیده می شود، به تمام خاورمیانه و شمال آفریقا صادر می کند. وهابیسم بنیان ایدئولوژیک گروه های تروریستی القاعده و داعش است.

۵-تنفر از ایران

عربستان سعودی و اسرائیل، بیش از هر چیز دیگر، در نفرت از ایران مشترک هستند، نفرتی که این دو دشمن قدیمی را در کنار هم قرار داده است. تل آویو و ریاض، هر دو، ایران را بزرگترین تهدید موجود می بینند و از نفوذ رو به افزایش تهران نگران هستند. هر دو مخالف توافق هسته ای ایران بودند: توافقی که پیروزی بزرگ دیپلماسی بر جنگ بود و البته هر دو تلاش دارند تا از نزدیکی بیشتر ایالات متحده به ایران جلوگیری کنند.

۶-حمایت از کودتای مصر

عربستان سعودی و ریاض، هر دو، از کودتای نظامیان در مصر به رهبری عبدالفتاح السیسی حمایت کردند، کودتایی که دولتی دموکراتیک را ساقط کرده و بیش از ۴۰ هزار تن از مخالفان را راهی زندان کرد. سعودی ها برای حمایت از رژیم السیسی، میلیارد ها دلار را به خزانه دولت وی سرازیر کردند و دولت مصر به رهبری السیسی برای ادامه محاصره غزه با اسراییل همکاری کرده است.

۷-حمله به سوریه

اسرائیلی ها و عربستان سعودی بیش از این که به فکر مبارزه و شکست گروه های تروریستی از جمله داعش در سوریه باشند، به دنبال سرنگون کردن دولت بشار اسد، متحد ایران، هستند. هر دو برای پایان حکومت اسد، از گروه های بنیادگرا در سوریه نظیر جببه النصره حمایت می کنند. سعودی ها برای جبهه النصره تسلیحات و پول ارسال می کنند. اسراییل هم به نوبه خود، مجروحان این گروه تروریستی را در بیمارستان های خود مداوا کرده و دوباره آنان را به میادین جنگ در سوریه بازمی گرداند. اسرائیل همچنین مشاوران لبنانی و ایرانی که با دولت بشار اسد در مبارزه با جبهه النصره همکاری می کنند را نیز هدف قرار می دهد.

۸-زندانیان سیاسی جوان

هم اسرائیل و هم عربستان سعودی در زندان های خود هزاران زندانی سیاسی دارند که بخشی از آنان افراد زیر سن قانونی هستند. در فوریه ۲۰۱۶ اسرائیل شش هزار و ۲۰۴ زندانی داشت که ۴۳۸ تن از آنان جزو زیر سن قانونی بودند. بسیاری از این کودکان و نوجوانان به اتهام سنگ پرانی علیه سربازان اسرائیلی در زندان هستند. سعودی ها نیز افراد زیر سن قانونی را با جدا کردن سر از بدنشان اعدام می کند. در حال حاضر سه نوجوان عربستانی که در تظاهراتی مسالمت آمیز بازداشت شده اند در انتظار اجرای حکم اعدام هستند.

۹-لابی قدرتمند در واشنگتن

اسرائیل و عربستان سعودی برای تاثیرگذاری بر سیاست ایالات متحده میلیون ها دلار صرف می کنند. دولت اسرائیل از حمایت کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل (آیپک) برخوردار است که اغلب به عنوان بانفود ترین گروه لابی در سیاست خارجی ایالات متحده شناخته می شود.

سعودی ها نیز لابی مخصوص خود را دارند که SAPRAC یا کمیته روابط عمومی آمریکا و سعودی، نامیده می شود. سعودی ها سال ها بود که این نفوذ را از طریق گروه های انتخاباتی چون پودستا و کمک به بنیاد کلینتون، بنیاد کار تر و برخی دیگر از موسسات تحقیقاتی خریداری می کرد.

۱۰-اتحاد با ایالات متحده

اسرائیل و عربستان هر دو متحدان باسابقه ایالات متحده هستند و متعاقبا دولت ایالات متحده از زمان پیدایش اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از آن حمایت کرده است؛ ایالات متحده همچنین از تمام پادشاهان سعودی از زمان تاسیس این پادشاهی در سال ۱۹۳۲ حمایت کرده است.

ایالات متحده به تامین امنیت عربستان و اسرائیل کمک کرده است. مالیات دهندگان آمریکایی در سال بیش از سه میلیارد دلار برای حمایت نظامی از اسرائیل و نظامیان آمریکایی مستقر در خلیج فارس پرداخت می کنند و این که عربستان سعودی خریدار شماره یک تسلیحات آمریکایی است.

برخی معتقدند بهتر است اسرائیل و عربستان اختلافات خود را خاک کرده و زمین مشترکی برای بازی در منطقه پیدا کنند. اما واقعیت این است که با دلایلی که عربستان و اسرائیل برای همکاری با یکدیگر دارند، صلح در خاورمیانه تقویت نخواهد شد. در عوض، اسرائیل مجبور است که با فلسطینی‎ ها صلح کند و عربستان سعودی نیز مجبور است که با ایران کنار بیاید. در غیر اینصورت، تبانی سعودی ـ اسرائیلی یک هم آغوشی مرگبار است که منطقه را بیش از پیش دستخوش بی ثباتی می کند.

منبع: لوب لاگ/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۳۰