ریاستی که به سادگی به دست نیامد

دیپلماسی ایرانی: در سایه اعتراض ها و مخالفت های داخلی، چه در مصر چه در میان کشورهای عربی، احمد ابو الغیط، وزیر امور خارجه اسبق مصر به سمت ریاست اتحادیه عرب انتخاب شد. در حالی که سودان در آخرین دقایق از مخالفت خود با انتخاب او منصرف شد و قطر به مخالفت خود با او تا آخر ادامه داد.

منابع دیپلماتیک به روزنامه العرب، چاپ لندن گفتند که وزرای امور خارجه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نشستی پشت درهای بسته برگزار کردند تا مخالفت قطر با انتخاب ابوالغیط را بررسی کنند. بعد از این نشست وزرای امور خارجه کشورهای شورای همکاری از سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر دعوت کردند که به جمع آنها بپیوندد تا نتایج جلسه را اعلام کند.

منابع آگاه گفتند که قطر بر عذرخواهی رسمی احمد ابوالغیط، نامزد مصر برای ریاست اتحادیه عرب از قطر اصرار داشت و می گفت "حملات غیر قابل توجیه" او به قطر را نمی تواند به این سادگی از یاد ببرد و باید قبل از این که او را برای ریاست اتحادیه عرب بپذیرد، از آن رسما عذرخواهی کند. اشاره قطر به اتهامات و حملات شدیداللحنی است که احمد ابوالغیط در زمان اخوانی ها و بعد از آن در زمان سقوطشان متوجه قطر می کرد و این کشور را متهم به دخالت در امور کشورش می کرد.

در آخر توافق شد تا ابوالغیط با اکثریت آرا رئیس اتحادیه عرب شود با وجود این که مخالفت قطر برای این انتخاب ثبت شد و وی نتوانست رضایت تمامی اعضا را به دست آورد.

قطر به بهانه "مواضع خصمانه" ابوالغیط در زمان تصدی وزارت امور خارجه مصر علیه آن اعتراض می کرد و خواستار تاخیر یک ماهه برای نامزد او شده بود به امید این که در طول این مدت بتواند رایزنی های خود را دنبال کند و فرد دیگری را به جای او نامزد کند.

به این ترتیب اختلاف ها میان اعضای اتحادیه عرب آن هم در سایه تحولات جهان عرب و خاورمیانه نمایان تر شد. آن هم در حالی که مغرب خواستار تعویق جلسه اتحادیه به زمانی دیگر شده بود و اصرار داشت نشست اتحادیه عرب در موعد مقرر خود برگزار نشود.

اتحادیه عرب در گذشته بدون هیچ پیش شرطی یا برنامه ای از قبل تعریف شده، نامزد مصر را همواره برای ریاست اتحادیه عرب بر می گزید. برای همین معمولا وزرای امور خارجه مصر دستیابی به ریاست اتحادیه عرب را یکی از ساده ترین تلاش ها برای خود می دانستند. تحلیلگران می گویند مشکل جهان عرب این است که با پرونده های مختلف منطقه ای با ذهنیت سرد و ملال آور بروکراتیک برخورد می کنند و همیشه اعضا و روسای آن بر این باور بوده اند که باید اتحادها و تصمیم گیری ها حتی بر سر کوچک ترین و جزئی ترین موارد در پشت پرده اتخاذ شود و همواره نیز این عادت وجود داشته که باید رضایت مصر در نهایت جلب شود. برای همین همواره مصر در برابر بسیاری از مسائل و مشکلات امنیتی و سیاسی که متوجه جامعه عربی می شده چشم پوشی کرده است و هیچ گاه در پرونده های مهم منطقه ای تاثیرگذار نبوده است. مثال بارز این رویه را در حال حاضر در مواضع این اتحادیه نسبت به تحولات سوریه و یمن و لیبی شاهدیم. شکست اتحادیه عرب در نقش آفرینی در پرونده سوریه یکی از افتضاح ترین عملکردهای اتحادیه عرب در پرونده های عربی محسوب می شود. انفعال اتحادیه عرب در این پرونده به اندازه ای بود که قدرت های غربی از ریاست آن در نشست های مربوط به سوریه خودداری می کردند. اتحادیه عرب حتی نتوانست هیچ گونه پیشنهادی برای راه حل سیاسی به جای جنگ جاری در این کشور ارائه دهد. چنین وضعیتی را در پرنده یمن و لیبی نیز شاهدیم. در پرونده لیبی ریاست اتحادیه عرب که در آن زمان بر عهده عمرو موسی، وزیر امور خارجه اسبق مصر بود، بر دخالت ایالات متحده و کشورهای غربی بر سرنگونی معمر قذافی اصرار می کرد اما هیچ برنامه ای برای بعد از دوران قذافی ارائه نکرد. بسیاری معتقدند که اتحادیه عرب نیاز به بازسازی اساسی دارد و امیدوارند در سایه رئیس جدید این اتفاق مهم رخ دهد. اگرچه بعید به نظر می رسد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11