چرا اسرائیل به پوتین بیش از اردوغان نیاز دارد؟

نویسنده: بن کسبیت

دیپلماسی ایرانی: بیانیه رسمی دولت اسرائیل خبر از دیدار روون ریولین، رئیس جمهور اسرائیل از استرالیا در هفدهم مارس می داد. اسرائیل و استرالیا همواره روابط نزدیکی با یکدیگر داشته اند و مقامات استرالیایی نیز از این دیدار استقبال قابل توجهی داشتند.

اما چندی بعد خبر لغو این دیدار اعلام شد و دلیل آن اهمیت ویژه روسیه برای منافع امنیتی اسرائیل بود. همزمان با برقراری ارتباط با استرالیا برای هماهنگی این دیدار، وزارت خارجه اسرائیل نمایندگان خود را برای ترتیب دادن ملاقاتی به مسکو فرستاده بود و روسیه نیز تاریخ مشابهی را برای این دیدار تنظیم کرده بود.

به توصیه نخست وزیر اسرائیل در جلسه ای با حضور رئیس جمهور، او تصمیم به سفر به روسیه گرفت، چرا که این ملاقات از نظر نتانیاهو در برهه فعلی ضروری تر ارزیابی شد.

به طور کلی رابطه ریولین و نتانیاهو چندان خوب نیست. نتانیاهو همه تلاش خود را به کار گرفت تا مانع از انتصاب ریولین به پست ریاست جمهوری شود. اما در این مورد خاص، منافع ملی بر اختلافات شخصی فائق آمده است. نتانیاهو همه تلاش خود را به کار می برد تا پوتین را نسبت به نقش منفی ایران و متحدان آن یعنی بشار اسد و حزب الله متقاعد کند. بحث فروش اس 300 به ایران نیز از مهم ترین موضوعاتی است که اسرائیل سعی دارد در مورد آن با روسیه به مذاکره بپردازد.

در پنجم مارس روزنامه کویتی الجریده در گزارشی مدعی شد که روسیه انتقال اس 300 به ایران را متوقف کرده، زیرا تهران از توافق قبلی خود با مسکو مبنی بر عدم واگذاری تسلیحات پیشرفته روسیه به حزب الله سر باز زده است. بنا بر این گزارش، مسکو پس از دریافت اطلاعاتی از سوی اسرائیل مبنی بر اینکه ایران موشک های زمین به هوای روسی را در اختیار حزب الله قرار داده، تصمیم گرفت که این کشور را تنبیه کند. این گزارش در بخش دیگری مدعی شده است که خلبانان جنگنده های روسی که بر فراز آسمان سوریه اقدام به گشت زنی می کردند شاهد موشک های ضدهوایی در خاک لبنان بوده اند که به سوی آنها نشانه گرفته شده بود. این موشک ها ساخت روسیه بوده و پیشتر به ایران تحویل شده بود. به نظر می رسد که در خاورمیانه هر چیزی ممکن است و بازیگران خود در سیستمی گرفتار می آیند که طراح اولیه آن بوده اند. همین اتفاق یک دهه پیش نیز برای آمریکا در افغانستان افتاد.

روزنامه الجریده در ارتباط نزدیک با عناصر نتانیاهو است. از زمان بازگشت نتانیاهو به عرصه سیاسی اسرائیل در 2009 ، نزدیکان وی به تناوب از این روزنامه برای افشای اخبار و اطلاعات، بدون اینکه از خود رد پایی به جای بگذارند، استفاده کرده اند. با اتکا به این اطلاعات می توان نتیجه گرفت که نتانیاهو از ریولین خواسته است که دیدار با پوتین را بر سفر به استرالیا اولویت داده و با ارائه مدارک و دلایل به وی ثابت کند که انتقال اس 300 به ایران می تواند با ریسک انتقال آنها به حزب الله همراه باشد.

به طور همزمان، گزارش های متعددی از آنکارا مبنی بر نزدیکی مصالحه تاریخی میان اسرائیل و ترکیه به گوش می رسد. اما سوالی که مطرح می شود این است که چرا هیچ سند رسمی هنوز به امضاء نرسیده است؟ تقریبا همه کارشناسان حوزه روابط اسرائیل و ترکیه، نتانیاهو را عامل آن می دانند. به نظر می رسد که پوتین تمایل چندانی به برقراری روابط حسنه میان تل آویو و آنکارا ندارد. چند ماه قبل و در آغاز عملیات های هوایی روسیه در سوریه، ترکیه اقدام به سرنگونی یک جنگنده روسی در نزدیکی مرز هوایی خود کرد.

اسرائیل هم اکنون بر سر یک دو راهی گیر کرده است: از یک طرف، اسرائیل نیازمند پایان دادن به اختلافات خود با ترکیه و عادی سازی روابط میان دو دولت است و از طرف دیگر تل آویو درصدد است تا پوتین را راضی کند که تا حد امکان از ایران و حزب الله فاصله بگیرد.

در حال حاضر پوتین به وضوح برای اسرائیل از اردوغان مهم تر است. اتحاد نظامی اسرائیل و ترکیه مادامی که اردوغان در ترکیه در قدرت است، احیا نخواهد شد. به خوبی واضح است که اردوغان تنها به خاطر ضعف خود، اختلافاتی که با روسیه دارد، نیازمندی به گاز طبیعی اسرائیل و تزلزل موقعیت آن در خاورمیانه خواهان مصالحه با اسرائیل است.

از سوی دیگر روسیه نیز باید طبق منافع ملی خود عمل کند. روسیه تعهد خاصی به حزب الله ندارد و از یک طرف تلاش می کند در شرایطی که همه شرکت های بزرگ برای ورود به بازار ایران با یکدیگر در رقابت هستند، روابط خود را با ایران تخریب نکند. از طرف دیگر، روسیه نمی خواهد به ایران کمک کند که قدرت فزاینده ای که به دنبال آن است را به دست بیاورد. در این میان اسرائیل سعی می کند از این دوگانگی نهایت استفاده را ببرد و دستاوردهای خود را افزایش بدهد.

منبع: المانیتور / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25