عربستان با نفت به توافق هسته‌ای پاسخ می‌دهد

نویسنده: هنری جانسون *

دیپلماسی ایرانی: بدخلقی های عربستان در رابطه با مذاکرات هسته ای ایران منجر به مقابله با اهداف آمریکا و اظهار تعجب برخی از رفتار تهاجمی این کشور شده است. توافق با تهران به معنای حرکت به سوی جهانی عاری از سلاح است. این اقدام موجب باز شدن عرصه جدیدی در سیاست میان دولت های ایران و آمریکا خواهد شد.

به عنوان مثال این مسئله می تواند منجر به تغییر نظر افکار عمومی آمریکا به ایران در مقایسه با کشورهای خلیج فارس شود. عناصر محافظه کار آمریکایی نمی توانند در حالی که دولتشان نیاز به کمک ایران در بحث مبارزه زمینی با داعش دارد، این کشور را تا ابد بزرگترین دشمن پس از آلمان نازی بدانند.

در بدترین کابوس ها، عربستان سعودی ممکن است خودش را در وضعیتی ببیند که دیگر تنها کلانتر شهر نیست. اگر نگرش سیاسی غرب نسبت به ایران بهبود یابد، عربستان حامی اصلی اش در زمینه سیاست خارجی تهاجمی اش که با هدف رقابت با نفوذ ایران در منطقه است را از دست خواهد داد. رویکرد معتدل تر آمریکا در قبال ایران می توانست مانع از حمایت این کشور از بمباران یمن توسط سعودی ها شود؛ حمله ای که به بهانه مبارزه با حوثی ها انجام شده است.

آنچه که سعودی ها سال آینده درباره سیاست نفتی شان انجام خواهند داد، استراتژی شان با ایران پس از توافق را مشخص می کند. در حالی که توافق بر روی تحولات آینده منطقه تاثیر خواهد داشت، باید منتظر تاثیر آن بر نفت ایران هم باشیم. علاوه بر این واکنش عربستان به بحث انرژی ایران به استراتژی اش در قبال ایران پسا تحریم بستگی دارد.

نفت ایران پس از تحریم

شکی وجود ندارد که کاهش تحریم ها موجب بازگشت سهم ایران در بازار نفت می شود. ایران هم اکنون حدود 2.9 میلیون بشکه نفت در روز تولید می کند یعنی کمتر از 3.6 میلیون بشکه ای که در سال 2011 و قبل از اعمال تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا، تولید می کرد. صادرات نفت ایران حدود 1.1 میلیون بشکه در روز، یعنی نصف سطح قبل سال 2012 است.

بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران اعلام کرده است که ایران قصد دارد در کوتاه مدت با استفاده از لغو تحریم ها تولیدش را 1 میلیون بشکه افزایش دهد. وی سپس اعلام کرد که در بلندمدت قصد دارد میزان تولید نفت را در سال 2018 را به 5.7 میلیون بشکه برساند.

واکنش سعودی ها

عربستان در ابتدا با عرضه بیش از حد نفت به بازار، در برابر برنامه نفت ایران مقاومت خواهد کرد. این عرضه بیش از اندازه موجب کاهش قیمت نفت و پایین آمدن سود تمام کشورهای تولید کننده نفت خواهد شد. عربستان امیدوار است تا توافق به دست نیاید و موقعیت سیاسی و اقتصادی ایران پس از آن تقویت نشود.

شاهزاده های سعودی با انتخاب بین عدم دستیابی به توافق و کنار آمدن با حضور پررنگ ایران در دو حوزه سیاست منطقه ای و اقتصاد جهانی، روبه رو هستند. قبول ایران به عنوان قدرتی منطقه ای دارای مزایایی هم هست. به طور مثال، در زمینه تجارت، ایران دارای منابعی است که عربستان به آنها نیاز دارد. در زمینه منابع گازی ایران یکی از بزرگترین تولید کننده ها است.

در سوریه، در حالی که عربستان یکی از حامیان گروه های اسلامی است، ایران عاملی کلیدی برای شکست داعش است. همکاری در هر دو زمینه اگر حتی ممکن باشد، چندین سال به طول می انجامد. اما عربستان با تغییر در سیاست نفتی اش می تواند اولین گام مهم در ایجاد خاورمیانه ای بهتر برای دو کشوری باشد که یکی از آنها از سال 2011 از تحریم ها رنج می برد.

* نویسنده و تحلیلگر مسائل خاورمیانه که تخصصش در زمینه سیاست داخلی و خارجی ایران است

منبع: لوب لاگ/ مترجم: حسین هوشمند