امروز اردوغان آتاتورک را دوباره دفن می کند؟

دیپلماسی ایرانی: به هیچ وجه تصادفی نیست که ترک ها پانصد و شصت و دومین سالگرد سقوط قسطنطیه، پایتخت امپراطوری بیزانس را جشن می گیرند، آن هم در آستانه انتخابات مهمی که می رود نقطه تحولی در عرصه سیاسی ترکیه و حیات سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور و شاید حتی عموم منطقه باشد!

اردوغان خود را کمتر از سلطان محمد دوم که دژ قسطنطنیه را در 29 ژانویه 1453 محاصره کرد، نمی بیند. او حتی خود را کمتر از سلطان سلیم اول که توانست بر مملوکان در جنگ مرج دابق در سال 1526 پیروز شود و به موجب آن عثمانی ها توانستند به شرق جهان عرب برسند و مصر و بعد از آن غرب جهان عرب و شبه جزیره عربستان را از آن خود کنند و 400 سال بر این مناطق حکم رانی کنند، نیز نمی بیند. اردوغان حتی خود را کمتر از سلیمان قانونی که وین را در سال 1683 محاصره کرد و بخش های مهمی از اروپای شرقی را برای قرن ها به تصرف خود در آورد، نمی بیند.

اردوغان خود را در مرکز هاله ای از عظمت می بیند که از طریق آن توانسته با دشمنان خود در داخل و خارج برخورد کند. او تلاش می کند از شخصیت اجداد سلاطین عثمانی خود الگو بگیرد و خود سلطانی حقیقی شود. در همین راستا علیه نزدیک ترین هم پیمانانش نظیر فتح الله گولن که در رساندن او به قدرت در سال 2002 سهمی به سزا داشت، وارد عمل شد و انقلابی در روابط خود با آنها به راه انداخت. نهاد نظامی را توسعه داد و آن را به ابزاری در دستان خود تبدیل کرد. احزاب مخالف سکولار را تحت فشار گذاشت و تصویری از آنها کشید تا ثابت کند که دشمن دموکراسی هستند و خود تنها فرد دموکراتیکی است که به اسم ملت حکم رانی می کند. روحیه طایفه گری را به میان طیف های مختلف جامعه ترکیه بازگرداند و به کردها وعده صلح داد در حالی که تا به این لحظه عملا هیچ گامی در این راه بر نداشته است. در عین حال ترکیه در زمان اردوغان تبدیل به بزرگترین زندان برای روزنامه نگاران شد.

در سطح منطقه ای، اردوغان به گونه ای رفتار کرد گویی که وکیل وصی سوریه و مصر است، از سال 2011 نیز روی به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در این دو کشور کار می کند. به عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر کینه می ورزد برای این که حکومت اخوان المسلمین را سرنگون کرد. از بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه هم متنفر است برای این که در برابر حکومت اسلام گرایان سیاسی سوریه که می خواهند هیمنه خود را بر کل منطقه در چارچوب طرح سیاسی او پیش ببرند، سر خم نکرد. از گروه های جهادی به ویژه داعش و جبهه النصره حمایت می کند و مرزهای خود را به روی هزاران جهادی که می خواهند به سوریه و عراق بروند باز گشته است و هیچ توجهی هم به هشدارهای غربی ها نمی کند.

امروز ترک ها پای صندوق های رای می روند تا نمایندگان خود را برای پارلمان جدید انتخاب کنند. اما این بار این انتخابات با همه انتخابات گذشته فرق می کند، اگر اردوغان بتواند اکثریت دو سوم آرای مجلس را به دست آورد، ترکیه برای تغییر ریشه ای هویت خود خیز برخواهد داشت. این بار ادروغان آتاتورک را بار دیگر و برای همیشه دفن خواهد کرد. به این ترتیب اردوغان خود را پادشاهی نه تنها برای ترکیه بلکه برای همه مناطقی که می خواهد زمامداری خود را بر آنها حاکم کند، تبدیل خواهد کرد.

در سه مارس 1924 آتاتورک به عبدالمجید دوم ابلاغ کرد که دوران خلافتش به پایان رسیده است. همه نشانه ها حاکی از آن است که فردا اردوغان این تصمیم را لغو خواهد کرد.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11