قاسم سلیمانی یک مکتب فکری است

او را «قاسم» صدا می کند. مصاحبه که تمام می شود گوشی اش را بر می دارد و عکس های سلفی خودش با قاسم را نشانم می دهد و می گوید «قاسم نگو ماه بگو، قاسم گله». می گویدآخرین بار هفتهٔ پیش، سردار سلیمانی زمانی که فهمید حال من خوب نیست به خانه ام آمد. عکس های صادق خرازی با قاسم سلیمانی یکی دوتا نیست، چند وقت پیش چند عکس از سلفی هایش را در فیس بوک و سایر شبکه های اجتماعی منتشر کرد. عکس گرفتن با قاسم را یک افتخار می داند و برای این حرفش دلیل دارد. سید محمد صادق خرازی یکی از دیپلمات هایی ست که به واسطهٔ راه اندازی یک حزب جدید در جریان اصلاحات و اظهار نظر هایش یکی از خبر سار ترین چهر های امسال بوده است. یکی از موضوعاتی که منتقدین و موافقین را به صفحه فیس بوک خرازی کشاند، صحبتهای او در بارهٔ حاج قاسم سلیمانی بود. چه چیز بین خرازی و سلیمانی هست که باعث شده او اینگونه از سلیمانی بگوید. به همین مناسبت از او درخواست یک مصاحبه دربارهٔ موضوع خاص «قاسم سلیمانی» کردم. از صحبت هایش بر می آید که او شیفتهٔ اخلاق سردار قاسم سلیمانی ست که در ادامه این مصاحبه را می خوانید. 

آقای دکتر خرازی، مردمشما را به عنوان یک دیپلمات می شناسند، اما در سال گذشته خیلی ها خرازی را با متن ها و یادداشت هایی که دربارهٔ سردار سلیمانی می نوشتی، می شناسند. این موضوع ریشه اش کجا ست و چرا سردار سلیمانی؟ 

من قبل از اینکه خودم را دیپلمات یا سیاست مدار داخلی و یا کنشگر سیاسی بدانم خودم را یک بسیجی می دانم و بهترین دوران زندگی خودم را دوران حماسه دفاع مقدس می دانم و به آن افتخار می کنم و بهترین دوستان من نیز متعلق به همان دوران دفاع مقدس هستند. وقتی که به عقبهٔ تاریخ نگاه می کنیم می بینیم که فضیلت هایی که در دوران دفاع مقدس رخ داد زیر بنای اندیشه و عاطفه و اخلاق و حماسه را این دوران ساخت. این جریان در درون خودش فضیلت های فراوانی دارد و معمارانی نیز داشته است. کسانی که مظهر وحدت و صبر و شکیبایی و سمبل انسانیت و اسوهٔ اخلاق بوده اند. قاسم سلیمانی یکی از آن هاست. قاسم سلیمانی پرورش یافتهٔ دانشگاه هاروارد و ام آی تی و یا حوزهٔ علمیه قم و نجف نیست. اما او یک جهان در درونش علم، معرفت، انسانیت، اخلاق و شکوه و بزرگواری هست. از نظر من قاسم سلیمانی یک مکتب فکری ست. او یک ژنرال بی نظیر در سطح جهان است که اسمش برای آزادگان جهان امید و برای استعمار گران و صهیونیزم و کسانی که در درون امت اسلامی مانند داعش و جبهه النصر و القاعده و طالبان، مظهر انحراف اند، ترس و دلهره خلق می کند. 

چه شده که شما فکر می کنید قاسم سلیمانی یک مکتب فکری ست؟ 

ما افراد مبارز و مجاهد در راه خدا که دارای استراتژی و تفکر اند کم نداشتیم. اما قاسم با آن ها یک تفاوت دارد. این را باید در فضیلت و اخلاق و شرف و انسانیت قاسم دنبال کرد. او یک مکتب فکری ست و امروز در تمام سرحدات حهان اسلام، نام او با عزت اسلام و ایران پیوند خورده است. کسی از درون اسلام و امت اسلامی بیرون می آید و سمبل و اسطوره و اسوه می شود. اگر بخواهیم از اسطورگی و اسوه گی بگوییم، قاسم شانیت و وجاهت هر دو منظر را دارد. اسطوره ست به دلیل ماندگاری اش در تاریخ و اسوه ست به این خاطر که نمونه است و می تواند سمبل باشد. عکس گرفتن با قاسم سلیمانی افتخار است. هم نفسی و دوستی و مراودت با سردار سلیمانی افتخار است. 

چرا؟ 

به این دلیل که او بازیگر نیست. شفاف است. قاسم زلالی مردم کویر در چهره اش مشخص است ودر رفاقت با او نمی توان پیچیدگی دید. اگر بخواهیم قاسم را ارزیابی کنیم ما با سه قاسم سلیمانی روبرو هستیم. یک قاسم سلیمانی رزمنده و جنگنده در قامت جهانی که دست بسیاری از ژنرال های دنیا که دوره های عالی نظامی را دیده اند بسته است. دیگر اینکه با یک قاسم سلیمانی به عنوان نماد ملی ایرانی-اسلامی که سمبل افتخار دنیای اسلام است، روبرو هستیم. و دیگر اینکه یک قاسم به عنوان یک دوست و رفیق داریم که در این زمینه هم مانند دو مورد قبل فوق العاده ست. قاسم رودخانهٔ فضیلت نیست، سرچشمه فضیلت است و آنجا که چشمه می جوشد یکرنگی و زلالی و شفافی وجود دارد. 

به گذشته که نگاه می کنیم می بینیم قاسمی که فرمانده گردان بوده و مجروح شده و فراری بود، به این دلیل که پزشک منافقین، می خواست او را در مشهدبکشد، تا قاسم امروز هیچ فرقی نکرده است. گویی او یک مسئولیت در قبال دوستانش حس می کند و به همین دلیل قابل مقایسه با کسی نیست. 

انسان ها به دو شکل زندگی می کنند. مردم مشرق زمین با قلبشان و مردم مغرب زمین با مغزشان زندگی می کنند. او تمام مراتب تصمیم گیری و دولت مردی و مبارزاتی اش روی عقل است واما در میدان دوستی ها و روابط با اطرافیانش با قلبش زندگی می کند. و این انتقال زندگی با عقل و زندگی با قلب بسیار دشوار است. 

ارتباط بین شما و آقای سلیمانی چگونه شکل گرفت که امروز از شما به عنوان یکی از نزدیک ترین افراد به ایشان نام می برند؟

قاسم محبتش به من فراوان است و همیشه محبتش شامل حال من شده است. دردوران سختی ها، بیماری ها، تلخی ها، گرفتاری ها، شادی ها و غم ها همیشه در کنارم بوده است. او رفیق روزگار سخت من است. در رفاقتش خرده شیشه نیست. 

از لحاظ فکری چه قدر به هم نزدیکید؟ 

اردوگاه فکری قاسم تاثیری بر رفاقتش ندارد. او یک معیار دارد و آن هم خط امام و رهبری و پذیرش مبانی انقلاب است و اگر غیر از این را در جایی ببیند خودش را کنار می کشد. گرو های سیاسی او را می خواهند به خودشان منتصب کنند اما او اهل این بازی ها نیست و معیار انسانی برای خود دارد. معیار او فقط همان خط امام و رهبری ست. عده زیادی از اصلاح طلبان هستند که نظام را قبول دارند و معیاری انسانی برای خود دارند. قاسم انسان آزاده ایست و این ازادگی باعث شده برایش مهم نباشد که دوستانش اصلاح طلب هستند یا اصولگرا. 

شیمون پرز با عبارت «خاور میانه روی دست سلیمانی می چرخد» از او یاد می کند و از سویی چند وقت پیش از او با عنوان «الهه انتقام» یاد کرده بودند. به نظر شما هدف از یه کار بردن این تغابیر خوب و بد در بارهی سردار سلیمانی چیست؟ 

دشمن همیشه می خواهد سعی کند که نماد ها و اسطوره های مخالف خود را بد معرفی کند. از همین رو تعریف و یا تکذیب دشمن نباید معیار گفت و گوی ما باشد. اما ما می توانیم از سردار سلیمانی یک تعریف داشته باشیم. سلیمانی قدرت بازدارندگی نه تنها ایران، بلکه جبهه اسلام را افزایش داده است. در هر جا که دنیای اسلام یک جبهه با کفر و نفاق دارد، سلیمانی و تفکرش آنجا حضور دارد. قاسم سلیمانی و تفکرش باعث شده است قدرت بازدارندگی جبهه اسلام تقویت شود. این شعار نیست و یک حقیقت است. رهبری، رییس جمهور، وزیر امور خارجه به قدرت تفکر او اعتقاد دارند. دشمن هم به قدرت او اعتقاد پیدا کرده است به این موضوع اعتراف می کند. 

اوباما می گوید درست است که سلیمانی دشمن من است ولی من برای او احترام قائلم. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که من دوست دارم سلیمانی را ببینم. چه دلیلی باید وجود داشته باشد که رهبران ابرقدرت دنیا اینگونه در بارهٔ او سخن بگویند؟ 

جون او تکثیر شده است. امروز دیگر قاسم سلیمانی یک نفر نیست. امروز قاسم سلیمانی یک مکتب فکری شده است و هزاران قاسم از او تکثیر شده است. مردم در ماجرای شیخ حسن جوری در سربداران همه گفتند ما حسن جوری هستیم. سلیمانی هم امروز تکثیر شده است. امریکا و غرب هم این قدرت را دیده اند. غرب دیده است که کسی علی رغم همهٔ مخالفت ها و سختی ها، قدرت بازدارندگی به وجود آورده است. شما وضع امروز ایران را می بینید. شش سال پیش کنگره آمریکا، لایحهٔ تغییر حاکمیت و قدرت سیاسی در نظام ایران را ارائه می دهد. حال چه می شود که چهارسال تمام، همهٔ قدرت های جهان می خواهند سوریه سقوط کند اما نمی توانند. چه می شود که حزب الله در لبنان پیروز می شود، چه می شود که حماس پرچمدار مقاومت در سرزمین اشغالی می شود. چه می شود که در یمن و عراق و افغانستان افراطیون نمی توانند موفق شوند؟ دلیلش این است که قاسم سلیمانی امروز هزاران نفر است و نه یک نفر وامروز سلیمانیزم و یا قاسمیزم به وجود آمده است

آقای دکتر، ایران امروز در صحنهٔ بین الملل در دو حوزه فعال است، در فضای خاور میانه درگیر مبارزه با افراطی گری ست و از سویی دیپلمات های ایرانی در میدان مذاکرات با قدرت های جهانیی صحبت از گفت و گو می کنند. این دو روش با یکدیگر متفاوت است. آیا این دو جبهه مکمل یکدیگرند؟ 

همگرایی و هم افزایی قدرت نرم و سخت در تامین امنیت و منافع ملی اینجا تعمیم پیدا می کند. الزاما قدرت بازدارندگی از قدرت نرم ساطع نمی شود. قدرت بازدارندگی یک کشور در جایی هم منوط بر این می شود که آن کشور بتواند به شکل سخت هم حضور پیدا کند. لذا ما به همین دلیل توانستیم یک فضای متفاوت به وجود بیاوریم. ایران یکی از کشور های ایدئولوژیک دنیاست. چند سیاست خارجه در دنیا اینگونه اند. ایران، اسرائیل، فرانسه، امریکا و روسیه از جمله این کشور ها هستند که ذاتا و ماهیتا ایدئولوژیک هستند. الزاما در یک سیاست خارجه ایدئولوژیک فقط قدرت نرم به کار گرفته نمی شود. اگر آن موقعیت سخت و ویژه بازدارندگی ایران نباشد فدرت نرم هیچ کار نمی تواند بکند. قدرت نرم زمانی می تواند خودش را در مکانیزم های سیاست خارجه نشان دهد که پشتوانهٔ قدرت سخت را به همراه داشته باشدو این همان قدرت بازدارندگی ست و بدون قدرت سخت، محال است یک سیاست خارجه گفتگو محور و مذاکره محور موفق شود و اثر داشته باشد. اگر ما مرزهای جغرافیایی را در مرزهای جغرافیایی امروز ایران ببندیم آسیب پذیریم. اگر مرز جغرافیایی خود را در کنار مدیترانه و از طرفی قزاقستان و از طرفی چین و یمن و سوریه و لبنان ببندیم این مرزهای بیرونی و ایدئولوژیک، قدرت بازدارندگی را افزایش می دهد. بنابر این قدرت نرم و سخت با یکدیگر پیوند خورده اند. 

خب با تعابیر شما، اگر ما امروز دست بالا را در خاور میانه نداشتیم شما فکر می کنید قدرت های جهانی با ما مذاکره می کردند؟ 

خیر، توی سر ما هم می زدند. اگر امروز قدرتهای جهانی در سطح وزیر امور خارجه آمریکا دنبال وزیر ما راه می افتد که گفتگو و مذاکره کند، از سر نیازشان است. اگر نیاز نداشتند محال بود که مذاکره کنند. این قدرت سخت از موهبات یک تفکر ایدئولوژیک است و اگر نبود ما را زمینگیر می کردند. لذا قبل از اینکه بخواهیم به سیاست خارجه ایران نمره بدهیم.، باید به سیاست جبهه خارجه بازدارنده ایران نمره قبولی بدهیم. 

صحبت از مذاکرات شد، شما فکر می کنید مذاکرات ایران با ۵+۱ موفقیت آمیز خواهد بود؟

من غیب گو نیستم که بتوانم آینده مذاکرات را پیش بینی کنم اما به عنوان یک کار شناس معتقدم که اگر این مسیر ادامه پیدا کند ما به یک موفقیت عینی می توانیم برسیم مگر اینکه کسی بخواهد در آن اشکالی ایجاد کند. 

خب اگراین توافق حاصل شود چه تاثیری در اتفاقات خاور میانه خواهد داشت؟ 

من معتقدم، آن روز روز عزای اسراییل و اعراب است. قطعا آن روز تجلی قدرت معنوی و سیاسی ایران در جهان خواهد بود. اعراب و اسراییل در آمریکا و اروپا هزینه می کنند که این موقعیت که اتحاد و همگرایی که امروز در ایران است و توانسته سایه خودش را در منطقه بیندازد نتواند در عرصهٔ جهانی موفق باشد. در نهایت به این نتیجه می رسیم که قدرت سخت و نرم ایران در کنار هم و تلفیقشان باعث بروز پدیده ای به نام توسعه امنیت فراملی ایران که تاثیر این پدیده تبدیل به پارادایم می شود.

منبع: آینده ما