راز پیروزی اسد بر مخالفانش چیست؟

دیپلماسی ایرانی: این فقط قدرت نظامی نیست که باعث شده حکومت بشار اسد در وضعیت بهتری در برابر دشمنان داخلی اش قرار بگیرد، تحلیلگران امریکایی یکی از موسسه های مهم امریکا که اوضاع منطقه را به خوبی دنبال می کنند و برای کاخ سفید گزارشی از تحلیل ها و تحولات منطقه ارائه می دهند، می گویند که پراکندگی قدرت های بین المللی و عربی و سوری که همگی با حکومت بشار اسد به نبرد برخواسته اند سبب شده است تا او بتواند در برابر همه آنها دست برتر را داشته باشد.

دلایل این پراکندگی چیست؟ آنها برای پاسخ به این سوال به طور خلاصه به 10 مورد اشاره می کنند که در این جا به پنج مورد آنها اشاره می شود و موارد دیگر در شماره بعدی منتشر خواهد شد:

1. قدرت هم پیمانان حکومت سوریه و وابستگی آن به این کشورها که به وضوح اهداف او را تایید می کنند. این هم پیمانان شامل روسیه، ایران، چین، هند و ونزوئلا به علاوه ارکان اصلی حکومت (شیعه) عراق و گروه های شبه نظامی حزب الله لبنان هستند. هیچ کدام از این عوامل کمک حال کشورها یا گروه های نیابتی جنگ با حکومت بشار اسد نیستند.
2. وحدت نیروهای نظامی حکومت اسد و گوش به فرمان بودن آنها به اتاق واحد عملیات. این اتاق عملیات کار خود را با کارشناسان روسی و ایرانی که سلاح و مهمات و اطلاعات کافی در اختیار آنها قرار می دهند، هماهنگ می کند. در مقابل گروه های مسلح مخالفان چند پارچه و از هم گسیخته است، ارتباطاتی با کشورهای مختلف دارند اما چون اهداف آن کشورها متضاد است راه به جایی نبرده اند، کشورهایی مثل عربستان و قطر و ترکیه و اردن و فرانسه و امریکا و بریتانیا و غیره. علاوه بر آن اتاق عملیات واحدهای مخالفان که مقر آن در اردن بوده نیز قفل شده است، این اتاق توسط بندر بن سلطان و برادرش سلمان با هماهنگی اردنی ها و امریکایی ها اداره می شد. علاوه بر آن تاثیر اتاق عملیات دیگری که در شهر غازی عنتاب بود و توسط سازمان امنیت ترکیه اداره می شد نیز از بین رفته است. در این میان باید خودکشی مستمر گروه های مخالف اسلام گرا و غیر اسلامی را نیز باید افزود که جنگ را به یک جنگ تصفیه حساب با یکدیگر تبدیل کرده اند به ویژه میان "داعش" و "جبهه النصره".
3. در ابتدا یک کمیته مردمی مهمی حول نظام تشکل شد که به خاطر علاقه به حکومت نبود بلکه به دلیل خشونت بسیاری بود که داعش در پیش گرفته بود و فرار مردم از آشوب و مخاطراتی که هر روز در مناطقی که به کنترل آن در می آمد، به وجود آمده بود. این کمیته توانست سنی های موجود در ارتش و نهادهای دولتی دیگر را نیز به سمت خود جذب کند. برای همین این گروه ها دیگر نه شورشی شدند نه دلشان برای چیزی می سوخت. شاید بتوان گفت که همین مساله هم بر مشروعیت حکومت افزود. در مقابل روز به روز از طرفداران "ائتلاف ملی" مخالفان کاسته شد و دیگر حتی در میان اپوزسیون خارج هم فاقد جایگاه شدند. نبود چهره های توانا که بتواند گروه های مردمی و نهادها را به سمت خود جلب کند بر مشکلات افزود.
4. کاهش توجه به "ائتلاف ملی" مخالفان بدون این که بخواهند پشت آن را خالی کنند، به دلیل درگیری های داخلی و درگیری های موجود بین المللی دلیل دیگری برای این مقوله است. بعد از آن که خالد خوجه که اصالت ترکمنی و شناسنامه ترکی دارد به سمت ریاست ائتلاف انتخاب شد، عربستانی ها و مصری ها و اماراتی ها از ادامه این وضعیت خشمگین شدند برای همین از آن روی گردادند در حالی که ترکیه و قطر همچنان می روند تا نبود جای خالی آنها را پر کنند. پدر خوجه سال ها یکی از رهبران اخوان المسلمین بود که سال ها در سوریه زندانی بوده است. به استناد اطلاعات عربی و لبنانی این مساله سبب شده است تا کشورهای عربی همه کمک های مالی خود را به مخالفان متوقف کنند، به ویژه بعد از این که جریان ترکی توانست جایگاه خود را در داخل تقویت کند و جایگاه کسانی که به "اتحاد دموکراتیک" معروف هستند و از سال 2013 بر این نهاد تسلط داشتند، تضعیف شد. این تحول سبب می شود تا فشارهای ترکیه بر امریکا افزایش یابد تا با اعمال منطقه پرواز ممنوع و ایجاد مناطق امن در شمال سوریه موافقت کند.
5. رقابت و درگیری در داخل مجموعه بزرگ سنی حامی مخالفان سوری و مخالفت با رئیس جمهور بشار اسد نیز شدت گرفته است. رویارویی میان عربستان و مصر از یک سو و ترکیه از سوی دیگر و مصر و عربستان و امارات از یک سو و قطر از سوی دیگر برای همه روشن است. علاوه بر آن تفاوتی میان مواضع کشورهای عربستان و قطر و مصر در قبال بحران سوریه وجود دارد. در این میان اردن با حکومت سوریه در موضوع تروریسم هماهنگ می کند در حالی که اطلاعات امنیتی زیادی جز اطلاعات مرزی بین آنها رد و بدل نمی شود. ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن تلاش کرد با باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا بر سر یافتن راه حلی سیاسی برای بحران سوریه گفت وگو کند، با قبول این پیش شرط که اسد در مرحله انتقالی در سمت خود باقی بماند، و عربستان را نیز برای این کار ترغیب کرد. همچنین عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر نیز بر سر تشکیل قدرت نظامی عربی متشکل از عربستان و عراق برای آزاد کردن الانبار از داعش تلاش می کند. همچنین تلاش می کند که اوباما را راضی کند که مهمات نظامی و بالگردهای مصری را در اختیار این کشور قرار دهد. در چارچوب بحران کشورهای سنی، قطر و عربستان و الجزایر و دیگر کشورهای عربی دست به تصفیه حساب با یکدیگر در سرزمین لیبی زده اند. همه اینها در حالی است که بحران های یمن و سودان بحرین به قوت خود باقی است در حالی که نفوذ ایران در کشورهای سنی نیز روز به روز بیشتر می شود.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11