چرا ترکیه و قطر به داعش روی خوش نشان می‌دهند؟

دیپلماسی ایرانی: این روزها در رسانه های عربی و غربی اخبار بسیاری درباره این که ترکیه از حامیان اصلی داعش است، منتشر می شود. بسیاری از منابع حتی روزنامه ها و رسانه های ترکی می گویند که ترکیه حمایت های لجستیکی از داعش می کند و خاک خود را در اختیار آن قرار می دهد و منابع مالی این حمایت را نیز قطر تامین می کند. به عبارت دیگر ترکیه و قطر در هماهنگی کامل حمایتی همه جانبه از داعش به عمل می آورند تا در عراق و سوریه آشوب کنند.

در کنار این اخبار خبرهای دیگری نیز گاه به طور مستقیم و گاه به طور غیر مستقیم منتشر می شود مبنی بر این که اخوانی های عراق و سوریه نیز زیر چتر ترکیه و قطر در این دو کشور مدتی است که فعالیت های خود را آغاز کرده اند.

در عین حال گفته می شود که رهبران اخوان دیدارهای مهمی را اخیرا در استانبول ترکیه انجام داده اند و در آنها تصمیم های مهمی را درباره آینده تحرکات خود اتخاذ کرده اند. روزنامه العرب چاپ لندن گزارش می دهد که تصمیم حمایت از داعش برای استفاده از آن در جهت اهداف اخوان المسلمین در یکی از همین نشست های مهم در استانبول اتخاذ شده است.

به راستی هدف ترکیه و قطر در حمایت از داعش چیست؟ آیا آنها واقعا به اندیشه های افراطی و غیر انسانی داعش اعتقاد دارند یا گمان می کنند که می توانند آنها را با گذر زمان به زیر چتر خود بیاورند؟

قبل از این که به این پرسش ها پاسخ دهیم لازم است به این نکته اشاره کنیم که بر خلاف تصور ما (شیعیان و غیر سنی ها) داعش اگر چه از اندیشه های تند افراطی تبعیت می کند اما سنی ها به طور کامل با اندیشه های آنها غریبه نیستند. به عبارت دیگر سنی ها آنها را افرادی نمی بینند که اعتقاداتی مغایر با اعتقادات کلی آنها دارند بلکه می گویند آنها کسانی هستند که در اندیشه های سنی افراط می کنند و در اجرای احکام دینی اهل تسنن جانب افراط را در پیش گرفته اند. برای همین است که می بینیم هیچ کدام از کشورهای عربی و سنی مذهب جهان اسلام هیچ کدام از تحرکات غیر انسانی داعش در عراق و سوریه را محکوم نکرده اند و حداقل جانب سکوت را در برابر آنها گرفته اند.

حال پذیرفتن داعش و گروه های سلفی شبه نظامی تندرو به طور کلی، حتی القاعده از سوی اخوان المسلمین که اندیشه های سلفی و وهابی در آنها موج می زند و بسیاری از اعضای آن را وهابی ها تشکیل می دهند بسیار سهل و آسان است.

در حال حاضر در ترکیه حزبی بر سر کار است که در حقیقت شاخه ترکی اخوان المسلمین محسوب می شود. حزب عدالت و توسعه و رهبران آن از جمله رجب طیب اردوغان و عبدالله گل و احمد داوود اوغلو همگی اخوانی هستند.

سیاست قطر نیز روشن است. قطر کشوری است که اکثریت آن را وهابی ها تشکیل می دهند و در دوره فعلی همه تلاش خود را بر حمایت از اخوان المسلمین به هر ترتیبی که شده حتی به قیمت این که روابط بین المللی و عربی اش تخریب شود، متمرکز کرده است.

در حال حاضر وضعیت اخوان المسلمین در جهان عرب چندان خوشایند نیست. پس از سقوط حکومت اخوان المسلمین به ریاست جمهوری محمد مرسی در مصر شکست های اخوان در عرصه بین المللی و در دیگر کشورهای عربی منطقه نیز آغاز شد. در سوریه اخوان المسلمین شکست سختی را متحمل شدند و در حال حاضر از دایره معادلات بازی های سیاسی این کشور در جبهه مخالفان سوری نیز کنار گذاشته شده اند. در تونس نیز اوضاع چندان مناسبی ندارند و جایگاهشان بسیار متزلزل است. و در لیبی نیز به گواه گزارش رسانه های عربی به سمتی می روند که اوضاع را در این کشور به طور کامل از دست بدهند.

بنابر این در این عرصه اخوانی ها نیاز به یک پیروزی بزرگ سیاسی برای نجات خود از وضعیت فعلی و احیای روحیه سیاسی خود برای ادامه فعالیت هایشان دارند. از این رو به دنبال اجرای نقشه هایی در عراق و سوریه و سپس مصر و اردن و کویت و بحرین هستند تا بتوانند سناریوی اخوانی کردن جوامع عربی را مطابق این نقشه ها پیش ببرند. به همین دلیل به داعش روی آورده اند تا از آن به عنوان یک ابزار نظامی برای رسیدن به اهدافشان استفاده کنند.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تحرکات ترکیه و قطر در حمایت از داعش صرفا جنبه ابزاری دارد و در صورتی که به اهداف خود در جامعه عربی و بین المللی برسند یا این شبکه را متلاشی خواهند کرد یا آن را به تجزیه خواهند کشاند و یا این که عناصر آن را وادار خواهند کرد که برای ادامه حیاتشان مطابق با میل آنها رفتار کنند و دستورات آنها را به اجرا بگذارند که در آن صورت داعش مجبور خواهد شد از بسیاری از شعارهایی که در حال حاضر می دهد دست بکشد و از بسیاری از اهداف خود منصرف شود. در این میان آن چه جای افسوس بسیار دارد خون ریزی ها و تعدی به حرمت هایی است که صرفا برای این که عده ای به اهدافشان برسند در حق مردم بی گناه می شود.