چه کسی روابط ریاض – دوحه را شکراب می‌کند؟

دیپلماسی ایرانی: در حالی که می رفت روابط عربستان و قطر بعد از فرا خواندن سفرای کشورهای عربستان و بحرین و امارات متحده عربی رو به بهبود رود، مکالمه صوتی تازه ای از شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر سابق قطر با معمر قذافی، رهبر مخلوع لیبی منتشر شده که روابط ریاض – دوحه را مجددا شکراب کرده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، این نوار صوتی جنجالی گسترده در عربستان و برخی کشورهای عربی دیگر ایجاد کرده و انتظار می رود طی روزهای آینده شاهد تحرکات ضد قطری تازه ای در عرصه بین المللی باشیم.

این در حالی است که با توجه به نشست پیش روی اعضای شورای همکاری خلیج فارس که انتظار می رفت در آن به نوعی آشتی میان دوحه با کشورهای عربی دیگر عضو این شورا به وجود آید، اکنون این سوال به وجود آمده که چه کسی پشت افشای این مکالمه صوتی بوده است.

خشم افکار عمومی عربستان به اندازه ای رسیده که اکنون شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر سابق قطر را به چشم فردی دسیسه چین علیه کشور و حکومتشان می بینند.

از سوی دیگر برخی از کارشناسان نظری مغایر با افکار عمومی عربستان دارند و می گویند که پیش بینی نمی شود این نوار صوتی تاثیر چندانی بر نشست پیش روی شورای همکاری خلیج فارس بگذارد چرا که پیش از این مکالمه های صوتی متعدد و متضادی از مواضع معمر قذافی نسبت به کشورهای عربی به ویژه عربستان منتشر شده بود و این مسائل برای اعضای شورا امری عادی شده است.

با این حال ناظران بر این اعتقادند که افشای نوار صوتی اعتماد موجود در روابط ریاض – قطر را بیش از پیش مخدوش کند و عربستان بیش از همیشه خود را در معرض بی ثباتی منطقه ای ببیند.

گفته می شود این نوار توسط شیخ عبدالعزیز بن خلیفه آل ثانی، برادر امیر سابق و عموی فعلی امیر قطر که روابط چندان حسنه ای با برادرش نداشته منتشر شده است که نشان می دهد میزان اختلاف ها در خانواده حاکم بر قطر تا چه اندازه بالا است.

عده ای نیز می گویند فردی از درون خانواده حاکم بر قطر این مکالمه صوتی را منتشر کرده تا روابط ریاض – دوحه به حالت عادی خود باز نگردد. پیش از این منابع مختلف خبری خبر از وجود اختلاف های شدید در درون هیئت حاکمه به ویژه میان امیر تمیم، امیر فعلی قطر با پدرش که به امیر والد معروف شده بر سر حمایت از اخوان المسلمین که محل اعتراض عربستان و امارات است، می دادند. امیر تمیم تلاش بسیاری برای باز گرداندن روابط به حالت عادی اش می کند در حالی که افراد نزدیک به امیر والد به هیچ وجه موافق بهبود روابط با عربستان نیستند و همچنان بر لزوم حمایت از اخوان المسلمین تاکید دارند. به اعتقاد آنها آینده حکومت ها در جهان عرب از آن اخوان المسلمین است و قطر از هم اکنون باید به حمایت از آنها برخیزد تا در آینده به آن وفادار بمانند.

طی هفته گذشته برخی منابع خبری خبر از سفر برخی از چهره های اخوان به ترکیه و اعزام شیخ یوسف قرضاوی، رهبر معنوی اخوان المسلمین به تونس در راستای بهبود روابط دوحه – ریاض دادند.

در این نوار صوتی امیر سابق قطر به معمر قذافی می گوید: «قطر بیشترین کشوری است که توانسته عربستان را کلافه کند. اگر قیمت نفت طی سال های گذشته بالا نرفته بود به خدا قسم چیزی به اسم عربستان اصلا باقی نمی ماند، این ما هستیم که شبکه الحوار در لندن را راه اندازی کردیم و از شبکه الجدید در لبنان حمایت می کنیم. اگر خداوند به من عمری دهد تا 12 سال دیگر چیزی به اسم خاندان آل سعود باقی نخواهد ماند، این حرف مرا به خاطر داشته باشید، و من شک دارم، شک دارم، شک دارم، بسیار شک دارم که تا 12 سال آینده خانواده آل سعود را بتوانی ببینی. محال است محال.»

این مکالمه صوتی در جریان نشست اتحادیه عرب در اواخر مارس سال 2008 که در دمشق، پایتخت سوریه برگزار شد، انجام شده است. او سپس تاکید می کند، کسانی که کرامت انسانی ندارند کسانی هستند که امور خود را با عربستان هماهنگ می کنند مثل مصر و اردن. به ویژه مصر، مصر و عربستان دو کشور مهمی هستند که باعث شرمندگی امت عرب شده اند. امارات با عربستان مشکل دارد و به زودی روابطش تا ابد خراب خواهد شد. ما رفتاری که عربستانی ها علیه ما انجام می دهند را ضبط می کنیم، انگار که ما با آنها سر ناسازگاری داشته ایم، بعدا به آنها خواهیم گفت خودتان شروع کردید، این هم سند ضبط شده از شما.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11