شیخ تمیم دست به دامن شاه اردن شد

دیپلماسی ایرانی: قطر در وضعیت سختی به سر می برد. بعد از آن که کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی و بحرین در اقدامی هماهنگ با یکدیگر سفرای خود را از دوحه فرا خواندند، قطر وارد مجرای انزوا در منطقه شورای همکاری خلیج فارس شد. اگر چه کویت و عمان با این اقدام کشورهای مذکور همراهی نکردند اما قطر به خوبی می داند که اگر این کشورها دست به چنین اقدامی نزدند به دلیل مخالفتشان با این اقدام نیست، آنها هم از رفتارهای قطر دل خوشی ندارند و اگر دست به این اقدام نزدند تنها به این دلیل بوده که احساس می کنند در فضای پیش آمده می توانند نقش میانجی را ایفا کنند و صاحب جایگاهی تازه برای خود شوند.

در این میان قطر نیز بی کار ننشسته است. به رغم این که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در تصمیمی اعلام نشده تصمیم گرفتند در نشست اتحادیه عرب در کویت که پنج شنبه گذشته برگزار شد، حرفی از اختلافات خود نزنند و در صحن علنی چیزی در این زمینه بازگو نکنند، اما قطر در حاشیه آن تلاش کرد که از شدت تنش ها علیه خود بکاهد و به رایزنی با کشورهای ناراضی برای بهبود فضا علیه خود بپردازد.

در همین رابطه شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر روز یکشنبه 30 مارس در دیداری رسمی راهی امان، پایتخت اردن شد تا به این ترتیب پوسته انزوای در حال تنیده شدن علیه کشورش را بشکند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ایلاف، وابسته به جریان های لیبرال مخالف حکومت عربستان که مقر آن در لندن است، کاخ پادشاهی اردن دستور العمل این سفر را بیان نکرده و تنها به این نکته اشاره کرده است که این سفر یک روزه و تنها درباره روابط دو جانبه خواهد بود. همچنین پیش بینی می شود که در این سفر درباره صادرات گاز قطر به اردن نیز مذاکراتی انجام شود.

این در حالی است که پیش از این روابط اردن و قطر نیز چندان حسنه نبود و اردن حتی فرا خواندن سفرای سه کشور عربی از دوحه را فرصتی برای پیشبرد سیاست اعتراضی خود در قبال سیاست های قطر دانسته است.  

پیگیری سیاست های ضد اردنی شبکه الجزیره که مقر آن در دوحه است و آن را ارگان بازگوکننده سیاست های حکومت قطر می دانند به گونه ای که اقدام به تهیه و پخش گزارش های مفصل علیه دولت اردن می کرد، باعث ایجاد تنش در روابط دوحه – عمان شده است.

با این حال منابع دیپلماتیک بعید نمی دانند که شیخ تمیم در این سفر از پادشاه عمان بخواهد که میان دوحه با منامه، ریاض و ابوظبی میانجی گری کند و همان نقشی که از کویت و عمان خواسته از اردن نیز بخواهد.

آخرین بار ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن در ژوئن 2013 به اردن سفر کرده بود اما سفر او بسیار کوتاه و تنها چند ساعت بود و هدف از آن تبریک به شیخ تمیم برای انتصاب جدیدش به امیری قطر بود.

شیخ تمیم یک بار در سال 2011 نیز به اردن سفر کرده بود تا میان اردن با جنبش حماس میانجیگری کند. در آن سفر خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس نیز همراه او حضور داشت. قطر بعد از آن که اردن رهبران حماس را در سال 1999 از خاک خود اخراج کرد، میزبانی آنها را پذیرفت.

پیش از این محمد المومنی، وزیر اطلاع رسانی اردن اعلام کرده بود که کشورش طرحی برای حل بحران دیپلماتیک به وجود آمده میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با قطر ندارد و به هیچ وجه نیز قصد ندارد نقش میانجی گری را ایفا کند. مومنی دو هفته پیش در جمع خبرنگاران در امان گفته بود: «بحران به وجود آمده بر سر فرا خواندن سفرای کشورهای عربستان و امارات و بحرین از قطر مقطعی است و به زودی پایان می یابد و به صلاح اردن نیست که در این موضوع دخالت کند.»

در عین حال اردن به خوبی می داند که نتیجه میانجی گری های کویت قبل از فرا خواندن سفرای کشورهای عربی از امان به کجا انجامید برای همین تلاش می کند خود را وارد این بحران نکند و تنها از دور نظاره گر تحولات جاری باشد. در این میان رابطه نزدیک اردن به عربستان را نیز باید در نظر داشت که امان همواره سیاست هایش را با آن تنظیم می کند. پیش از این قطر از عمان نیز خواستار میانجی گری شده بود که تا حالا فعالیت های مسقط نیز راه به جایی نبرده است.

انتظار می رود در آینده ای نزدیک شیخ تمیم به سودان نیز سفر کند تا دامنه تلاش های قطر برای فرار از انزوای منطقه ای به فراتر از محیط حاشیه خلیج فارس برسد.

گفته می شود باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا در سفر خود به عربستان نیز از مقام های عربستانی خواسته است که در حل اختلافات داخلی خود تلاش کنند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11