تنش در اوکراین پایان دیپلماسی آمریکا- روسیه؟

سردی روابط آمریکا و روسیه بر سر اوکراین طیف گسترده ای از مهمترین طرح های امنیتی و دیپلماتیک دولت اوباما را به مخاطره انداخته است.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از وال استریت ژورنال، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا پس از روی کار آمدن در سال 2009 در بخشی از تلاش خود برای تنظیم مجدد روابط با مسکو، کرملین را به عنوان یک شریک کلیدی برای رفع مهمترین تهدیدات امنیتی جهان از جمله جنگ داخلی سوریه و برنامه هسته ای ایران و کره شمالی در فهرست قرار داد.

آمریکا همچنین طی پنج سال اخیر به دنبال مشارکت بیشتر روسیه در پیگیری کمپین کاهش تسلیحات، طرح های امنیتی انرژی و تجارت جهانی آمریکا بوده است. ضمن اینکه کمک روسیه برای حمل و نقل لوازم و تجهیزات آمریکا از افغانستان و به افغانستان بسیار حیاتی بوده است.

اما مقامات آمریکایی اذعان می کنند که با توجه به شکاف تهدیدآمیز بر سر اوکراین، این همکاری ها به مخاطره خواهد افتاد.

یکی از مقامات ارشد دولت اوباما دراین باره گفت: «واضح است که روابط دوجانبه ما تحت تاثیر اقدامات روسیه در اوکراین قرار خواهد گرفت و همین حالا هم شاهد پیامدهای این اتفاق هستیم. ضمن اینکه وقتی به مسئله ای مانند ایران نگاه می کنیم، بر این باور نیستیم که روسیه مشارکتی به نفع آمریکا در این زمینه داشته است.»

مقامات آمریکایی مطمئن هستند که مسکو همچنان در مذاکرات سوریه و ایران شرکت خواهد کرد، حتی با وجود اینکه اوباما روند کاهش روابط اقتصادی و تجاری آمریکا با روسیه را آغاز کرده است. این مقامات معتقدند مسکو این موارد را در مرکز مسائل امنیتی خود قرار داده است.

جنگ داخلی سوریه بیانگر پتانسیل همکاری آمریکا با مسکو در عرصه جهانی بوده است. کاخ سفید و کرملین از اردوگاه های مخالف حمایت کرده اند. روسیه در میان بزرگترین تامین کنندگان انرژی و تسلیحات برای رژیم بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه است. آمریکا نیز در مقابل تلاش کرده طرف های مختلف مخالف با اسد را تحت یک نیروی متحد علیه این رژیم تقویت کند.

حین ادامه جنگ داخلی سوریه، مسکو و واشنگتن سعی کرده اند با مشارکت هم یک فرآیند دیپلماتیک را در ژنو پیگیری کنند که پایانی سیاسی بر این بحران باشد: دو کشور طی ماه آگوست میانجی توافقنامه ای بودند که اسد را ملزم به تخلیه زرادخانه تسلیحات شیمیایی سوریه کرد.

با این حال چند هفته قبل از حمله روسیه به اوکراین، هم فرآیند ژنو و هم تلاش ها در زمینه خلع سلاح متوقف شده بود. مقامات آمریکایی تاکید می کنند که بحران جدید اوکراین باعث می شود شفافیت بیشتری در مورد دوستی یا دشمنی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در پایان دادن به جنگ سوریه ایجاد شود.

به گفته یکی از مقامات ارشد آمریکا روس ها در سوریه در مورد بسیاری از مسائل همکاری چندانی نداشته اند اما در مورد تسلیحات شیمیایی، سرمایه گذاری بالایی از سوی روسیه انجام شده و مشخصا ولادیمیر پوتین پرستیژ شخصی خود را روی این مسئله سرمایه گذاری کرده است.

ایران موضوع دیگری است که مقامات آمریکایی زیان های احتمالی اش را تخمین می زنند. ایران و قدرت های جهانی وارد مذاکرات سختی شده اند تا به اختلافات 10 ساله در مورد برنامه هسته ای ایران پایان دهند. مقامات آمریکا به طور کلی نقش سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و دیپلمات های وی را به دلیل کمک به تعلیق برخی از پیشرفته ترین بخش های برنامه هسته ای تهران، تحسین می کنند.

اما مسکو هنوز هم می تواند تباه کننده مذاکراتی باشد که در راستای دستیابی به توافق نهایی انجام می شود. روسیه طی هفته های اخیر مذاکراتی را با ایران آغاز کرده مبنی بر اینکه تهران در ازای ارسال انرژی به روسیه، از کمک مسکو برای ساخت یک راکتور هسته ای جدید بهره مند شود. مقامات آمریکا معتقدند این اقدام می تواند دورنمای توافق نهایی را نابود کند.

با توجه به شرایط اوکراین این احتمال وجود دارد که روسیه در اقدامی تلافی جویانه، مسیر های حمل و نقل پنتاگون به افغانستان که از خاک این کشور می گذرد را مسدود کند.

نهایتا اینکه کارشناسان عدم اشاعه تسلیحات نگرانند که پایان همکاری آمریکا- روسیه، برنامه مشترک کاهش تسلیحاتی آنها را تحت تاثیر قرار دهد. در دور نخست ریاست جمهوری اوباما، دو طرف توافق کردند که پیمان مهم جنگ سرد در مورد محدود کردن ذخایر تسلیحات هسته ای را گسترش دهند.

مقامات آمریکایی طی چند هفته اخیر ابزار نگرانی کرده اند که کرملین در حال نقض دیگر پیمان های کاهش تسلیحات استراتژیک تهاجمی موسوم به استارت است. آنها به خصوص به آزمایش موشک بالستیک توسط روسیه اشاره می کنند که نقض آشکار توافقنامه خلع سلاح 1987 است. این در حالی است که مسکو نقض این پیمان را رد کرده است.