تهدید نظامی ابزاری در خدمت جنگ روانی

دیپلماسی ایرانی: «مارتین دمپسی» رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا از گزینه های مختلف در سوریه یاد می کند ولی اقدام نظامی در سوریه را «چیزی از یک جنگ کم ندارد» خطاب می کند. او می گوید که دخالت نظامی بر علیه دولت سوریه می تواند میلیاردها دلار هزینه داشته باشد. دمپسی در نامه ای به سناتورهای آمریکایی پنج گزینه نظامی را مطرح کرد ولی چاک هیگل وزیر دفاع امریکا از کمبود بودجه نظامی می گوید. دیپلماسی ایرانی در گفتگوی خود با محمد فرهاد کلینی، کارشناش ارشد مسائل استراتژیک به بررسی احتمال حمله نظامی امریکا به سوریه پرداخته است:

مارتین دمپسی صحبت از احتمالاتی برای حمله نظامی به سوریه کرده است از جمله سخن از استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و منطقه حائل شده است. با توجه به تجربیات ناموفقی که امریکا در پاکستان و یمن داشته تا چه میزان شما احتمال استفاده از این گزینه ها را در سوریه جدی می دانید؟

تغییر شرایط در صحنه نظامی سوریه کاملا برای کلیه بازیگران به تدریج روشن می شود و موضوع برتری وغلبه نیروهای دولتی سوریه بر جریان تروریسم آدم خوار که بنام اسلام تولید کننده افراط گرایی است امری بدیهی می نماید.

موضوع دخالت نظامی در سوریه دارای ابعاد متفاوتی می شود و آمریکا هنوز از تناقض رنج می برد زمانی که مارتین دمپسی از ابعاد پنج گانه روش های نظامی سخن می کوید چاک هیگل وزیر دفاع امریکا با صدور فرمانی دستور داده که 20 درصد از بودجه ان وزارتخانه برای اولویت های نظامی و کارکنانش را قطع کنند و احتمالا این کاهش بودجه تا سال 2019 ادامه خواهد یافت. گفته می شود که این کاهش بودجه عملا حوزه ریاست ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا، دفاتر مرکزی وزارت دفاع و دیگر مراکز نظامی را شامل می شود.

چندی پیش برخی از سیاستمداران امریکایی از عدم وجود یک رویکرد وراهبرد مشخص در سیاست خارجی امریکا اشاره ای را مطرح ساختند. قابل توجه است که در میان مسئولین طراز اول امریکایی که نظرات آنها در تصمیم سازی بسیار موثر است تغییرات محدودی به چشم می خورد و نوع متفاوتی از سلایق سیاسی میان سوزان رایس مشاور جدید شورای امنیت ملی امریکا با جان کری و چاک هگل و حتی بایدن مطرح می شود و احتمالا جابجایی هایی را در آینده نزدیک در تیم مشاوران شاهد خواهیم بود.این تغییرات اتفاقی نیست و پیامد دارد.

امریکا سیاست محافظه کارانه ای در موضوع نحوه دخالت نظامی داشت، اما در آن مقطع کشورهای اروپایی بر اهمیت دخالت نظامی به صورت قوی تاکید داشتند و حتی به یکباره روسیه بزرگ ترین مانور نظامی خود بعد از فروپاشی اتحاد شوروری و با استعداد مشارکت 160 هزار نفر نظامی بر گزار می کند و سپس برخی مقامات نظامی انگلیس بر خطر ناک بودن موضوع منطقه پرواز ممنوع تاکید کردند که در نهایت لحن دخالت نظامی در سوریه تا حدودی متفاوت شد.

امریکا دارای تجربیات متفاوت در موفقیت عملیات هواپیماهای بدون سرنشین دارد و جان کری از مخالفان غیر آشکار این اقدام می باشد . گفته می شود که شخصی با نام تالوار که امور ایران و مسائل خلیج فارس را در شورای امنیت امریکا به عهده دارد احتمالا در آینده به عنوان مشاور نظامی و امنیتی جان کری در وزارت خارجه امریکا ماموریت جدیدی را به عهده خواهد گرفت که سازمان سیا از این انتصاب خشنود به نظر نمی رسد. جان کری نمی خواهد فقط با زبان سیاست همکاران خود را قانع کند و استدلال و نظارت امنیتی و نظامی در درون وزارت خارجه را بهبود بخشد.

دمپسی چندین راهکار را در خصوص سوریه اعلام کرده است شما کدام گزینه را محتمل تر می دانید؟

دمپسی از آموزش، مشاوره و حمایت از مخالفان ، انجام حملات نظامی محدود ، ایجاد منطقه پرواز ممنوع ، ایجاد مناطق حایل غیرنظامی داخل خاک سوریه ، کنترل محموله های تسلیحات شیمیایی دمشق نام برده است ولی به نظرمی رسد در کوتاه مدت ارسال سلاح های سبک و ضد تانک که به صورت متناوب و غیر علنی و محدود تا کنون انجام شده این بار با موافقت اولیه با کنگره و می تواند تا یک ماه آینده به صورت آشکار و گزینش شده در اختیار برخی از جناح های معارضین قرار گیرد و این عامل بیشترین احتمال است.

روحیه شبه نظامیان معارض بعد از شکست های مهم افول کرده است . نقش نیروی انسانی در معادلات به نسبت اوایل بحران تغییر کرده است. از سوی دیگر اختلاف جریان اخوانی در مصر با دخالت های غرب در مدار دیگری قرار گرفته است و این موضع بی تاثیر بر اخوان سوریه نیست. امریکا استراتژی دخالت نظامی از طریق هواپیماهای بدون سرنشین را از دستور کار خود خارج نکرده است و این احتمال وجود دارد که به دلیل ضعف جریان نیروی انسانی رویکرد تکنولوژی نظامی نقش جدیدی را ایفا نماید.

امریکا فعالیت های نظامی در مورد سوریه  را به سازمان سیا واگذار کرده است، آیا این تصمیم گیری های کلان که در اختیار سازمان امنیتی است معنای خاصی دربر خواهد داشت؟

نقش هواپیماهای بدون سرنشین از ابتدا در اختیار سازمان سیا بود و تقسیمات جدید ماموریتی هنوز شکل نگرفته است. هواپیماهای بدون سرنشین به عنوان یک سلاح بازدارنده در حوزه مبارزه با تروریسم معنا پیدا کرد وماهیتی امنیتی داشت لیکن امروزه به عنوان یک سلاح نظامی برای مدیریت جنگ های نامتقارن استفاده می شود. سازمان سیا حاضر نیست تا مسئولیت خود را براحتی واگذار کند.

نهایت نگرانی امریکایی ها از نبودن گیرنده مشخصی در تحویل سلاح است، با توجه به اینکه اتحادی میان مخالفان سوری وجود ندارد شما تا چه میزان این احتمال را می دهید که سلاح ها بدست القاده ای ها بیفتد و با این احتمال چرا امریکا اخیرا با تامین سلاح مخالفان موافقت کرده است؟

در یکی از سوال های شما پاسخ دادم که اصل انتقال گزینش شده پا برجا است . امریکا نمی تواند به راحتی موازنه را تغییر دهد ملاحظات متفاوتی وجود دارد. سیاست امریکا در تامین سلاح معنای جدیدی را بوجود می آورد که گویای پایان کارزار نیست و کماکان امریکا قصد دارد تا از جمع شدن عدم موفقیت در افغانستان با پدیده عدم موفقیت فوری در دخالت در سوریه جلوگیری کند.این اصرارغیر مستقیم برنقش هواپیماهای بدون سرنشین و تامین سلاح مخالفان بیانگر کور کردن و بی حاصل کردن ژنو 2 است و مخالف مسیر ژنو 1 است.

با توجه به هزینه های بالای حمله نظامی و تجاربی که امریکا تا به امروز در منطقه داشته است، تا چه اندازه دخالت نظامی مستقیم محتمل است؟

دخالت نظامی پر هزینه وخارج از فضای بین المللی و خارج از توان موجود امریکا است . حتی تقویت بنیه نظامی مخالفان سوری بخشی از بالا بردن توان چانه زنی سیاسی وامنیتی است . بر طبق براورد غرب خاندان اسد فعلا ماندنی است. ولی یک سوریه درگیر و ضعیف می تواند برای آنها ثمرات دیگری داشته باشد. اصل تهدید نظامی با توجه به قاعده بازی در ابعاد روانی ادامه می یابد و سیاست سایه شمشیر بر مذاکرات احتمالی ژنو 2 را حفظ می کنند .

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: جمعه 4 مرداد 1392/ باز انتشار: دوشنبه 7 مرداد 1392