به اسم دوستی با ایران به کام تهدید آمریکا

دیپلماسی ایرانی : ابتدای ماه جاری بود که محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران با همتای پاکستانی خود آصف علی زرداری در شهر مرزی چابهار دیدار داشت. از عکس های منتشر شده مشخص بود که رئیس جمهور ایران بسیار از حضور در میان هیاتی 300 نفره از پاکستان برای انعقاد قرارداد گازی خرسند است. دلیل این دیدار عزم دو طرف برای آغاز ساخت احداث خط لوله گاز که گاز طبیعی را از سرچشمه گاز پارس جنوبی در خلیج فارس به پاکستان می رساند، بود. قرار است گاز مورد نیاز تجار پاکستانی ، راننده ها و مصرف کنندگان این کشور از اواخر سال 2014 توسط این پروژه تامین شود.

این پروژه 5 میلیارد پوندی برای محمود احمدی نژاد از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و البته وی با به قطعیت رساندن آن در حقیقت یک تیر با چند نشان زده است. درآمد زایی برای ایران در روزهایی که به واسطه تحریم ها  با مشکلات اقتصادی بسیار زیاد دست و پنجه نرم می کند از اهم دستاوردهای این پروژه است. علاوه بر این به راه اندازی این پروژه می تواند نشان دهنده عدم خصومت میان ایران شیعه و پاکستان سنی باشد. در این سالها بسیاری از مخالفان رابطه ایران و پاکستان داعیه دار بحث تنش قومی میان این دو کشور بوده اند. سومین دستاورد چشمگیر این توافقنامه تاثیرات منطقه ای مثبت آن برای ایران و افزایش نفوذ تهران است.

نویسنده این مطلب برای گاردین در ادامه با اشاره به تحریم های ایران می نویسد: از تمام این دستاوردها مهم تر این است که این خط لوله به نوعی حلقه تحریم های ایران را در بخش انرژی  می شکند. بسیاری از کشورهای غربی همراستا با ایالات متحده به بهانه برنامه هسته ای ایران به تحریم های گسترده و همه جانبه این کشور روی آورده اند.
محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران در این خصوص گفت: من مطمن هستم که هیچ قدرت خارجی نمی تواند رابطه تاریخی و برادرگونه ایران و پاکستان را به خصومت بکشاند. این خط لوله سمبل استقلال ایران و پاکستان از ابرقدرت هایی است که به دنبال تحقیرما ، ایجاد شکاف و تسلط بر ما هستند. هیچ کس نمی تواند با گاز طبیعی بمب اتم بسازد. بر همین اساس است که آنها نمی توانند به هیچ وجه مخالف این توافقنامه ما باشند.

احیای قرار داد نیمه جان گازی میان ایران و پاکستان و زمان این دورهم جمع شدن مقام های رده بالای  دو کشور در چابهار و حضور برخی مقام های عربی در نشست انعقاد قرارداد نهایی را می توان نتیجه محاسبه زیرکانه زرداری در آستانه فصل انتخابات در پاکستان خواند. پاکستانی ها در یازدهم ماه می به پای صندوق های رای خواهند رفت. رئیس جمهور پاکستان که حضورش در قدرت در سپتامبر 5 ساله خواهد شد مایل بود با انعقاد عملی این قرارداد به رای دهندگان پاکستانی نشان دهد که دولت وی در واپسین ماه های حضور در قدرت هم دستاوردی داشته است. قطع و کمبود برق در ماه های گذشته مولود به راه افتادن موجی از نارضایتی ها اجتماعی و اعتراض های دردسرساز در پاکستان بوده است.

اما نکته قابل توجه در انعقاد این قرار داد  نه مانور انتخاباتی زرداری و نه تلاش احمدی نژاد برای دور زدن تحریم ها بود. پیامی که پاکستان برای امریکا از چابهار ایران فرستاد از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. رابطه پاکستان با تامین کننده نیازهای مالی اش و متحدی استراتژیک که سالها از حمایتش برخوردار بوده در چندماه اخیر بیشتر جنبه خصومت ورزی به خود گرفته  و دیگر از آن رابطه عاشقانه سابق خبری نیست. احساسات ضدامریکایی در پاکستان با حمله کماندوهای امریکایی به خاک این کشور و کشتن اسامه بن لادن در سال 2011 میلادی ، هیاهو در مرزهای افغانستان و پاکستان و ادامه حملات جنگنده های بدون سرنشین امریکایی هر روز متشنج تر از دیروز می شود. تحلیل گران امریکایی این روزها رابطه میان اسلام آباد و واشنگتن را زهرآگین می خوانند.

در نتیجه با این حرکت زرداری تمام تلاش خود را به کار گرفت تا به امریکایی ها بفهماند که اسلام آباد همزمان با خروج شما از افغانستان در سال 2014 میلادی و تضعیف جایگاه تان در منطقه ، به استقلال بیشتری در رابطه با دیگر کشورها دست خواهد یافت. دولت پاکستان این روزها به دنبال استراتژی سیاست هایی در دستگاه دیپلماسی خود است که به واسطه آن قدرت آمریکایی ها را به مبارزه بطلبد. این خط لوله نه تنها به کمک بخش انرژی پاکستان خواهد آمد بلکه دهان منتقدان ضدامریکایی سیاست های زرداری در قبال واشنگتن در نخستین سالهای حضورش در قدرت را هم خواهد بست.

مقام های ارشد پاکستانی تاکید می کنند که تصمیم زرداری نه تنها سست شدن پیوند اسلام آباد با واشنگتن را دنبال می کند بلکه به دنبال آن است که اصلی ترین رقیب منطقه ای پاکستان یعنی هندوستان را هم در استرس و نگرانی نگاه دارد. این رویکرد را می توان در نشست سه جانبه حامد کرزی از افغانستان ، زرداری از پاکستان به میزبانی دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس در خاک بریتانیا دید. در این نشست پاکستان عملا نقش هند در افغانستان پس از 2014 را نادیده گرفت. زرداری بی توجه به نگرانی های هند و امریکا دست دوستی و اتحاد خود را به سمت چینی ها هم دراز کرده است. اسلام آباد اخیرا مدیریت حمل و نقل بندر استراتژیک گوادر را از یک کمپانی سنگاپوری گرفته و به چینی ها سپرده است.
تلویزیون دولتی چین در گزارشی در این خصوص گفت: حضور چین در بندر گوادر فرصت های در اختیار هند برای دردسرسازی و کارشکنی در امور پاکستان را از بین خواهد برد.
دوستی با ایران ، اتحاد با چین و قهر با امریکا در کنار موفقیت زرداری در حفظ دولت در کنار هم به مدت 5 سال که در تاریخ سیاسی پاکستان بی سابقه است ، فضا را برای پیروزی مجدد زرداری در انتخابات آتی و بقای در پستش هموار کرده است. یک مقام پاکستانی در این خصوص می گوید: برای فردی که هیچ گاه آموزش علوم سیاسی ندیده ، این میزان تبحر در مدیریت سیاسی پاکستان فوق العاده است.

از سوی دیگر دولت باراک اوباما در پنهان کردن نارضایتی و خشم خود چندان موفق عمل نکرده و در برابر وسوسه جبران این خصومت ورزی پاکستان با اعمال تحریم مقاومت می کند. ویکتوریا نولاند سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در این خصوص می گوید: اگر قرارداد احداث خط لوله گاز میان ایران و پاکستان نهایی شود ، بر نگرانی های امریکا در نقض تحریم های تهران از سوی اسلام آباد خواهد افزود. ما موضع گیری خود در این خصوص را به صراحت به همتاهای پاکستانی خود اعلام کرده ایم.
امریکا برای منصرف کردن پاکستان، راهکارهای تامین انرژی دیگری را به این کشور پیشنهاد کرده است. در حالی که امریکایی ها با توسل به زبان هشدار به پاکستانی ها گوشزد می کنند که بهتر است برای فرار از تحریم ها به کمک های امریکا بسنده کنند، یک مقام پاکستانی با وعده های توخالی خواندن این سیاست امریکا می گوید: هیلاری کلینتون هم با وعده کمک آمد اما هیچ کاری انجام نداد.
ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: شنبه 10 فروردین 1392 / باز انتشار: جمعه 16 فروردین 1392