اوباما تل آویو را به امتیازدهی وادار خواهد کرد؟

دیپلماسی ایرانی: روسای جمهور امریکا طی دوره های اخیر، سفر به تل آویو را به عنوان یکی از برنامه های مهم و اصلی خود در دستور کار خود گذاشته اند. شاید به همین دلیل است که امتناع باراک اوباما از سفر به تل آویو تا این حد مورد توجه محافل بین المللی قرار گرفته است. به نظر می رسد این مسئله در کنار سردی روابط اوباما با مقامات رژیم صهیونیستی، شرایط را برای فلسطینی ها تا حدی بهبود بخشیده است. تازه ترین اقدامی که از سوی اوباما در این راستا انجام شده این است که او سفر خود به اسرائیل را مشروط به این مسئله کرده است که پیشرفت محسوسی در مذاکرات صلح میان اعراب و اسرائیل ایجاد شود. شرطی که  احتمالا مورد قبول مقامات رژیم صهیونیستی قرار نخواهد گرفت. دیپلماسی ایرانی این مسئله را در گفت و گو با صباح زنگنه، تحلیل گر مسائل خاورمیانه بررسی کرده است:

باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا سفر به اسرائیل را منوط به ایجاد پیشرفت در مذاکرات صلح خاورمیانه دانسته است. ارزیابی شما از این شرط اوباما برای سفر به اسرائیل چیست؟

مواضع دموکرات ها به طور سنتی بیشتر بر روی حمایت از فلسطینیان و رسیدن به توافق میان فلسطینی ها و اسرائیلی ها بوده است. در دوره اخیر اقداماتی که نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل انجام داد، باعث بروز اعتراض هایی در داخل کاخ سفید شد. به خصوص برخی از گفته های نتانیاهو در مورد امریکا و آقای اوباما، نوعی توهین به سوی امریکایی ها از سوی آن ها تلقی شد. در مقابل این رفتار نتانیاهو، مقامات امریکایی نیز برخی سفرها را به تعویق انداختند و از طرف دیگر برخی پاسخ ها مطرح کردند.

بعد ها شیمون پرز، رئیس جمهور اسرائیل وساطت کرد و تلاش کرد که یخ های ایجاد شده میان دو طرف را آب کند. اما ادامه روند روابط میان واشنگتن و تل آویو نشان داد که این یخ ها به این سادگی ها قابل ذوب نیستند.

در انتخابات اخیر باز هم علی رغم فضای ایجاد شده و بروز اختلاف میان احزاب اسرائیلی و ضعیف تر شدن موقعیت نتانیاهو، او باز هم بر ادامه شهرک سازی یهودی نشین تاکید می کرد و با بی توجهی به تاکیدهای امریکا، کار خود را ادامه می داد. از سوی دیگر مقامات تل آویو عملا نسبت به فلسطینی ها تعرض های سیاسی متعددی انجام می دادند و محمود عباس را برای گفت و گو مناسب نمی دانستند. اقدامات خشنی که نتانیاهو نسبت به فلسطینی ها انجام می داد زمینه را برای اعتراض کشورهای عربی همسایه فلسطین هم بیشتر کرد.

با این وضعیت و با توجه به این که منطقه خاورمیانه برای امریکا از لحاظ اولویت درگیری در منطقه به منطقه درجه دو در مقایسه با شرق آسیا تنزل پیدا کرد، طبیعی بود که مقامات امریکایی تا حدی بر حکومت فعلی اسرائیل فشار وارد کند و تلاش کند حکومت فعلی را به نرمش در مقابل اعراب تشویق کند و حداقل با بروز موج اسلام خواهی در منطقه باعث پیچیده تر شدن اوضاع نشود. از طرف دیگر امریکا سعی دارد با این کار به عرب ها و مسلمانان بگوید که در حال تلاش برای فشار وارد کردن به دولت اسرائیل است. بنابراین مجموعه ای از این عوامل در این اظهار نظر تاثیرگذار بوده است.

آیا سفر اوباما آن قدر برای مقامات رژیم صهیونیستی اهمیت دارد که بخواهند در ازای آن امتیازی به فلسطینیان بدهند؟

در واقع این اهمیت این طرف یا آن طرف نیست. بلکه موج اسلام خواهی یا تحولاتی که در منطقه بروز کرده، می تواند شرایط بدتری برای امریکا به وجود آورد و با یک حرکت نا پخته از سوی دولت اسرائیل اوضاع شدید تر خواهد شد. نزدیک تر شدن فلسطینی ها به یکدیگر و رای کشورهای عضو سازمان ملل به ایده دولت غیر عضو فلسطین در مجمع عمومی یک هشدار بود که باید امریکا هم این هشدار را جدی بگیرد.

با توجه به نتایج انتخابات پارلمانی اخیر در رژیم صهیونیستی، آیا ممکن است مقامات اسرائیلی در خصوص مذاکرات صلح انعطاف نشان دهند؟

ممکن است احزاب جدیدی که وارد پارلمان اسرائیل شده اند و احتمالا در تشکیل کابینه هم سهم خواهند داشت، تمایل بیشتری برای مذاکره نشان دهند. اما همه احزاب از یک حداقل هایی برخوردار هستند و طبعا نمی توان انتظار داشت که آن ها امتیازی به فلسطینی ها بدهند. اما آن ها پای میز مذاکره خواهند نشست و نمایش آمادگی برای مذاکره را از خود نشان خواهند داد.

آیا این موضع گیری اوباما منجر به تغییر وضعیت فلسطینی ها خواهد شد؟ آیا این موضع گیری به نفع فلسطینی ها است؟

اندکی تغییر پیدا خواهد کرد اما این تغییر خیلی زیاد نخواهد بود. طبعا فلسطینی ها باید از این فرصت استفاده کنند و با توجه به شرایطی که در مجمع عمومی سازمان ملل به دست آورده اند و روابط سرد میان دموکرات ها و دولت اسرائیل وجود دارد، شرایط را به نفع خود پیش ببرند./12

انتشار اولیه:چهارشنبه 11 بهمن 1391 / باز انتشار : یکشنبه 15 بهمن 1391