ژست بشردوستانه یا کسب درآمد از تحریم ها

دیپلماسی ایرانی: اولین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران به منظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملی سازی صنعت نفت را دنبال می کرد. اما امریکا در سال 1980 بود که اولین تحریم اقتصادی گسترده را علیه ایران به دلیل اشغال سفارت امریکا در تهران وضع کرد. در طول دوران پس از انقلاب و در پی پافشاری ایران برای ادامه فعالیت های هسته ای این تحریم ها شکل و شرایط جدیدتر و دشوارتری به خود گرفت. اما در این دوران روابط اقتصادی میان ایران و امریکا ادامه داشته است. صادرات امریکا به ایران که بیشتر بر پایه مواد غذایی همچون غلات و یا کالاهای پزشکی و داروست، با وجود افزایش تحریم ها و مشکلات بسیاری که در دریافت پول از ایران وجود دارد،سیر صعودی خود را طی می کند.  بر اساس گزارش دفتر اطلاعات آماری آمریکا ، صادرات این کشور به ایران از ۱۵۰ میلیون دلار در سال گذشته به بیش از ۱۹۹ میلیون دلار در هشت ماهه نخست امسال افزایش یافته است.دیپلماسی ایرانی در گفتگویی با دکتر مهدی تقوی اقتصاددان،  به بررسی علل افزایش صادرات امریکا به ایران با وجود تحریم ها پرداخته است:

در گزارش خبرگزاری رویترز صحبت از افزایش صاردات امریکا به ایران شده است. با وجود تحریم های شدید چگونه صادرت از امریکا افزایش پیدا کند؟
بله، خبرگزاری رویترز روز دوشنبه در گزارشی به نقل از دفتر اطلاعات آماری ایالات متحده نوشته است که صادرات آمریکا 30 درصد افزایش یاقته و یا به معنای دیگر شاهد 39 میلیون دلار افزایش صادرات از سوی امریکا به ایران بودیم که این میزان به هیچ وجه رقم قابل توجهی در تجارت جهانی نیست.بدین معنا که چنین افزایشی در در مقیاس جهانی مهم نیست و از سوی دیگر این موضوع که مطرح می شود چگونه با وجود افزایش تحریم ها این میزان افزایش صادرات را شاهد هستیم، باید گفت که تحریم ها بر کالاهای اساسی همانند مواد غذایی و دارو اعمال نمی شود.

عمده صادرات امریکا به ایران چه کالاهایی بوده است؟
عمده صادرات امریکا به ایران غلات است. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که افزایش صادرات غله از آمریکا به ایران در حالی صورت گرفته که ورود برخی کالاها از جمله تجهیزات پزشکی به ایران کاهش پیدا کرده است. دلیل آن هم این است که واردکنندگان ایرانی قادر نیستند پول این کالاها را به دلیل تحریم های اخیر مالی آمریکا پرداخت کنند.ایران واردکننده گندم و برنج است و به دلیل آنکه گندم جزو مواد غذایی اولیه است امریکا به دلایل انسان دوستانه این مواد را تحریم نکرده است. ایران واردکننده این مواد اصلی و اولیه است که چنین روندی بسیار خطرناک خواهد بود. به دلیل آنکه اگر این تحریم ها شدت پیدا کند، ایران نمی تواند مواد اولیه سفره غذایی خود را تامین کند.
بنابراین به دلیل آنکه هنوز این مواد تحریم نشده روند به مانند گذشته است و تنها دلیل امریکا نیز از عدم ممنوعیت واردات مواد خوراکی اولیه به ایران همان است که در صورت تحریم تمامی منابع قطع خواهد شد و منجر به فاجعه اقتصادی در ایران می شود. بنابراین ملاحظات بشردوستانه تا به امروز سبب شده است که مواد غذایی و دارو تحریم نشود.

به رغم اینکه ایران همچنان می تواند این کالاها را وارد کند ولی شرکت های آمریکایی ماه هاست شکایت می کنند که دریافت پول فروش محصولات آنها سخت تر و سخت تر می شود. روند پرداخت مبالغ به این شرکت ها به چه شیوه ای است و آیا راهکاری برای آن وجود دارد؟
تحریم های ارزی و بانکی سبب ایجاد مشکلات و موانع برای پرداخت ایران می شود. به باور من این تحریم های ارزی نیز در نهایت ممکن است بر صادرات این کالاهای ضروری هم تاثیرگذار باشد و  واردات به ایران تقلیل پیدا کند.
روند پرداخت به این شرکت ها از همان طریق کشور ثالث صورت می پذیرد که دلیل این تاخیرها احتمالا پی بردن امریکا به راه های دور زدن تحریم ها از سوی ایران است. به نظر می رسد اگر این مشکلات ادامه پیدا کند، شاهد خواهیم بود که این راه ها نیز به بن بست برسد.

آلمان که یکی از موفق ترین کشورهای اروپایی در اقتصاد است، خواستار تشدید تحریم ها علیه ایران شده است. مناسبات تجاری ایران با این کشور در چه حدی است و آیا این تحریم ها بر روابط تجاری با آن کشور هم تاثیرگذار بوده است؟
باید گفت در حقیقت آلمان هم جزو غرب است که غربی ها نیز جبهه مشترکی را علیه ایران باز کرده اند. تنها امریکا نیست بلکه کشورهای اروپایی نیز در کنار امریکا هستند، به دلیل آنکه آنها وابستگی اقتصادی بیشتری به ایالات متحده امریکا دارند تا به ایران، در نتیجه با اعمال این سیاست ها به همکار قدیمی خود نزدیک تر شده و حتی روابط اقتصادی آنها نیز گسترده تر می شود و حتی در این بحران های اقتصادی از امریکا کمک بیشتری دریافت خواهند کرد.
حال با افزایش تحریم ها ارزی که ایران بدست می آورد کمتر می شود و در نتیجه قیمت ارز روزبروز افزایش پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر اگر بازهم محدودیت ها بر صادرات نفت ایران افزایش یابد، نفت کمتری فروخته می شود، در نتیجه ارز کمتری دریافت شده و باز سبب افزایش ارزش ارز خواهد شد. زمانی که قیمت ارز افزایش می یابد نرخ تورم نیز در پی آن بالا  خواهد رفت.

در بحران اقتصادی پیش آمده به نظر شما راه حل اساسی برای گذر چیست؟
با پیشنهاد برخی از مقامات ایران برای مذاکره با امریکا، به نظر می رسد گذر از این بحران تنها با راه حل سیاسی حل خواهد شد. یعنی باید ابتدا تحریم ها کاهش پیدا کند.

در نهایت ممکن است این تحریم ها به سمتی پیش رود که کالاهای اساسی همچون غلات یا دارو ها نیز تحریم شود؟
ممکن است. اما امیدوارم هستیم که به آن سمت کشیده نشود، به دلیل آنکه ایران هنوز در بسیاری موارد خودکفا نیست. همچنین اگر برخی از کارخانه ها که قطعات آنها از خارج وارد می شود نیز تحریم شود، خط تولید تعطیل می شود.

انتشار اولیه : چهارشنبه 26 مهر 1391 / بازانتشار: دوشنبه 1 آبان 1391