ترجیح خواهرخوانده سوری بر بشار اسد

دیپلماسی ایرانی : دوستی دیرینه مصر و سوریه به دورانی بر می گردد که دو کشور به دلیل همسایه بودن و  مشترکات زیادی که با هم داشتند، به هم نزدیک بودند. تا جایی که در منطقه همیشه این دو کشور را به نوعی متحدان ضداسرائیلی می دانستند. اما در دوره انور سادات مصری که عقیده به ارتباط با رژیم صهیونیستی داشت تا اندازه ای این دو کشور از هم فاصله گرفتند. چندی پیش قاهره اعلام آمادگی کرد تا نشست چهارجانبه در کشورش برگزار شود و همراهی ترکیه و ایران در کنار مصر سبب شد تا دلگرمی برای سوریه در حل بحرانش باشد. سوری ها هم اعلام کردند که مصر یکی از بزرگ ترین شریک های سوریه است و از هرگونه طرح کمیته چهارجانبه استقبال می کند. به همین بهانه دیپلماسی ایرانی با صباح زنگنه، کارشناس مسائل خارومیانه در خصوص فراز و نشیب های دوستی مصر و سوریه گفتگویی داشته است که در زیر می خوانید:

وزیر اطلاع رسانی سوریه اعلام کرده است که مصر بزرگ ترین شریک ماست. روند تاریخی روابط میان مصر و سوریه را چگونه بوده است؟

مصرو سوریه روابط تاریخی و جغرافیایی دارند، چراکه هر دو کشور از کشورهای بزرگ عرب هستند و همسایگی آنها نیزکمک کرده است تا بتوانند در بسیاری ازمسائل تاریخی- سیاسی نقش ایفا کنند. همچنین مصر و سوریه چه در دوران جنگ های صلیبی و چه در دوران ورود استعمار جدید در این دو کشور در خط مقدم برخورد با آنها بودند. دوران استعمار و رشد ملی گرایی در دو کشور مبارزات ضد استعمارگری و اشغالگری آغاز شد و سپس توانستند جمهوری هایی را با حضور عمدتا نیروهای ملی گرا تشکیل دهند. پس از آن نیز دوران، دوران همکاری میان کشورها بود و به ویژه مبارزات مردم مصر و سوریه در مقابل اسرائیل و اشغال فلسطین آغاز شد. همکاری که میان آنها و نظامیان دو کشور وجود داشت در مقابل حرکت صهیونیستی قابل توجه بود.

رژیم صهیونیستی چه نقشی در تیرگی روابط دو کشور مصر و سوریه داشته است؟

 در دوران مبارزه با استعمار نیروهای علمی و فکری و سیاسی دو کشور همواره در ارتباط بودند، اما تشکیل اسراییل در فلسطین تلاشی بود برای قطع ارتباط میان دو کشور و دو ملتی که با هم دوست بودند.

رژیم صهیونیسیتی با هماهنگی هایی با غرب تلاش کرد تا این دو کشور را از هم جدا و دور کند،حمله های اسرائیل به مصر و سوریه سبب شد تا ضربه های زیادی را به نیروهای مسلح این کشورها وارد کند و باعث عقب افتادن این کشورها در بسیاری از برنامه های توسعه شد.

آیا رشد حرکت های اسلام گرا در مصر و سوریه نیز همزمان اتفاق افتاد؟

مساله رشد حرکت های اسلام گرا در مصر علاوه بر حرکت های ملی گرایانه، این بود تا اینگونه گرایش ها از مصر به سایر کشورها همچون سوریه، اردن و لبنان و فلسطین تسری پیدا کند. این حرکت ها درسوریه نیز با همان نام اخوان المسلمین شروع شد، اما در این کشور نتوانست به گستردگی مصر عمل کند. مقاومت مردم و دولتمردان سوریه و مصر در مقابل اسرائیل اقدامات شناخته شده ای به حساب می آید که بر سایر کشورهای اسلامی تاثیرگذار بوده است.

چه عواملی باعث دوری دو کشور از هم شد؟

در تشکیل احزاب ملی گرا، لائیک یا احزاب ضد استعماری دو کشور در کنار هم حرکت می کردند. طبعا با تحمل ضربات زیاد مصر از رژیم صهیونیستی فضایی به وجود آمد و پس از فوت عبدالناصر و در دوران سادات سبب شد تا مصر به فکر آشتی با رژیم صهیونیستی بیفتد. اما سوریه همچنان در مواضع خودش نسبت به اسرائیل محکم بود.

در دوران مبارک روابط میان مصر و سوریه گاهی قوی و گاهی ضعیف می شد، همه به یاد داریم که مصر و سوریه در زمان حمله عراق به کویت گروه 2+6 را تشکیل را دادند که شامل کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به علاوه مصر و سوریه بود که نیروهای مسلح خود را فرستادند و در آزادسازی کویت شرکت کردند.

این مراحلی بود که از نزدیک شاهد نوسانات در روابط میان دوکشور بودیم، اما هیچگاه مصر از سوریه به لحاظ اتخاذ مواضع فاصله زیادی نداشته است. با سقوط مبارک فضای جدیدی به وجود آمد که سوریه احساس کرد می تواند ازاین فضا در مقابل رژیم صهیونیستی استفاده کند. اما قطعا این یک حربه دولت بود، چراکه درست است سرکار آمدن اخوان المسلمین در مصر با گرایش های ضد اسرائیلی قوی آنها، اما ضمنا گرایش به احزاب خواهرخوانده آنها در سوریه هم قوی بود و تاثیر خود را در موضع گیری مصری ها داشت.

آیا نزدیکی مصر به سوریه در دوران بحران این کشور می تواند بر حل مساله تاثیرگذار باشد؟

امروزه هم اگر در بحث سوریه تامل کنیم ورود مصر به عرصه ارائه راه حل ها با توجه به داشتن دو امتیاز : 1. ضداسرائیلی بودن مصر 2. نزدیک بودن به اخوان المسلمین سوریه شاید بتواند راه حل را سریع تر به مقصد هدایت کند.

 تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

بازانتشار: یکشنبه 2 مهر 1391 / بازانتشار:7 مهر 1391