بوى باروت در کارزار انتخابات رياست جمهورى لبنان
نویسنده خبر:
على موسوى خلخالى
گروه‌هاى شبه‌نظامى لبنانى همگى به حالت آماده‌باش کامل در آمده‌اند تا در صورت به بن‌بست رسيدن مذاکرات براى انتخاب رئيس‌جمهورى خود را وارد يک درگيرى تمام عيار داخلى کنند.
بى‌شک به تعويق افتادن زمان انتخابات پارلمانى براى انتخاب رئيس‌جمهورى در لبنان بحران موجود در اين کشور را باز هم بحرانى‌تر کرده است.
تا تشکيل جلسه دوم پارلمان لبنان که 12 نوامبر خواهد بود، زمان زيادى باقى نمانده اما به نظر مى‌رسد بحران ناشى از عدم توافق احزاب سياسى لبنانى بر سر انتخاب رئيس‌جمهور توافقى به اندازه‌اى شديد است که رفته رفته مى‌رود تا حوصله گروه‌هاى سياسى را به آخر برساند.
اما اين همه داستان نيست. پيش از اين گمان مى‌رفت که عدم توافق بر سر انتخاب رئيس‌جمهور تنها يک بحران سياسى به وجود آورد که خطرى فراتر از اختلاف‌هاى مسالمت‌آميز سياسى در پى نداشته باشد. به عبارت ديگر مخالفتى است که تنها در محدوده صحبت و مرزهاى رفتارى خواهد بود. اما چند روزى است که خبرهايى مخابره مى‌شود که نشان مى‌دهد عمق اختلاف‌ها بسيار فراتر از يک دعواى سياسى است.
گزارش‌ها نشان مى‌دهد، گروه‌هاى شبه‌نظامى لبنانى که طبيعتا هر کدام وابسته به يک جريان سياسى هستند به حالت آماده‌باش کامل در آمده‌اند تا در صورت به بن‌بست رسيدن مذاکرات براى انتخاب رئيس‌جمهورى خود را وارد يک درگيرى تمام عيار داخلى کنند. يعنى به عبارت ساده‌تر لبنان به سمت يک جنگ داخلى تمام عيار شايد بدتر از دوران جنگ‌هاى داخلى دهه هشتاد آماده مى‌کند.
آيا جنگى در راه است؟
در حالى که کمتر از ده روز است که نمايندگان اروپايى لبنان را ترک کرده‌اند و پيش از ترک بيروت خبر از رسيدن به توافقى براى انتخاب رئيس‌جمهورى لبنان مى‌‌دادند و از سوى ديگر نمايندگان لبنانى با طرف‌هاى آمريکايى بر سر انتخاب رئيس‌جمهورشان به ادعاى خود مذاکرات سازنده‌اى داشته‌اند، «بان‌کى‌مون» دبير کل سازمان ملل نسبت به تشديد بحران در لبنان هشدار داده است.
وى در گزارش ويژه خود که درباره لبنان تهيه شده در نشست نمايندگان شوراى امنيت سازمان ملل گفت: «از همين جا پيامى فورى به تمام احزاب سياسى لبنانى مى‌فرستيم و آن اين که فورا و بدون هيچ درنگى دست از تلاش براى مسلح ساختن گروه‌هاى شبه‌نظامى تحت فرمان خود بردارند و تمام آموزش‌هاى نظامى به نيروهاى خود براى استفاده از سلاح را فورا متوقف کنند.»
بان‌کى‌مون همچنين گفت: «اين بسيار نگران‌کننده است که شاهديم بيشتر احزاب سياسى در لبنان خود را براى رو در رويى در صورت دگرگونى احتمالى در اوضاع سياسى کشور آماده مى‌کنند.»
در همين حال «ترى رود لارسن» ناظر قطعنامه 1559 شوراى امنيت در لبنان گزارشى را به اعضاى دائم اين شورا تقديم کرده که در آن ياد‌‌آور شده است که تمام گروه‌هاى سياسى لبنانى تلاش‌هاى مضاعفى را براى آماده‌سازى و مسلح ساختن نيروهاى شبه‌نظامى خود آغاز کرده‌اند.
بنا به گزارش لارسن گروه‌هاى لبنانى از بيم آشفته شدن اوضاع سياسى کشورشان آماده‌سازى نيروهاى نظامى تحت کنترل خود را در دستور کار قرار داده‌اند.
لارسن تاکيد کرده، اوضاع سياسى لبنان در آستانه انفجار است به گونه‌اى که مسلح شدن شبه‌نظاميان لبنانى در سراسر کشور به شکل بسيار گسترده‌اى آغاز شده و مى‌توان گفت، عرصه سياسى لبنان اکنون همانند انبار باروتى است که در صورت بروز کوچکترين جرقه‌اى انفجار مهيبى را موجب مى‌شود.
«مصطفى علوش» نماينده طيف المستقبل در پارلمان لبنان (يکى از احزاب وابسته به گروه 14 مارس يا اکثريت) نيز وقوع انفجار امنيتى در لبنان در صورت تداوم بن‌بست سياسى را نامحتمل ندانست و گفت: «اگر گروه‌هاى مخالف لبنانى دست به کارهاى غير قانونى همچون اشغال وزارت‌خانه‌ها، شورش عليه دولت مرکزى، تلاش براى تشکيل دولت دوم ]يا دولت موازى[ يا تلاش براى ابقاى «اميل لحود» در منصب خود زنند، هيچ بعيد نيست کشور فورا وارد يک بحران امنيتى سياسى گسترده شود.»
وى در ادامه افزود: «ما اکنون در برابر دو گزينه قرار د‌اريم. رود در رويى با فاجعه با رئيس‌جمهور يا رو در رويى با فاجعه بدون رئيس‌جمهور. ما گزينه اول را انتخاب مى‌کنيم زيرا در صورت وقوع حادثه‌اى کسى هست که کشور را اداره کند.»
علوش تاکيد کرد: «ما در حقيقت گزينه توافق را انتخاب مى‌کنيم. در غير اين صورت گروه‌هاى مخالف مجبورند نخست‌وزيرى سنيوره را بپذيرند. زيرا آنچه قانون اساسى بر آن تاکيد دارد توافق بر سر انتخاب رئيس‌جمهور است.»
گفته‌هاى علوش به خوبى نشان مى‌دهد که در پس پرده اتفاقاتى در حال رخ دادن است. از قراين و اظهارات سياستمداران لبنانى چنين استنباط مى‌شود که در صورت به بن‌بست رسيدن احزاب سياسى براى انتخاب رئيس‌جمهورى ، برخى گروه‌هاى لبنانى در صدد حمله به وازت‌خانه‌ها و اماکن دولتى يا تشکيل دولت موازى که بسيار مورد علاقه اميل لحود رئيس‌جمهورى کنونى است، هستند.
اگر هشدارهاى بان‌کى‌مون و نماينده شوراى امنيت را در کنار اظهارات نماينده طيف المستقبل قرار دهيم به خوبى بوى باروت را از جبهه سياسى لبنان استشمام مى‌کنيم.
مرز بحران کجاست؟
حقيقتا نمى‌توان گفت به طور دقيق مرز نهايى بحران سياسى جارى در لبنان کجاست. اين بدان معنا نيست که سعه صدر سياسى احزاب سياسى لبنانى گسترده است، بلکه بر عکس عرصه آن چنان تنگ شده که به هر سو مى‌نگريم مرزهاى بحران را به راحتى مى‌بينيم.
نخستين مرزى که اکنون مدتى است مبتلور شده، تهديد نمايندگان اکثريت پارلمان لبنان به انتخاب رئيس‌جمهورى به شيوه راى موافق نيمى از نمايندگان حاضر به علاوه يک نماينده است. موضوعى که به شدت مورد انتقاد گروه‌هاى مخالف لبنانى يعنى نيروهاى 8 مارس به ويژه جريان «ميهن آزاد» به رهبرى «ميشل عون» قرار گرفته است.
ميشل عون در اعتراض به اين تصميم طرفداران 14 مارس آن را انقلابى دانسته که با انقلابى ديگر مواجه خواهد شد.
وى همچنين انتقادهاى گسترده‌اى را از دولت «فواد سنيوره«، نمايندگان 14 مارس، آمريکا و فرانسه کرده و آنها را متهم به تلاش براى رسيدن به تماميت‌خواهى نظام کرده است.
ميشل عون همچنين اعلام کرد، در صورتى که طيف اکثريت نخواهد بر سر تعيين جانشين اميل لحود به توافق برسد، وى نيز در برابر تحويل قدرت به نيروهاى 14 مارس مقاومت خواهد کرد.
رهبر جريان ميهن آزاد مجددا خواستار برگزارى انتخابات در لبنان شد و ضمن انتقاد از توافق‌نامه طائف گفت: «کسانى که خونشان را براى کشور فدا کردند اکنون از قدرت دور شده‌اند. دشمنان لبنان بدانند، لبنان نمى‌تواند تنها به يک رنگ باشد. اکنون دولت ما يک دولت غير مردمى است. نمايندگان مسيحى که در کابينه هستند، نمايندگان ما نيستند. مسئول وزارت دارايى کيست؟ چه کسى او را انتخاب کرد؟ مسئوليت «سامى حداد» ]وزير اقتصاد و دارايى[ چيست؟ «طارق مترى» ]وزير فرهنگ[ در دولت چه مى‌کند؟ «شارل رزق» ]وزير دادگسترى[ چه مسئوليتى دارد؟»
وى در ادامه افزود: «وقتى که وزيران شيعه کابينه استعفا داده‌اند، دولت ديگر چه مشروعيتى دارد؟ هر کسى که تلاش دارد نقشه طائفه‌ها را در لبنان کم‌رنگ کند، در حقيقت تلاش مى‌کند لبنان را از نقشه محو کند. تا کنون دو مرتبه تلاش کرده‌اند اين بلا را بر سر ما بياورند، يک مرتبه به بهانه مسيحيان و يک مرتبه به بهانه شيعيان.»
در اين ميان خبرهاى ضد و نقيض حاکى از آن است که «سمير جع‌جع» رهبر فالانژهاى لبنان که با وجود عدم برخوردارى از جايگاه مردمى و سياسى در لبنان سوداى رياست جمهورى را در سر مى‌پروراند، فالانژهاى نظامى خود را به حالت آماده باش در آورده و منتظر است تا مذاکرات احزاب سياسى لبنان به بن‌بست برسد تا خود را وارد کارزار نظامى کند.
پيش از اين گروه اکثريت 14 مارس از نامزدى «سمير جع‌جع» براى رسيدن به پست رياست‌جمهورى لبنان حمايت مى‌کردند اما با گذشت زمان، هنگامى که دريافتند وى گزينه مناسبى براى اين پست نيست و همچنان بر طبل خشونت مى‌کوبد و علاوه بر آن هراس گسترده‌اى از قدرت گرفتن وى در ميان مردم لبنان وجود دارد، از نامزدى وى براى رياست جمهورى لبنان صرف نظر کردند. اما با اين حال وى همچنان خود را از طرفداران گروه 14 مارس مى‌داند. البته چاره‌اى هم جز اين ندارد. زيرا گروه‌هاى مخالف 8 مارس به هيچ وجه حاضر به مصالحه با وى نيستند.
از سوى ديگر به نظر مى‌رسد، دولت سوريه نيز چندان بى‌ميل نيست، عرصه سياسى لبنان به بن‌بست برسد. به نظر سورى‌ها در صورت کشيده شدن کشور به مرز جنگ داخلى آنها مجبور خواهند شد دوباره به سمت سوريه دست دراز کنند و دوباره از آنها براى نجات کشورشان کمک بخواهند.
سفر اخير «برنارد کوشنر» وزير امور خارجه فرانسه به سوريه نيز در همين راستا صورت گرفت. وزير امور خارجه فرانسه اميدوار است بتواند، سورى‌ها را راضى کند تا از لجاجت بر سر بحرانى کردن بيشتر اوضاع سياسى لبنان دست بر دارند.
با اين حال فرانسوى‌ها منتظر بازگشت «جان کلود کوسران» فرستاده خود به منطقه که روز گذشته از عربستان وارد سوريه شده، هستند. وى قرار است با «وليد معلم» وزير امور خارجه لبنان بر سر انتخاب رئيس‌جمهورى آن کشور به مذاکره بپردازد و وى را در جريان مذاکرات وزيران امور خارجه فرانسه، ايتاليا و اسپانيا درباره لبنان قرار دهد.
قرار است کوسران پس از دمشق به تهران بيايد تا اين موضوع را با طرف‌هاى ايرانى خود نيز در ميان بگذارد.
در همين حال قرار است «عمر سليمان» مدير سازمان اطلاعات مصر نيز با همين هدف سفرى را به سوريه انجام دهد.
در اين ميان آمريکايى‌ها به طيف اکثريت تاکيد کرده‌اند، به هيچ وجه رئيس‌جمهور را از طريق نصف نمايندگان به علاوه يک نماينده انتخاب نکنند.
آمريکايى‌ها تاکيد کرده‌اند، در صورت اجراى اين روش کشور به سمت انقلابى حرکت خواهد کرد که متعاقب آن وقوع عمليات مسلحانه اجتناب‌ناپذير است و هيچ تضمينى براى پيش‌بينى ابعاد حوادث بعد از آن نيز وجود ندارد.
«عبدالله بوحبيب» سفير سابق لبنان در واشنگتن در اين باره مى‌گويد: «بحران لبنان منعکس‌کننده ديگر بحران‌هاى منظقه است. منطقه شاهد جنگ عراق، پرونده هسته‌اى ايران، اختلاف‌هاى جارى با ايران و سوريه و درگيرى‌هاى شيعه و سنى است. در صورت تداوم بحران کنونى در لبنان کل منطقه دچار بحران خواهد شد و اين موضوع آمريکايى‌ها را بيش از پيش نگران کرده است. به گونه‌اى که آنها از تاثير اين بحران بر ديگر موضوعات مختلف مورد نزاع در منطقه بيمناکند. آيا آنها خود را براى يک چنين بحرانى آماده کرده‌اند؟ چه کسى نگرانى آنها را مى‌فهمد. نگرانى که صد البته نگرانى جامعه جهانى نيز هست.»
نامزدها چه کسانى هستند؟
نمى‌توان به طور قطع گفت، نامزدهاى رياست جمهورى لبنان براى تصدى پست رياست‌جمهورى چه کسانى هستند.
اين سر در گمى زمانى دو چندان مى‌شود که خبرها حاکى از آن است که «پطريک صفير» از پذيرش نام نامزدهاى کميته چهار جانبه مارونى‌هاى لبنان براى انتخاب رئيس‌جمهورى سر باز زده است.
پطريک صفير گفته است که ترجيح مى‌دهد احزاب سياسى لبنانى خود بر سر معرفى رئيس‌جمهورى به توافق برسند. اگر هم به توافق نرسيدند، در آن موقع نام نامزدهاى رياست‌جمهورى مورد تاييد مسيحيان را در تاريخ 12 نوامبر يعنى زمان جلسه پارلمان براى انتخاب رئيس‌جمهورى معرفى خواهد کرد.
گزارش‌ها حاکى از آن است که وى در نهايت نامزد نهايى را از ميان نامزدهاى مورد نظر گروه 14 مارس، «نسيب لحود» و «پطرس حرب» و نامزد گروه‌هاى مخالف يعنى «ميشل عون» انتخاب خواهد کرد. البته احتمال سومى نيز وجود دارد و آن اين که وى فهرستى از دو يا سه نامزد تهيه کند که در آن نامى از نامزدهاى مورد نظر هر دو طرف وجود نداشته باشد.
اين خبر در حالى مخابره شده است که کارشناسان پس از مذاکرات ميشل عون با امين جميل که در راستاى توافق بر انتخاب رئيس‌جمهور صورت گرفته بود، انتخاب ميشل عون به سمت رياست‌جمهورى لبنان را بسيار محتمل دانسته بودند. پس از آن مذاکرات هر دو طرف بر سازنده بودن مذاکرات تاکيد کردند.
بدين ترتيب و با قرار دادن ملاقات‌هاى مکرر ميان نامزدهاى انتخابات رياست‌جمهورى لبنان با اظهارات رهبر مارونى‌ها به وضوح مى‌بينيم که گره انتخاب رئيس‌جمهور در لبنان همچنان باز نشده باقى مانده و حتى فراتر از آن در يک سر در گمى و آشفتگى کامل به سر مى‌برد. سر درگمى آن چنان عميق که نزديک‌ترين سياستمداران لبنانى درگير در اين ماجرا نيز خود هيچ نمى‌دانند، احتمال پيروزى کدام نامزد از باقى رقيبان بيشتر است.
نظر شما :