روسيه ايران را فروخت؟
دیپلماسی ایرانی: روسيه و ايران دوستان خوبى براى هم بودند. در چند هفته اخير اما اين دوستى جاى خود را به تنش و اختلاف بخشيد. بى بى سى در تازه‌ترين تحليل خود از اوضاع در روابط دو کشور دوست و همسايه مى‌نويسد: بازى ميان روسيه و ايران از سال 1991 رسما آغاز شد از همان زمان تا کنون روس‌هاى اصلى‌ترين منبع تامين کننده تسليحاتى ايرانى‌ها بودند. پيش از اين قرار بود نيروگاه هسته‌اى که روس‌ها در بوشهر براى ايرانى‌ها راه‌اندازى کرده بودند امسال مورد بهره‌بردارى قرار بگيرد.
پيش از اين نيز روس‌ها بيش از 100 تن اورانيوم غنى سازى شده را راهى نيروگاه بوشهر کرده بودند. مسکو از اين معامله‌هاى تجارى با ايران بيش از ميليارد‌ها دلار پول به جيب زده بود. از همين کانال روس‌ها بود که ايرانى‌ها توانستند در ساليان گذشته تحريم‌هاى اروپا و امريکا را دور بزنند.
با اين تاريخچه دوستى و مودت بود که روس‌ها ماه گذشته ميلادى در شوراى امنيت سازمان ملل آب پاکى را بر دستان ايرانى‌ها ريخته و به چهارمين قطعنامه عليه ايران راى مثبت دادند. بازى به همين جا ختم نشد. هفته گذشته بود که دميترى مدودف رئيس‌جمهورى روسيه در ملاعام برنامه هسته‌اى ايران را زير سوال برد. مدودف به صراحت از برنامه‌اى سخن گفت که مى‌تواند ايران را به تسليحات هسته‌اى برساند.
پيش از اين روس‌ها در موضعى متفاوت اعلام کرده بود که هيچ گونه مدرک مستدلى وجود ندارد که نشان دهد ايرانى‌ها در مسير دستيابى به تسليحات هسته‌اى قرار دارند. در ماه دسامبر بود که روس‌ها موافقت خود را با فروش موشک‌هاى اس سيصد به ايران اعلام کرده بودند. اين قرارداد به مبلغ 1 ميليارد دلار ارزش‌يابى شده بود. ايران با استفاده از اين موشک‌ها و ديگر تجهيزات جنگى که در حال حاضر از روس‌ها خريدارى کرده است مى‌تواند به سامانه دفاعى در بربر حملات بين‌المللى دست يابد. اين سامانه هنگام حمله احتمالى اسراييل و امريکا به تاسيسات هسته‌اى ايران به کار اين کشور مى‌آيد. بدون موشک‌هاى اس سيصد اما ايرانى‌ها کوچک‌ترين سامانه دفاعى در اختيار ندارند.
مسکو از سال 2008 ميلادى تا‌کنون در برابر تحويل موشک‌هاى اس سيصد به ايرانى‌ها تعلل مى‌ورزد و البته هر بار هم مشکلات تکنيکى را بهانه کرده است. ماه گذشته بود که در نهايت روس‌ها خجالت را کنار گذاشتند و به صراحت اعلام کردند که به واسطه تحريم‌هاى شوراى امنيت نمى‌توانند به وعده خود در مقابل ايرانى‌ها عمل کنند. ايرانى‌ها نيز با توسل به لحنى تند و تيز درخواست غرامت از روس‌ها را کردند.
روسيه در زمره کشورهايى است که اهميت چندانى به برنامه هسته‌اى کره شمالى و ايران نمى‌دهد و البته به دنبال حمله پيشگيرانه به اين کشورها نيز نيست. در حال حاضر موضع‌گيرى روس‌ها در برابر خاورميانه از سال‌هاى جنگ سرد بسيار فاصله گرفته است. ديگر روس‌ها به دنبال علم کردن کشورهاى مسلمان در برابر امريکا و اسرائيل نيستند. نگرانى روس‌ها در اين روزها گسترش ناتو به سمت اروپاى شرقى و غربى شدن همسايگان خود نظير اوکراين و گرجستان است. خاورميانه اين روزها ديگر اولويت کارى و استرات‍يک روس‌ها نيست. واشنگتن نيز تحت رهبرى باراک اوباما با روس‌ها وارد معامله شده است. اسرائيل مى‌تواند فروش تسليحات به گرجستان را متوقف کند و البته روس‌ها هم مى‌توانند به نشانه قدردانى همين کار را با ايرانى‌ها بکنند. ايران هسته‌اى شايد تهديد باشد اما براى روس‌ها اين تهديد در اولويت قرار ندارد.
اين حقيقت قابل کتمان نيست که روسيه با فروش تسليحات به کشورهاى عربى و البته ايران پول خوبى به جيب مى‌زند. همزمان روسيه روابط ديپلماتيک بسيارى خوبى با اسرائيل نيز دارد. روسيه همچنين قراردادهاى پر سود تجارى و تسليحاتى هم با هند دارد.
در اين ميان روسيه از خلا منافع استرات‍يک در خاورميانه کمال استفاده را مى‌کند. سياستهاى روسيه در اين منطقه بسيار منفعت طلبانه است و البته مى‌تواند در چشم بر هم زدنى منجر به تغيير استرات‍ژى‌هاى اين کشور نيز شود. هيچ‌گونه مدرکى وجود ندارد که نشان دهد موضع مدودف با موضع ولاديمر پوتين درخصوص بازى با ايران متفاوت است. تا‌کنون سياستهاى ضد امريکايى ايرانى‌ها و در سطح کلان‌تر قراردادهاى تجارى پر سود ميان دو کشور تبديل به تشکيل لابى قدرتمند براى ايرانى‌ها در مسکو شده بود. البته در نهايت تعلل روس‌ها در تحويل موشک‌هاى اس سيصد گويا اين دوستى چندين ساله را متشنج کرد. در اين ميان نبايد لابى تل آويو در کرملين را هم فراموش کرد.
عامل ديگرى که مى‌تواند روسيه را تحت تاثير قرار دهد پيشنهاد چند ميليارد دلارى عربستان سعودى به روس‌ها براى خرید تسليحات است. ناگفته پيداست که عربستان سعودى با ايران در منطقه رقابت دارد. حقيقت اين است که روسيه، ايالات متحده، اسرائيل و اروپا دست در دست اعراب در حال تغيير دادن بازى در خاورميانه هستند.
نظر شما :