بحث‌های داخلی اروپا و تاخیر سفر وزیر خارجه ایتالیا به ایران
طی چهار سال گذشته روابط ایران و اروپا در چارچوب روابطی گرم و نزدیک قابل تفسیر نبود، اکنون که پس از چهار سال وزیر خارجه ایتالیا قصد سفر به ایران را داشت تا از این کشور برای حضور در نشست گروه هشت در ارتباط با موضوع افغانستان و پاکستان دعوت به عمل آورد، سفرش همزمان با آزمایش موشکی سجیل 2 ایران و اوج گیری مباحث انتخاباتی داخلی ایران شد و به تاخیر افتاد. سفری که در صورت انجام می توانست سفر اولین نماینده رسمی اتحادیه اروپا پس از چهار سال به ایران باشد.
گفتاری از دکتر مهدی فاخری، استاد دانشکده روابط بین الملل و تحلیل گر مسائل اروپا:
اروپاییان در ارتباط با موضوع هسته‌ای ایران به صورت میانجی وارد صحنه شدند اما اکنون خود مدعی هستند این مسئله چند دلیل می تواند داشته باشد؛ اول آن که مدل مذاکرات تهران با کشورهای اروپایی است، دوم فشارهایی است که امریکا بر اروپا در ارتباط با ایران وارد می کرد و دلیل دیگر نیز این که انتخاب کشورهای بزرگ اروپایی مانند انگلیس و آلمان و فرانسه - به عنوان نمایندگان اروپا در مذاکرات هسته‌ای با ایران- حاصل یک اجماع اروپایی نبوده بلکه از مکانیسم‌های موجود استفاده شد و این سه کشور برای در دست گرفتن هدایت مذاکرات هسته‌ای با تهران پیشنهاد شدند.
در روند مذاکرات تهران و این سه کشور متاسفانه به دلیل تشخیص‌های بعضا نادرست آنها نتوانستند نتیجه مورد نظر خود را بدست آورند لذا اروپا در مقابل افکار عمومی خود تا حدودی دچار چالش شد و همین مسئله باعث شده است که اکنون که امریکا خواستار تغییر یا اصلاح روش‌های قبلی در برابر ایران است، اروپا دست از روش‌های قبلی خود برنداشته و با همان سبک پیشین در حال ادامه دادن هستند.
نکته دیگر این که آمدن آقای فراتینی، وزیر خارجه ایتالیا به تهران با چند موضوع همزمان شد، یکی آزمایش موشک سجیل 2 در ایران بود. در این زمینه احتمالی دارد یا نگرانی‌هایی میان اروپاییان ایجاد شده که این سفر را به تاخیر انداخته و یا اروپاییان برای آن که مخالفت‌های خود را با این آزماایش نشان دهند، این سفر را به تاخیر انداختند.
مسئله دیگر همزمانی این سفر با اوج گیری بحث‌های انتخاباتی در ایران است، البته من این احتمال را کمتر می دهم که داغ بودن مسئله انتخابات در ایران موجب تاخیر در انجام این سفر شده باشد چراکه طرف‌های اروپایی از زمان دقیق برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران پیش از برنامه ریزی این سفر مطلع بوده اند، لذا خیلی به نظر نمی رسد تاخیر سفر فراتینی به ایران با این هدف که برداشت‌های تبلیغاتی از این سفر در مباحث انتخاباتی داخل ایران نشود، صورت گرفته باشد اما به هر حال این نکته یک ملاحظه است.
با وجود این اروپایی‌ها علی رغم مواضع اخیر خود در برابر تهران اولا در ارتباط با مباحث تجاری، تصمیمات‌شان از رفتارهای سیاسی شان پیروی نمی کند. ایران ظرف دو ماه گذشته شاهد سفر چند هیات تجاری از اروپا بوده است. به این ترتیب تشابه، هم جهتی و همسویی میان عملکردهای تجاری و سیاسی اروپا در قبال ایران وجود ندارد.
در عین حال شرایط بحران اقتصادی جهانی در شرایط فعلی کلیه کشورها را به دنبال جذب بازارهای جدید سوق می دهد. برخی مواقع حتی تجار اهمیتی به نظر دولت های متبوع خود در ارتباط با کشوری خاص نمی دهند. بنابراین شاهدیم که روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا البته با محدودیت‌هایی ادامه دارد اما روابط سیاسی میان دو طرف با فراز و نشیب هایی طی می شود، فراز و نشیب‌هایی که یا در ارتباط با تحولات داخلی طرفین است یا در ارتباط با تحولات بین المللی است.
به همین دلیل ایت که معتقدم موضوع تاخیر سفر وزیر خارجه ایتالیا به تهران بیشتر مرتبط با بحث‌های داخلی اتحادیه اروپاست تا تحولات بین المللی یا احتمالا موضوعات داخلی ایران مانند انتخابات ریاست جمهوری و از این قبیل.
نقش اروپا میان ایران و امریکا
در شرایط فعلی و با مواضع کنونی دولت‌های اروپایی در برابر موضوع مذاکره ایران و امریکا چندان نمی توان بر نقش سازنده اروپا در مذاکرات تهران و واشنگتن تاکید کرد. در واقع به نظر می رسد که اولا تفاوت سیاسی میان دولت‌های کوچک و بزرگ اروپایی مطرح است، ثانیا در بین سه کشور اروپایی مذاکره کننده با تهران باز تفاوت نظرهایی وجود دارد؛ این تعارض‌ها و تفاوت‌ها بجای آن که سازنده باشد می تواند باعث کند کردن روند مذاکرات تهران و واشنگتن شود.
امیدوارم اتحادیه اروپا به یک موضع واحد سازنده در زمینه روابط احتمالی ایران و امریکا دست یابد تا مانع از گسترش روابط بین المللی نشود.
نظر شما :