پروسه صلح اسرائیل و فلسطین؛ الگویی مناسب در مذاکرات ایران و امریکا

ليبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل در سفر هفته گذشته اش به اروپا خواهان آن شد که مذاکرات واشينگتن – تهران بيش از سه ماه نباشد. وی در ديدار با فرانک والتر اشتاين ماير وزير خارجه آلمان به او گفت: "ايران تقلا می کند که با بهانه گيری‌های مختلف، آغاز مذاکرات با امريکا را هر چه بيشتر به عقب بيندازد."

گفتاری از محمود شمس الواعظین، کارشناس و تحلیل گر مسائل خاورمیانه:
آیا تاکنون ایالات متحده امریکا به این سوال پاسخ داده است که چرا پروسه صلح خاورمیانه شصد سال طول کشیده است؟

امریکاییان برای حل و فصل یک بحران، الگوی خوبی را به جا گذاشته اند، آنها در مسئله صلح اعراب و اسرائیل صد سال به مذاکره نشستند، ایرانی‌ها می توانند از این الگو تبعیت کرده و شصد سال با امریکا وارد مذاکره شوند.

چرا به این مسئله اشاره می کنیم، علت این است که در روابط بین الملل پدیده ای به نام Peace process وجود دارد، این واژه را امریکاییان ابداع کردند و تاکنون نیز به آن عمل کرده اند. هر رئیس جمهوری در ایالات متحده امریکا قول داد که در دوره او مسئله فلسطین حل و فصل شود، اما پس از هشت سال به نقطه صفر رسید، حال دولتی در اسرائیل روی کار آمده است که وزیر خارجه‌اش به طور کلی منکر فرمول دو دولت در یک سرزمین است.

بنابراین اسرائیل خواستار صلح نیست و صلح و امنیت را بر نمی تابد، به این ترتیب منطق کشورهایی مانند ایران در برابر اسرائیل- و البته در این مورد- قوی می‌شود.

زمانی که امریکاییان دست به ابداع مفهوم پروسه صلح می زدند، خبر نداشتند که ممکن است روزی این مفهوم علیه خودشان به کار رود، ما به ساختن صلح نیازمندیم نه به روند صلح، روند صلح می تواند قرن ها به طول بینجامد اما ساختن صلح می تواند طی مدتی مشخص و زمان بندی شده قابل دسترس باشد.

مذاکرات ایران و ایالات متحده امریکا در مسائل دوجانبه از آنجا که دارای ابعاد و گستره‌های منطقه‌ای و بین المللی است، به نظر می رسد طولانی تر از حد مورد توقع این یا آن کشور، این یا آن مقام در امریکا و حتی ایران باشد.

مسائل متعدد، متنوع و بعضا متضادی در چالش روابط ایران و ایالات متحده امریکا وجود دارد که اسرائیل، خود یکی از این مسائل است؛ اسرائیلی که خواهان تسریع روند مذاکرات ایران و امریکا است، اکنون خود یکی از عوامل تاخیر این مذاکرات است. اگر اسرائیل خواهان آغاز هرچه سریع‌تر مذاکرات تهران و واشنگتن برای روشن شدن بسیاری از مسائل است، خود زود‌تر مذاکرات با فلسطینان را به نتیجه برساند، به این ترتیب بخش زیادی از مسائل ایران و امریکا حل و فصل می‌شود.

وقتی پای منطق به مسائل مربوط به اسرائیل کشانده شود، بحث برای گفتن فراوان است؛ هم اکنون اسرائیل می تواند به روند صلح با فلسطینیان شتاب بخشیده و به نتیجه برساند همچنین دست از انکار مکرر فرمول دو دولتی در سرزمین فلسطین نیز بردارند. این سرزمین اساسا غصبی است و اگر اتحادیه عرب و جهان اسلام فرمول دو دولتی را در این سرزمین پذیرفته برای خروج از بحران است، در غیر این صورت اسرائیل بر طبق قطع نامه‌های 194 تا 338 شورای امنیت و سایر قطع نامه های ذی ربط، فلسطین اشغال و بین دو دولت یا دو کشور تقسیم شده است.

ادعای مشروعیت اسرائیل زمانی امکان پذیر است که  تل آویو به قطع نامه های مرتبط به موضوع تقسیم فلسطین پایبند باشد، مشروعیت رژیم صهیونیستی مطابق قطع نامه های سازمان ملل و رای مجمع عمومی این سازمان مشروط به برپایی دولت فلسطین بر طبق قرار تجزیه فلسطین است. لذا اگر اسرائیل این روند را تسریع کند؛ ایران نیز حل اختلافات خود با امریکا را تسریع خواهد کرد چراکه به این ترتیب مسئله‌ای به عنوان بحران در خاورمیانه باقی نمی‌ماند که ایران نگران از آینده آن باشد. در نتیجه ایران می تواند مذاکرات اطمینان بخشی با ایالات متحده امریکا داشته باشد.