تضمین تامین سوخت هسته ای، عملی است

ارائه تضمین تامین سوخت هسته ای به ایران، دارای ابعاد فنی است که باید با بررسی دقیق، زمینه بهره گیری بیشتر از منافع آنرا فراهم ساخت.

گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با دکتر علی بیگدلی، متخصص روابط بین الملل و استاد  دانشگاه شهید بهشتی:

- چه ارزیابی از بحث تضمین تامین سوخت هسته ای ایران از سوی غرب به عنوان راهکار توافق طرفین دارید؟

مسئله ای که اخیرا در خصوص ارائه تضمین تامین سوخت هسته ای به ایران مطرح شده است، نشان دهنده آن است که هر دو طرف یعنی کشورهای 1+5 و ایران نوعی تجدید نظر بر نقطه نظرات قبلی خود داشته اند و اگر محور این تغییر را انتخابات امریکا و تحولاتی که در منطقه خاورمیانه در حال رخ دادن است، قرار دهیم، می توان چنین نتیجه گرفت که تهران در حال نشان دادن نرمش در سیاست خارجی خود است.

اعلام آمادگی تهران برای گشایش دفتر حفاظت از منافع ایالات متحده امریکا ونمونه هایی از این دست، حاکی از آن است که ایران قصد دارد در مواضع قبلی، انعطاف پذیری بیشتری نشان دهد که قابل توجه و ستایش است، در مقابل طرف های غربی نیز برای انعطاف بیشتر در برابر ایران، تمایل دارند.

آغازگر این اتفاق ها در حقیقت اتحادیه اروپا بود چراکه کشورهای اروپایی مایل نیستند ارتباطات خود را با ایران- با توجه به حجم سنگین مبادلات تجاری که بین ایران و اتحادیه اروپا وجود دارد- قطع کنند، و از طرف دیگر اروپا خیلی علاقمند نیست که امریکا در مسئله ایران به پیروزی نهایی برسد، بر این اساس در اظهار نظرها و اعلام مواضع مقامات ایران کاملا مشهود است که تهران در حال عدول از مواضع سرسختانه گذشته خود  و نزدیک شدن به انعطاف پذیری دیپلماتیک است.

بر این اساس اعتقاد دارم که تضمین تامین سوخت هسته ای به ایران به احتمال بسیار زیاد عملی خواهد شد و ما نیز تا حدودی می توانیم دراین چهارچوب توقعات غرب را تامین کنیم.

شما فکر می کنید که ایران تنها به تعهد ضمنی غرب برای تامین سوخت هسته ای اکتفا خواهد کرد؟

حال ممکن است در این ارتباط یک سند و یا یادداشت در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب برسد تا ضمانت بیشتری داشته باشد و این حق نیز به جهت حقوقی  برای ایران محفوظ است که این تضمین در قالب سندی درسازمان ملل به تصویب برسد.

در صورت تحقق چنین فرضی آیا احتمال استفاده ابزاری غرب از تضمین ارائه شده برای فشار بر ایران با هدف همسویی و همکاری بیشتر، وجود خواهد داشت؟

این کاری است که امریکاییان با هند انجام داده اند، هند با تضمین باز کردن درهای سایت های هسته ای خود به روی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی، تضمین امریکا را برای تامین مواد اولیه سوخت اتمی خود بدست آورد، در حقیقت این کار نوعی نمایش در قدرت امریکا و نمایشی از حل و فصل مسالمت آمیز موضوع فعالیت های هسته ای یک کشور است که ایران نیز تلاش دارد چنین اقدامی را انجام دهد.

اینکه در آینده چه خواهد شد، اکنون قابل پیش بینی نیست و در صورتیکه تضمین سوخت هسته ای ایران در قالب سندی در شورای امنیت سازمان ملل ثبت شود، می تواند دائمی باشد و ما نیز می توانیم از آن استفاده کنیم چراکه ادامه این وضعیت نه به نفع ایران است و نه غرب.

آیا بر اساس عرف بین المللی طبیعی است که کشوری از جامعه بین المللی انتظار تضمین تامین سوخت هسته ای مورد نیاز خود را داشته باشد چرا که برخی کارشناسان این انتظار را مشابه توقع یک کشور برای تامین گندم مورد نیازش از سوی جامعه بین المللی می دانند؟

بله، قبل از جنگ سرد امریکا تضمین کرده بود که سالی چهار میلیون تن گندم به اتحاد شوروی بدهند و در مقابل این کشور فعالیت های نظامی خود را در کوبا محدود کند، این جزء عرف روابط بین المللی است و آنچه اکنون در روابط هسته ای امریکا و وهند در حال انجام است، نمونه تازه ای از این نوع ارائه تضمین هاست.