ایران با وجود پیشنهادهای اروپا بی‌اعتماد است
مذاکرات هسته‌ای استانبول زیر سایه جنگ ۱۲ روزه
دیپلماسی ایرانی: بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، گفت‌وگوهای ایران و تروئیکای اروپایی در استانبول پس از حدود چهار ساعت به پایان رسید. محور اصلی این مذاکرات، احتمال بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از طریق فعال‌سازی مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) بود. یک دیپلمات اروپایی که نخواست نامش فاش شود، به این رسانه گفت: «مکانیسم ماشه روی میز است»، اما پیشنهاد تمدید مهلت فعال‌سازی این مکانیسم نیز مطرح شده است. این پیشنهاد به همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تعامل دیپلماتیک مؤثر و رسیدگی به نگرانی‌های مربوط به ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا مشروط بوده است.
وال‌استریت ژورنال نیز گزارش داد که تروئیکای اروپایی آماده استفاده از مکانیسم ماشه است، اما در صورت برداشتن گام‌های مشخص از سوی ایران، ممکن است مهلت فعال‌سازی آن تمدید شود. لارنس نورمن، خبرنگار این رسانه، به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت که هیچ پیشرفت یا شکست بزرگی در مذاکرات حاصل نشده، اما گفت‌وگویی معنادار انجام گرفته و اروپا پیشنهاد مشخصی برای پیگیری مسیر دیپلماتیک ارائه کرده است.
این منبع افزود که ایران این پیشنهاد را رد نکرده و احتمالاً مذاکرات برای بررسی جزئیات تمدید مهلت ادامه خواهد یافت.
خبرگزاری آناتولی ترکیه گزارش داد که این نشست، اولین دور گفت‌وگوهای رو در رو بین ایران و تروئیکای اروپایی پس از توافق آتش‌بس میان ایران و اسرائیل در پی جنگ 12 روزه اخیر بود. این مذاکرات در سطح معاونان وزرای امور خارجه و با حضور نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. آناتولی تأکید کرد که این گفت‌وگوها مستقل از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا انجام شده است.
خبرگزاری آلمان (به نقل از آسوشیتدپرس) به اظهارات مارتین گیزه، سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان، اشاره کرد که تروئیکای اروپایی به‌همراه آمریکا به دنبال راه‌حلی دیپلماتیک، پایدار و قابل راستی‌آزمایی برای برنامه هسته‌ای ایران هستند. وی تأکید کرد که هدف اروپا جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است، هرچند گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تأیید کرده‌اند.
الجزیره به نقل از استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، گزارش داد که سازمان ملل از گفت‌وگوهای ایران و تروئیکای اروپایی در استانبول استقبال می‌کند و امیدوار است این مذاکرات به بازگشت به توافق هسته‌ای (برجام) یا ادامه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منجر شود. دوجاریک تأکید کرد که این گفت‌وگوها می‌تواند گامی به سوی احیای دیپلماسی باشد.
ینی شفق ترکیه به نقل از گوئو جیاکون، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، گزارش داد که پکن مذاکرات هسته‌ای ایران و اروپا را مثبت ارزیابی کرده و دیپلماسی را «تنها راه» حل مسئله هسته‌ای ایران می‌داند. چین معتقد است که این موضوع به صلح و امنیت در خاورمیانه و نظام بین‌المللی عدم اشاعه مرتبط است.
تحلیلگران غربی، به‌ویژه در رسانه‌هایی مانند وال‌استریت ژورنال، معتقدند که تروئیکای اروپایی در تلاش است تا با ارائه پیشنهاد تمدید مهلت مکانیسم ماشه، ایران را به همکاری بیشتر با آژانس و کاهش تنش‌های هسته‌ای ترغیب کند. با این حال، برخی تحلیلگران این رویکرد را محتاطانه و شکننده توصیف کرده‌اند، زیرا ایران هنوز به پیشنهادهای اروپا پاسخ قطعی نداده است.
برخی رسانه‌های غربی، از جمله آسوشیتدپرس، به زمینه‌های تنش‌زای اخیر مانند جنگ 12 روزه بین ایران و اسرائیل اشاره کرده‌اند که مذاکرات را پیچیده‌تر کرده است. آنها معتقدند که حمایت اروپا از اسرائیل در این درگیری ممکن است اعتماد ایران به مذاکرات را کاهش داده باشد.
رسانه‌های آسیایی مانند ینی شفق به نقل از مقامات چینی تأکید دارند که دیپلماسی باید در اولویت باشد. چین، به‌عنوان یکی از طرف‌های برجام، از هرگونه اقدام یک‌جانبه مانند فعال‌سازی مکانیسم ماشه انتقاد کرده و حل‌وفصل مسئله از طریق گفت‌وگو را خواستار شده است.
ارزیابی کلی و چشم‌اندازرسانه‌های بین‌المللی و اندیشکده‌های غربی و آسیایی به‌طور کلی مذاکرات استانبول را گامی مثبت، اما بدون پیشرفت قاطع توصیف کرده‌اند. اروپا در این مذاکرات به دنبال حفظ فضای دیپلماتیک و جلوگیری از تشدید تنش‌ها بوده، در حالی که همچنان گزینه مکانیسم ماشه را به‌عنوان اهرم فشار حفظ کرده است. از سوی دیگر، چین و سازمان ملل بر اهمیت ادامه گفت‌وگوها و بازگشت به برجام تأکید دارند. با این حال، عدم توافق مشخص در این دور از مذاکرات نشان‌دهنده پیچیدگی موضوع و تأثیر عوامل منطقه‌ای، از جمله تنش‌های اخیر ایران و اسرائیل، بر روند دیپلماسی است.
منابع غربی مانند آسوشیتدپرس و وال‌استریت ژورنال بر نگرانی‌های اروپا درباره برنامه هسته‌ای ایران و احتمال استفاده از مکانیسم ماشه تمرکز دارند، اما اذعان دارند که این اقدام به اجماع در شورای امنیت نیازمند است که با توجه به مواضع چین و روسیه بعید به نظر می‌رسد.
منابع آسیایی، به‌ویژه چین، رویکردی محتاطانه و حمایت‌گرایانه از دیپلماسی دارند و از اقدامات یک‌جانبه انتقاد می‌کنند.
مذاکرات استانبول به‌عنوان بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر برای احیای برجام یا جلوگیری از تشدید تنش‌ها دیده می‌شود، اما تحلیلگران معتقدند که موفقیت این گفت‌وگوها به عوامل متعددی از جمله همکاری ایران با آژانس و مواضع آمریکا بستگی دارد.
نظر شما :