اردوغان به دنبال مصادره نوروز با ایجاد کریدورهای فرهنگی

نویسنده: دکتر علی جعفری، مدیر امور استان‌های بنیاد ایران شناسی

دیپلماسی ایرانی: ترسیم کلمه نوروز با پرچم کشورهای ترک زبان، و پیشنهاد تعیین نوروز به عنوان عید تُرک‌ ها توسط اردوغان برای  هویت و مشروعیت بخشی در راستای نوعثمانی گری است تا در جهت اهداف سیاسی میان کشورهای حوزه ایران فرهنگی شکاف و دو قطبی ایجاد کند ولی به قول محمود افشار یزدی "این نوع هوس را جولانگاه اوهام سیاسی مالیخولیایی خود قرار داده، افکار خام را در سر می‌پزند و بدون اینکه به نتیجه ای برسند همسایگان خود را می آزارند".

نوروز عامل همبستگی و همدلی ملت‌ها نباید بازیچه سیاسی و نژاد پرستانه قرار گیرد و این میراث گرانبها که ریشه و خاستگاه ایرانی دارد در این عصر بیشتر از گذشته نیاز است که مورد توجه حوزه گسترده ایران فرهنگی قرار گیرد چرا که در عصر حاضر نمادهای هویتی کارآمدتر و برنده‌تر از هر سلاحی هستند.

نوروز به‌عنوان تکیه گاه هویتی، یکی از حلقه های مهم پیوستگی با مشاهیر و توده های هم فرهنگ ما در خارج از مرزهای کنونی ایران است لذا ایران با داشتن فرهنگ و تمدن دیرینه منحصر به‌فرد که نمودش را در آیین نوروز می بینیم ضروریست از آن پاسداری کند تا به این عنصر وحدت بخش ضربه‌ ای وارد نشود.

نوروز در طول تاریخ همیشه مورد هجوم و کینه توزی ها بوده و حتی تلمود – مجموعه روایات کهن یهود – قوم خود را از برگزاری اعیادی همچون نوروز منع کرده است.

در دوره حکومت طولانی مدت عباسیان (۱۳۲ – ۶۵۶ه.ق) دست از ستیز با آداب و سنن ایرانی برداشته نشد تا آنجا که محمد غزالی در کتاب کیمیای سعادت، هر کاری که نشانه بزرگداشت نوروز بوده را مخالف شرع دانسته است ولی تنها شیعیان بودند در آن عصر و سپس با رسمی شدن مذهب شیعه در دوره صفویه برای اعیاد ایرانی از جمله نوروز ارزش و احترام قائل بودند.

باید گفت بارها اقوام بیگانه بر این سرزمین اهورایی تاختند و چند صباحی در این دیار حکمرانی کردند ولی با فرهنگ و اندیشه ایرانی رام و مجذوب شدند و عید نوروز نشانه امید و جاودانگی ایران و ایرانیان در میانِ تکانه های هولناک تاریخی، استوار ماند.

ملتی که گرفتار تهاجمات بی رحمانه عرب، ترک، مغول و استعمارگران شد به طرق مختلف فرهنگ ملی خود را زنده نگه داشت.

چه زیبا گفته پرویز ناتل خانلری "این دوام تزلزل ناپذیر طی اعصار موجب شده تمدن ایرانی بنیادش بر همدلی، مروت، مدارا و تسامح قرار گیرد" که بخشی در جشن‌های ایرانیان مانند نوروز نمود پیدا می‌کند. 

اما با این فراز و فرودها، نباید سهوا و عمدا، نوروز که جزء جدایی ناپذیر فرهنگ و هویت ملی ما محسوب می شود، تضعیف شود که راه برای سرقت و یورش‌های سهمگین فرهنگی بیگانگان هموار شود.

ایران باید دیپلماسی فرهنگی در  گستره تمدنی خود را فعال کند و با برنامه ریزی راهبردی و مؤثر اقدام کند زیرا در صورت غفلت، راهزنان فرهنگی درصدد هستند با ایجاد کریدورهای فرهنگی مخرب، نقشه فرهنگی ایران را نیز کوچک و به تدریج محو کنند.

استفاده از فناوری های نوین رسانه ای، راه‌اندازی جایزه بزرگ ادبی در گستره ایران فرهنگی و نیز ایجاد پایگاه دائمی دیپلماسی فرهنگی برای همگرایی بیشتر ملت‌ها در دو سوی مرزها در استان‌های همجوار با آسیای میانه، قفقاز، مکران، خلیج فارس، خراسان بزرگ و... در اولویت نهادهای فرهنگی به‌ویژه بنیاد ایران‌شناسی با مشارکت صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم، موسسات مردم نهاد و... قرار گیرد.