معکوس کردن دکترین ضاحیه

نویسنده: جمیله کدیور، نماینده اسبق مجلس

دیپلماسی ایرانی: به نظر می‌رسد اسرائیل بعد از اجرای «دکترین ضاحیه» در غزه و ویرانی گسترده و کشتار بیرحمانه شبه نظامیان ساکن در آن طی ۹ماه گذشته، اکنون با تهدیدهایش لبنان را برای اجرای مجدد این دکترین بعد از گذشت ۱۸سال از جنگ ۳۳روزه سال ۲۰۰۶نشانه گرفته است.

دکترین ضاحیه، از استراتژی های نظامی اسرائیل و مبتنی بر استفاده از «نیروی نامتناسب» (در مقایسه با میزان نیرویی که دشمن استفاده کرده است) در یک جنگ نامتقارن است. این دکترین نخستین بار در ضاحیه (در جنوب بیروت) با بمباران شدید ضاحیه توسط نیروی هوایی اسرائیل اجرا و به ویرانی این منطقه منجر شد.

برای نخستین مرتبه ژنرال گادی آیزنکوت، فرمانده ناحیه شمالی نیروی دفاعی اسرائیل در اکتبر ۲۰۰۸اشاره به این دکترین کرد. این دکترین با استفاده از نیروی نامتناسب، به منظور تحت فشار قرار دادن دشمن، مبتنی بر تخریب گسترده وایجاد خسارات بزرگ به اموال و زیرساخت های غیرنظامی و ایجاد رنج و عذاب برای غیرنظامیان به عنوان «ابزار بازدارندگی» است. بر أساس این دکترین، ارتش اسرائیل باید فورا، قاطعانه و با نیروی نامتناسب با اقدامات دشمن و تهدیدی که ایجاد می کند، وارد عمل شود.

پیام اصلی این دکترین این است که اسرائیل هیچ مخالفت و مقاومتی را در مقابل خود تحمل نخواهد کرد و نظامیان اسرائیل «باید با نیروهای نامتناسب و به صورتی تعیین کننده در برابر عملیات دشمن و تهدیدِ آن، بلافاصله عمل کنند تا چنان خسارت و مجازات گسترده ای وارد کنند که روند بازسازی، مدت ها زمان و هزینه فراوان لازم داشته باشد.» از این رو، حمله به زیرساخت‌های غیرنظامی دشمنان به عنوان اهداف نظامی مجاز تلقی می‌شود.

چنانکه بعد از عملیات طوفان الاقصی و حمله اسرائیل به غزه تا امروز، اسرائیل در غزه نزدیک به ۳۸۰۰۰نفر را کشته و بخش اعظم غزه را ویران کرده است، به گونه ای که به گفته پر لودامار، مقام ارشد در دفتر مقابله با مواد منفجره سازمان ملل متحد در ۲۷آوریل ۲۰۲۴، «جنگ اسرائیل علیه غزه، ۳۷میلیون تن آوار بر جای گذاشت...» به گفته او به شرطی که روزانه از ۴۰۰کامیون استفاده شود، آواربرداری ۱۴سال زمان می برد.  با توجه به حجم بالای تخریب اماکن و ساختمان های مسکونی، بالاکریشنان راجاگوپال، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور مسکن هم پیشنهاد کرد  تا اصطلاح جدید «مسکن کُشی» به فهرست جنایت علیه بشریت افزوده شود.

اسرائیل دکترین ضاحیه یا استراتژی «انتقام جویی نامتناسب» را در مقاطع مختلف در غزه قبل از عملیات ۷اکتبر هم اجرا کرده است. برای درک این استراتژی اسرائیل، آمار «اداره هماهنگی امور انسانی سازمان ملل متحد» (OCHA) حاکی از آن است که از هنگام کنترل حماس بر غزه در سال ۲۰۰۷تا اکتبر ۲۰۲۳، تعداد کشته های فلسطینی ۶۸۹۸نفر در برابر ۳۲۶کشته اسرائیلی بود، یعنی به ازای هر کشته اسرائیلی، ۲۱فلسطینی کشته شده است.

از عملیات طوفان الاقصی بدین سو، بر اساس آمار وزارت بهداشت حماس با احتساب کشته شده ها و اجسادی که زیر آوارها مانده، إسرائیل ۴۵بار بیشتر از شمار اسرائیلی های کشته شده در ۷اکتبر – و با عنایت به اینکه تعداد زیادی از اسرائیلی ها توسط تانک ها و هلی کوپترهای اسرائیلی به قتل رسیدند - فلسطینی کشته است. همچنین ارتش اسرائیل از همان روز نخست حمله به غزه حملاتش را با هدف تحت فشار قرار دادن غیر نظامیان، به تاسیسات غیرنظامی از جمله خانه ها، مدارس و دانشگاه ها و بیمارستان ها و مراکز خرید و اماکن مذهبی و تاسیسات تصفیه آب گسترش داد و آب و برق و سوخت و الکتریسیته را بر روی مردم غیر نظامی قطع کرد.

بر اساس دکترین ضاحیه، حملات گسترده و غیر متناسب اسرائیل علیه جمعیت غیرنظامی، در درجه نخست با هدف ایجاد عبرت برای هر گروهی است که در آینده قصد مقاومت در مقابل استعمار و اشغالگری اسرائیل دارد و دشوارتر کردن مقاومت و انجام هر عملیاتی که امنیت رژیم صهیونیستی را به خطر بیندازد. از جمله اهداف دیگر، ایجاد شکاف بین مردم غیر نظامی و شبه نظامیان و تضعیف حمایت مردم از آنها و برانگیختن موج مخالفت و اعتراض علیه گروه های مقاومت و هر عملیاتی علیه اسرائیل و نهایتا تسلیم آنها با هدف ایجاد بازدارندگی مقابل هر اقدام احتمالی آینده است.

  با شدت گرفتن درگیریهای مرزی اسرائیل و حزب الله و همینطور اقدامات حزب الله در حمایت از مردم غزه و عملیات در عمق خاک اسرائیل، یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل در ۲۷ژوئن ۲۰۲۴ (۷تیر ۱۴۰۳) در واشنگتن با بیان اینکه دولت اسرائیل برای هر سناریویی آماده شده است، تاکید کرد: «ما ظرفیت این را داریم که لبنان را به عصر حجر برگردانیم...» در ۸اوت ۲۰۲۳ (۱۷مرداد ۱۴۰۲) پس از تهدید مشابه گالانت علیه لبنان مبنی بر اینکه اسرائیل به هر وجب از خاک لبنان که حزب‌الله دارایی‌هایی در آن‌جا داشته باشد، حمله خواهد کرد و تاکید بر اینکه «ما از به کارگیری تمام توان خود و حمله به حزب‌الله و هر نقطه‌ای از لبنان که برای دفاع از اسرائیل لازم است، تردید نخواهیم کرد و لبنان را به عصر حجر برمی‌گردانیم...»

سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله گفته بود: «اگر وارد جنگ با لبنان شوید، شما هم قطعا به عصر حجر باز خواهید گشت.» دبیرکل حزب الله در تبیین سیاست بازدارندگی مقاومت مقابل رژیم صهیونیستی تاکید کرده بود: آنچه دشمن را از دست اندازی به حقوق لبنان باز می دارد، این واقعیت است که متوجه شوند هر تجاوزی با پاسخ محکم و متقابل مواجه می شود. نصرالله در سخنان دیگری در ۱۳فوریه ۲۰۲۳هم گفته بود :«هر کس ما را به گسترش جنگ تهدید می‌کند، بداند که ما نیز دامنه جنگ را گسترده خواهیم کرد... اگر دشمن تهدیدهایش را علیه ما اجرا کند، به جای ۲۰۰هزار شهرک نشین، ۲میلیون صهیونیست آواره خواهند شد.

اگر دشمن دایره درگیری را توسعه دهد، حزب الله هم متقابلا به عملیات خود گسترش خواهد داد.» دبیر کل حزب‌الله در پاسخ به تهدیدهای جدید اسرائیل هم متقابلا تهدید کرده است که در صورت حمله اسرائیل به لبنان، حزب الله به جنگ «بدون محدودیت، بدون قاعده و بدون سقف» می‌پردازد.

این تهدید متقابل، به ویژه بعد از عملیات موفقیت آمیز تجسسی چند ساعته پهپاد هدهد حزب الله بر فراز حیفا و جمع آوری اطلاعات ذیقیمت از مراکز حساس استراتژیک و حیاتی اسرائیل و پخش قسمت اول فیلم این پهپاد، بدین معناست که به محض وقوع تهدیدی جدی از سوی اسرائیل علیه لبنان برای اجرای دکترین ضاحیه، حزب الله وارد مرحله جدیدی از نبرد علیه اسرائیل خواهد شد که هدف هایش را پیش از این با انتشار فیلم هدهد نشان داده است. دبیرکل حزب‌الله پس از اعلام ارتش اسرائیل مبنی بر تائید «طرح‌های عملیاتی برای حمله به لبنان» هم تهدید کرد در صورت آغاز حمله، «هیچ مکانی در اسرائیل از حملات حزب الله در امان نخواهد ماند.»

این اظهارات از موضع قدرت نصرالله نشانه آن است که در صورت هر تعرضی به لبنان، حزب الله با معکوس کردن دکترین ضاحیه، آن را به عنوان اقدامی بازدارنده علیه رژیم صهیونیستی اعمال خواهد کرد، اهداف استراتژیک‌ و گرانقیمت اسرائیل را هدف قرار خواهد داد و هیچ نقطه ای و هیچ یک از سرمایه های اسرائیل اعم از فناوری‌ها و سخت‌افزارهای پر ارزش اسرائیل از حملات حزب الله در امان نخواهد ماند.

بعد از ترور مقام ارشد حزب‌الله، طالب سامی عبدالله، رئیس شورای اجرایی حزب الله هم تأکید کرد: «شدت، قدرت، کمیت و کیفیت عملیات‌های ضدصهیونیستی ما افزایش خواهد یافت.» با توجه به واکنش های حزب الله نسبت به اظهارات و اقدامات اسرائیل بسیار بعید است که دولتمردان صهیونیست بدون محاسبه جرقه جنگی جدید علیه لبنان و حزب الله را بزنند، مگر اینکه بی توجه به تهدید نصرالله، بخواهند کلید ورود به عصر حجر را بزنند./اطلاعات